Dossier Synodaliteit

Luisterende Kerk

Op deze pagina vindt u informatie, documenten en ondersteunend materiaal over de Algemene Bisschoppensynode die in oktober 2024 gepland staat. Het thema van de Bisschoppensynode is ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’.

Synode
De katholieke kerk zit in een ‘synodaal proces’. Van 4 tot en met 29 oktober 2023 vindt er in Rome een bisschoppenvergadering plaats, gevolgd door een tweede in oktober 2024 . Hier is een lange periode van voorbereiding aan voorafgegaan. Voordat paus Franciscus met de bisschoppen in gesprek gaat, wilde hij eerst horen wat er leeft onder de gelovigen. Dat betekent dat alle katholieken mee hebben mogen denken over hoe het verder moet met de kerk. De centrale vraag die in de synodes van 2023 en 2024 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer een gemeenschap worden waarin iedereen participeert en de boodschap van de kerk mee uitdraagt in woord en daad. De hele periode van 2021 – 2024 valt onder de noemer: synode of synodaal proces. Klik hier voor de synode-website van het Vaticaan.

Luisterend op weg
Het project ‘Luisterend op weg’ is een initiatief van de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen (KNR), het Netwerk Katholieke Vrouwen (NKV) en het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Deze drie katholieke organisaties willen met dit project een impuls geven aan het synodaal proces, waartoe paus Franciscus in 2021 heeft opgeroepen. Met dit wereldwijde proces nodigt de paus alle gedoopten uit om verantwoordelijkheid te nemen voor de Kerk van morgen.

Het doel van het project ‘Luisteren op weg’ is om de komende twee jaar de synodale cultuur in onze achterbannen te stimuleren. Hiertoe zullen werkvormen, gesprekshandleidingen, praktische ondersteuning en artikelen worden ontwikkeld en aangeboden via deze website. Zowel voor pastoraal kader, organisaties als voor gelovigen die aan de slag willen met de synodale weg. Daarnaast wordt een netwerk gebouwd van mensen, groepen, bewegingen en organisaties die hierin samen willen optrekken.

De titel van het project geeft aan wat de kern is van een synodale kerk, namelijk een gemeenschap waar iedereen naar elkaar luistert, ook naar hen wiens stem niet gehoord wordt. En om met elkaar te luisteren naar de Heilige Geest over wat van ons gevraagd wordt als katholieke gemeenschap in de huidige tijd. Klik hier voor de webside van “Luisterend op weg”.

Belangrijke documenten
Nederlandse vertaling slottekst synode 16e Algemene Gewone Vergadering (november 2023)
Nationaal verslag synode “Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio” (augustus 2022)
Diocesaan synode rapport “Hoopvol luisterend naar Gods Geest” (juni 2022)

NIEUWSBERICHTEN OVER DE SYNODE
2024
Landelijke handreiking voor synodale gesprekken – 16 februari 2024
Synodecafé: Laat je bijpraten over het synodale proces – 8 februari 2024
Vervolgtraject bisschoppensynode ‘Voor een Synodale Kerk’ in gang gezet – 1 februari 2024
Kom om de tafel / Landelijke synodebijeenkomst – 1 februari 2024
Gelovigen opgeroepen voor nieuwe synode-consultatie – 30 januari 2024
2023
Nederlandse vertaling slottekst synode gepubliceerd – 28 november 2023
Synode Café Livestream – 25 oktober 2023
‘Zonder gebed geen synode’ – 22 september 2023
Eerste synode café terug te kijken – 18 september 2023
Synode inspiratie via ‘Luisterend op weg’ – 15 september 2023
Instrumentum laboris voor bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk’ gepubliceerd – 22 juni 2023
Presentatie nieuw synodaal project: “Luisterend op weg” – 20 maart 2023
2022
Geslaagde webinar Hoopvol op weg naar een synodale Kerk + VRAGENLIJST continentale fase – 14 november 2022
Werkdocument Continentale Fase synode – 27 oktober 2022
Volgende fase in de synode voor een synodale kerk: de continentale fase – 31 augustus 2022
Nationaal verslag synode naar Rome gestuurd – 24 augustus 2022
Vijf vragen aan Mgr. De Korte over de synodale kerk – 19 augustus 2022
Diocesaan rapport: Hoopvol luisterend naar Gods Geest – 3 juni 2022
Bisschop De Korte nodigt iedereen uit mee te praten over de toekomst van de katholieke geloofsgemeenschap – 11 februari 2022
Een synodale kerk? Jongeren, laat jullie stem horen! – 19 januari 2022
Professor Myriam Wijlens verzorgt inleiding op digitale netwerkbijeenkomst – 6 januari 2022
2021
Openingsviering voorbereidingstraject Synode 2023 – 12 oktober 2021
Bisdom ontvangt gesprekshandreiking voor synode van de bisschoppenconferentie – 11 oktober 2021
Vaticaan: in drie fases op weg naar de bisschoppensynode 2023 – 25 mei 2021

Diocesane fase
Op zondag 17 oktober 2021 werd de synode in ons bisdom geopend met een feestelijke Eucharistieviering en een Evensong in de Sint-Janskathedraal, voorgegaan door onze bisschop. De basisvraag die in de synode van bisschoppen in 2023 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer communio, meer participatio en meer missio kunnen tonen. Paus Franciscus heeft aan alle leden van onze wereldkerk gevraagd om hier materiaal voor aan te leveren, materiaal wat uiteindelijk zal leiden tot een document waar de bisschoppen in 2023 over zullen spreken tijdens de synode.

Input vanuit het bisdom opgehaald: Velen deden mee aan de synodale raadpleging
De resultaten van de gesprekken binnen het bisdom van ‘s-Hertogenbosch werden ingeleverd via de speciale weblink. Dit was dé manier waarop iedereen kon deelnemen en waarop alle input voor het synodedocument van ons bisdom verzameld werd.

Ondersteunend materiaal en synode-documenten
Diverse documenten liggen ten grondslag aan de huidige synode. Deze synode-documenten bieden een goed inzicht in wat paus Franciscus met deze synode wil bereiken.

Om de synode vruchtbaar te laten zijn gingen we actief met elkaar in gesprek. Binnen het bisdom deden we dat binnen de verschillende diocesane gremia (lekenraad, diakenberaad, priesterraad, kathedraal kapittel, raad voor economische aangelegenheden etc.) maar ook binnen de parochies (met gelovigen, werkgroepen etc.), maar ook daarbuiten. Het bisdom heeft hiervoor verschillende ondersteunende materialen aangeboden.

Diocesaan rapport “Hoopvol luisteren naar Gods Geest”
Op basis van al het aangeleverde materiaal is het rapportHoopvol luisterend naar Gods Geestals diocesane synthese van het synodale proces in het bisdom van ’s-Hertogenbosch gepresenteerd. In het synoderapport komen vijf aanbevelingen naar voren:

  • Bevorder het gemeenschapsgevoel
  • Extra focus op jongeren en vernieuwingen
  • Hervorm de leiderschapscultuur
  • Investeer meer in vorming en catechese
  • Treed meer naar buiten

Het diocesane rapport is verzonden aan het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.

Nationaal verslag synode “‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio”
De synthese is gemaakt op basis van de rapporten van de zeven bisdommen en het Militair Ordinariaat en op basis van de reacties van tien landelijke katholieke organisaties.  De synthese schetst een beeld van de diocesane fase van het synodaal proces in Nederland en de uitkomsten daarvan tot nu toe. Dit landelijk verslag is verzonden naar het Synodesecretariaat in Rome. Download de nationale synthese hier.

GEBED VOOR DE SYNODE
Wij staan voor U, Heilige Geest,
terwijl wij bijeenkomen in uw naam.
U alleen hebben wij om ons te geleiden,
maak dat U thuis bent in ons hart;
leer ons de weg die wij moeten volgen
en hoe wij deze moeten gaan.
Wij zijn zwakke mensen en zondaars;
laat niet toe dat wij de wanorde bevorderen.
Laat onwetendheid ons niet op de verkeerde weg brengen,
noch partijdigheid ons handelen beïnvloeden.
Maak dat wij in U onze eenheid vinden,
opdat wij samen kunnen gaan naar het eeuwige leven
en ons niet verwijderen van de weg van de waarheid
en van wat juist is.
Dat alles vragen wij U,
die overal en in iedere tijd werkzaam bent,
in de gemeenschap van de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.

Download hier de gebedskaart.

#synod2023 #listeningchurch #synode #luisterendekerk #samenopweg #gebed #luisteren #metelkaaringesprek #dialoog

Column Mgr. De Korte

SPECULEREN OVER EEN OORLOG DIE NIET GEVOERD MAG WORDEN? (maart 2024)

Velen van ons volgen vrij intensief de oorlogen in Oekraïne en Gaza. In onze kerken wordt dagelijks gebeden dat het geweld mag stoppen. Maar de hemel heeft ons gebed helaas nog niet verhoord. Inmiddels zijn duizenden mensen gedood en gewond. De massale bombardementen hebben miljarden euro’s aan schade aangericht en in de harten van mensen is er veel haat gezaaid. Een haat die jarenlang ontwrichtend zal doorwerken. Alles bijeen een beeld dat ons verdrietig maakt en een machteloos gevoel geeft.

Uitbreiding oorlog?
De laatste tijd komen steeds meer hoge militairen in uniform in onze media aan het woord. Rusland zou als agressieve dictatuur op termijn, er wordt gesproken over vijf jaar, ook andere Europese landen onder de voet willen lopen. Met andere woorden: zij voorzien een uitbreiding van het oorlogsgeweld over Europa en dus steeds dichter bij de grens van ons goede vaderland. Dit soort uitspraken maakt burgers onzeker en bezorgd En terecht, zou ik denken. Die bezorgdheid heeft niets te maken met naïviteit en decadentie. Politici spreken over een verhoging van de uitgaven voor het leger. Nog meer miljarden worden in de wapenindustrie geïnvesteerd. Worden de geesten rijp gemaakt voor een oorlog? Maar beseffen wij wel voldoende de implicaties van een dergelijke oorlog? Nederland leeft al bijna tachtig jaar in vrede. Wij leven in een welvarende en uitermate complexe samenleving. Tegen die achtergrond zou een gewapende strijd op ons eigen grondgebied rampzalig zijn. Kunnen wij ons indenken dat onze steden worden gebombardeerd en er aan alles gebrek ontstaat? Ik vrees dat dan de beschaving snel onder druk zal komen te staan. In mijn meest sombere momenten zie ik dan een struggle for life waarbij de sterksten zullen overwinnen. Met andere woorden: een samenleving waarin het Evangelie volstrekt wordt verduisterd en ieder zal opkomen voor zijn eigen belang alleen.

Bijbelse vrede
In de Heilige Schrift lezen wij dat in het oude Israël vrede geen vanzelfsprekende zaak is. Vrede heeft in de Schrift overigens een veel ruimere betekenis dan het ontbreken van wapengekletter. Bij het Hebreeuwse sjaloom, dat wij meestal vertalen met vrede, gaat het om heelheid en gaafheid. Het impliceert welzijn in de meest omvattende zin van het woord. Het gaat om heelheid van iedere mens, van de gemeenschap en de totale schepping. De Bijbel maakt duidelijk dat wij deze vrede niet van mensen mogen verwachten maar door God geschonken wordt. Mensen vernederen elkaar en maken elkaar het leven vaak onmogelijk. In Bijbelse tijden was er ook veel geweld en strijd. Vooral door menselijke schuld wordt vrede op aarde een wijkende werkelijkheid. De profeet Jesaja spreekt van de komst van een Vredevorst die de mensen zal vernieuwen en op het spoor van de vrede zal zetten. Voor christenen heeft die koning van de vrede in Christus een gezicht gekregen. Zijn leven wordt getekend door heelheid en gaafheid. Christus wil tot de dag van vandaag onze vrede zijn.

En onze rol?
Door de kracht van zijn Geest kunnen onze hardheid en onvrede worden doorbroken. Het bijbelse sjaloom vormt het wekend perspectief, de stip aan de horizon. Gods belofte maakt ons niet passief maar actief. De Heer wil ons immers inschakelen in zijn vredesplan met deze wereld. Een consequente concentratie op Christus zal de vrede werkelijk dienen. Bidden wij om wijsheid voor onze politici en militairen. Juist nu vraagt hun spreken om verantwoordelijkheid en voorzichtigheid. Mij lijkt het speculeren over een oorlog die niet gevoerd mag worden onverstandig. De hemel verhoede dat Europa wordt getroffen door een vreselijke en vernietigende oorlog. Nu moeten onze overheden inzetten op de-escalatie in plaats van escalatie van de internationale verhoudingen.

Mgr. dr. Gerard de Korte is bisschop van ’s-Hertogenbosch en
referent voor Kerk en samenleving binnen de Nederlandse bisschoppenconferentie.

Klik hier voor meerdere columns