Op vrijdag 12 maart sluiten de Nederlandse bisschoppen aan bij de gebedsestafette van bisschoppen die door heel Europa gaat. De estafette met gebed voor de slachtoffers van de coronapandemie startte op Aswoensdag 17 februari in Albanië en wordt op 1 april in Hongarije afgesloten. Het is een initiatief van de vergadering van Europese bisschoppenconferenties (CCEE).
De Europese bisschoppen benadrukken dat de Kerk nabij is aan al degenen die strijden tegen het coronavirus, zoals de slachtoffers en hun families, de zieken en de werkers in de gezondheidszorg, en vele vrijwilligers die zich inzetten om de nood van de naaste te verlichten.
De CCEE maakte een indeling, waarbij de Nederlandse bisschoppenconferentie vrijdag 12 maart kreeg toebedeeld. Deze datum valt deels samen met de “24 uur voor de Heer” op 12 en 13 maart. Dat wil zeggen dat op meerdere momenten op verschillende plaatsen tijdens de “24 uur voor de Heer” gebeden zal worden voor de coronaslachtoffers, in de nabijheid van het heilig Sacrament.
Nederlandse bisdommen In alle Nederlandse bisdommen zal op 12 maart een moment van gebed plaatsvinden voor de coronaslachtoffers. In onderstaand overzicht kunt u zien wanneer en waar wordt gebeden.
Bisdom Roermond: Om 07.30 uur op het Groot Seminarie Rolduc.
Bisdom Haarlem-Amsterdam: Om 09.00 uur in de St. Bavo Kathedraal.
Bisdom Breda: Om 12.00 uur in de H. Antoniuskathedraal.
Bisdom Groningen-Leeuwarden: Om 12.30 uur in de Sint-Jozefkathedraal.
Bisdom Rotterdam: Om 12.45 uur in de Eendrachtskapel Rotterdam (kerk van de HH. Laurentius en Ignatius). Na de Eucharistieviering aanbidding gedurende 24 uur.
Aartsbisdom Utrecht: Om 19.00 uur in de Sint-Catharinakathedraal. Na de H. Mis vindt aanbidding plaats.
24 uur voor de Heer De “24 uur voor de Heer” zijn sinds 2015 elk jaar onderdeel geweest van de Veertigdagentijd als voorbereiding op Pasen. De “24 uur voor de Heer” nodigen ertoe uit het sacrament van boete en verzoening te vieren in een context van eucharistische aanbidding. In 2015 nam paus Franciscus het initiatief op in de bul Misericordiae vultus, waarin hij het Heilig Jaar van de Barmhartigheid afkondigde. Daarna is het elk jaar onderdeel geweest van de Veertigdagentijd als voorbereiding op Pasen.
Europese gebedsestafette Overzicht van de gebedsestafette van de Europese bisschoppenconferenties (CCEE)
Eens in de twee jaar reiken de Hogere Oversten van de religieuze orden en congregaties, verenigd in de KNR (Konferentie Nederlandse Religieuzen) een prijs uit aan een initiatief dat zij waarderen en waarin zij zich herkennen. Deze KNR-waarderingsprijs is een prijs ter bekroning of stimulering van activiteiten die in de lijn staan van religieuze tradities op het gebied van zorg, onderwijs en spiritualiteit. Vanwege corona is de prijs in 2020 niet uitgereikt, maar uitgesteld naar november 2021.
De prijs van 2021, een geldbedrag van € 5.000 en een bronzen beeldje, is bestemd voor een project of initiatief dat zich in het brede gebied van onderwijs/vorming op bijzondere wijze inzet voor het overbruggen van verschillen.
Nomineren voor 31 maart
Iedereen kan een persoon, project of initiatief voordragen dat door scholing, vorming of coaching in brede zin bijdraagt aan het overbruggen van verschillen in onze maatschappij. Dat kan via het nominatieformulier, in te leveren uiterlijk 31 maart 2021.
Het kunstwerk
Het te winnen kunstwerk, gemaakt door pater Math van Kampen, toont twee handen die een vlammetje beschermen en verder dragen. Het beeldje staat symbool voor alle vrouwen en mannen die met hun woorden en daden, de spiritualiteit die religieuzen beweegt op eigen, inspirerende wijze handen en voeten geven en verder dragen.
Binnenkort mogen wij weer stemmen voor de Tweede Kamer. Onze media staan vol nieuws over de aanstaande verkiezingen. Politici worden geïnterviewd. Wij lezen allerlei achtergrondinformatie en op de televisie worden debatten gehouden. Door de coronapandemie zijn er maar weinig live verkiezingsbijeenkomsten. Maar de kranten, de radio en televisie en, in toenemende mate, de nieuwe sociale media helpen om de standpunten van de verschillende politieke partijen voor het voetlicht te brengen. Zo kunnen mensen bepalen welke partij of kandidaat zijn of haar stem zal krijgen. Voor velen staat de politiek in een negatief daglicht. Het wordt vaak verbonden met machtspelletjes en slimme retorica. Helaas komt dat alles ook onder politici voor. Maar uiteindelijk gaat de politiek over de inrichting van onze samenleving. Verkiezingen zijn dan ook belangrijke momenten. Laten wij als katholieken vooral ook gebruik maken van ons stemrecht.
Rijke Roomse Leven Het is al lang geleden dat de bisschoppen een stemadvies gaven. In de tijd van de katholieke emancipatie was dat anders. De Nederlandse bisschoppen riepen de katholieken in de tijd van het Rijke Roomse Leven (1920-1965) op te stemmen op de katholieke partij, voor de oorlog de Rooms Katholieke Staatspartij en na de oorlog de Katholieke Volkspartij. Via het parlement kon zo een bijdrage worden geleverd aan de gelijkberechtiging van het katholieke volksdeel in ons land. Maar de tijd van een bisschoppelijk advies is al heel lang voltooid verleden tijd. De katholieken hebben hun gerechtvaardigde plaats in de samenleving bereikt en de bisschoppen beseffen dat vanuit het Evangelie verschillende politieke keuzes mogelijk zijn. Het gaat altijd om de drieslag zien, oordelen en handelen (kardinaal Cardijn). Mensen kijken altijd vanuit een bepaalde sociaal-culturele context naar de werkelijkheid. Dat zal hun oordeel en hun handelen, in dit geval, hun politieke keuze, mede bepalen.
Bronnen van onze cultuur Onze westerse cultuur wordt in belangrijke mate bepaald door vijf bronnen. Ik noem allereerst de Griekse filosofie. Tot op de dag van vandaag hebben denkers als Aristoteles en Plato bewust of onbewust invloed op onze beleving van de werkelijkheid. En ons denken over goed en kwaad is niet goed denkbaar zonder de invloed van het Romeins recht te verdisconteren. Vanzelfsprekend noem ik als bron de Joodse erfenis. Het Oude Testament heeft onze cultuur in belangrijke mate gevormd. Ik noem de betekenis van de Tien geboden maar ook de invloed van de profeten van Israël met hun pathos voor maatschappelijke gerechtigheid. Natuurlijk noem ik als vierde bron onze eigen christelijke traditie, heel bijzonder het onderwijs van Jezus maar ook de brieven van de apostel Paulus. Denk aan het dubbelgebod van de liefde en de drie goddelijke deugden geloof, hoop en liefde. Als vijfde bron noem ik graag de erfenis van de Verlichting en de Franse Revolutie met de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Binnen dit brede culturele kader opereren onze politici.
Katholiek sociaal denken In de huidige tijd geen stemadvies van de kerkelijke overheid. Maar dat betekent niet dat de Kerk geen hulp wil bieden bij het maken van een politieke keuze. Deze week komen de Nederlandse bisschoppen met een brief in het kader van de komende verkiezingen. U kunt deze brief lezen als een spiegel. Kijk erin en hopelijk wordt u geholpen bij uw keuze in het stemhokje. Graag wijs ik op het onderwijs van paus Franciscus. In zijn recente sociale encyclieken Laudato Si (2015) en Fratelli Tutti (2020) geeft de paus belangrijke aanwijzingen voor een meer rechtvaardige wereld. De paus wil bouwen aan een cultuur van het leven. Een dergelijke cultuur kent meerdere dimensies. Ik noem allereerst de beschermwaardigheid van het leven. Zowel het ongeboren leven als het oudere, aftakelende leven. Het leven verdient bescherming vanaf de conceptie tot de natuurlijke dood. Een tweede dimensie vormt de inzet voor een wereldwijde sociale gerechtigheid. In onze huidige wereld zijn de goederen en diensten zeer onrechtvaardig verdeeld. Een deel van de wereldbevolking leeft in overvloed terwijl minstens een miljard mensen het meest minimale moet ontberen. In een wereld die geroepen is tot broeder- en zusterschap moeten wij aan onverschilligheid voorbij, ons blijven inzetten voor meer recht en rechtvaardigheid. In het voetspoor van paus Franciscus denk ik dan met name aan de armen en de vluchtelingen. Tenslotte noem ik ook het behoud van de aarde als ons gemeenschappelijk huis. De paus roept op tot een ecologische bekering. Zodat wij de aarde niet langer uitbuiten maar goed beheren en behoeden voor de generaties die na ons zullen komen.
Onderling beraad over de goede samenleving Wij leven in een samenleving met vele godsdiensten en levensbeschouwingen. Onderling beraad over de goede en rechtvaardige samenleving tussen christenen, andersgelovigen en ongelovigen zou heilzaam kunnen zijn. Hoe kunnen wij, in een multiculturele en multireligieuze maatschappij, de grote uitdagingen van deze tijd zo goed mogelijk tegemoet treden. Recent had ik een boeiende digitale dialoog met de Vlaamse hoogleraar Dirk Verhofstadt. Deze dialoog was georganiseerd door het Vlaamse Humanistisch Verbond en ons eigen VKMO, het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties. Verhofstadt noemt zich atheïst. Wij spraken over de bronnen van de moraal en hoe mensen met verschillende politieke en levensbeschouwelijke overtuigingen vreedzaam samen kunnen leven. Deze dialoog is helemaal in de lijn van het project De voorhof van de volkeren, gestart door de paus Benedictus in 2011. Het ideaal van de paus vormt een blijvende dialoog tussen katholieken en ongelovigen over de grote vragen van het bestaan. Zelf voerde hij een boeiende dialoog met de agnost Jürgen Habermas, een bekende Duitse socioloog.
Na de verkiezingen Na woensdag 17 maart gaan verschillende partijen in Den Haag ook met elkaar in beraad. Ik hoop en bid op een vruchtbaar overleg. In deze tijd van crisis zal de kabinetsformatie hopelijk niet lang duren. Het land heeft immers behoefte aan een doortastende regering die de grote problemen van onze tijd bij de horens vat. Ik noem het versterken van de bestaanszekerheid van alle mensen; het beschermen van de schepping en het behoud van de vrede. Anders geformuleerd: ik hoop op een regering die zich zal inzetten voor een cultuur van het leven zoals eerder in dit Woord van bemoediging beschreven. Laten wij de komende formatiebesprekingen met ons gebed begeleiden.
Medio december 2020 werden voor de tweede maal vanwege de coronamaatregelen de deuren van het Sint-Janscentrum gesloten voor alle (opleidings)activiteiten. Vorig jaar hadden we daar voor de eerste maal mee te maken. Om toen toch te informeren over de opleidingen, werden er enkele korte filmpjes over de opleidingen gemaakt. Deze zijn te bekijken via de website van het Sint-Janscentrum.
Twee delen: 12 maart en 22 mei
Dit jaar zetten we de deuren van het Sint-Janscentrum gewoon open: vooreerst digitaal en vervolgens –zo hopen we– fysiek. Er kan online deelgenomen worden aan de Open Dag op vrijdagavond 12 maart 2021. Zaterdagmorgen 22 mei willen we alle geïnteresseerden in de diocesane opleidingen welkom heten in het Sint-Janscentrum, aan de Papenhulst nummer 4.
Programma
tijd
onderdeel
18.40
ontvangst
19.00
welkom, door rector Norbert Swagemakers en aansluitend bisschop Gerard De Korte over het belang van diocesane opleidingen
19.15
studierector Jan Van Reeth over de waarde van een theologie-studie in deze tijd en aansluitend de spirituaal(s) Dieter Hedebouw / David Lebrun over de waarde van studeren aan het Sint-Janscentrum
19.40
uiteen in drie groepen (in drie lokalen) om nader te informeren over opleidingen en daarover in gesprek te gaan:
1. priester- en diakenopleiding intern (seminarie en via opleiding godsdienstwetenschappen;
2. priester- en diakenopleiding extern (zgn. Korte Route naar het ambt);
3. de lekenopleidingen: catechistenopleiding en opleiding Godsdienstwetenschappen.
20.30
de lokalen worden gesloten… indien gewenst kan er een afspraak worden gemaakt om op een later moment verder te praten.
Ieder die belangstelling heeft voor een studie aan het Sint-Janscentrum is van harte welkom om deel te nemen. Vooraf aanmelden is wel noodzakelijk.
Op zondag 14 maart wordt in Nederland actie gevoerd onder de naam ‘klimaatalarm’. Er worden die dag allerlei activiteiten georganiseerd. De datum, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, is strategisch gekozen om politieke partijen aan te sporen tot verantwoord beleid m.b.t. de aarde en het klimaat. Bovendien wordt iedereen aangezet tot bewuste, duurzame keuzes in onze leefwijze.
In de verschillende geloven en religies wordt het beschermen van de aarde als een religieuze waarde ervaren. Wij erkennen dat het voortbestaan en welzijn van de mens sterk verbonden is met het welbevinden van de aarde. Vele organisaties en kerken, waaronder de Raad van Kerken en de laudato Si’ werkgroep, ondersteunen het klimaatalarm. Ook de plaatselijke kerken worden opgeroepen om, eventueel samen met anderen, in actie te komen.
Meebidden tijdens de online gebedsbijeenkomst
Na het luiden van de klokken om 15.00 uur is er een landelijke online gebedsbijeenkomst. Er wordt met elkaar gebeden voor politici, mensen wereldwijd die nu al last hebben van klimaatverandering, bedreigde diersoorten en de schepping die lijdt. Deelnemen kan t.z.t. via www.groengelovig.nl
Preek en bid over de schepping
Er kan op 14 maart in de vieringen aandacht worden besteed aan het klimaat, duurzaamheid en de schepping, in preek en voorbede.
Social media
Men kan bijvoorbeeld een bericht plaatsen op social media als Twitter, Facebook, Instagram, met hashtags #klimaatalarm en #sacredearth. Met een foto of filmpje van een eigen alarm-uiting of met een tekst.
Lakens, banners of poster
Men kan een laken of poster met bovenstaand klimaatweekend-logo met #klimaatalarm en #sacredearth uit/voor het raam hangen.
In samenwerking met de heilige Franciscusparochie (Bommelerwaard) en Jong Protestant heeft het familiepastoraat van het bisdom van ’s-Hertogenbosch een online spel gemaakt waarmee – tijdens de coronacrisis – parochies de gezinnen kunnen ondersteunen om het verhaal van Pasen thuis te laten beleven. Het spel wordt gespeeld als groep, de begeleider coördineert het spel en iedere deelnemer speelt vanuit zijn/haar eigen huis. Iedere parochie kan deze PaasChallenge organiseren voor hun gezinnen, maar ook voor communicanten, vormelingen, misdienaars enz.
De deelnemers volgen Jezus in zijn laatste dagen van zijn leven. Onder zware omstandigheden zegt hij vaak tegen zijn volgelingen: “Wees niet bang!” Maar dat is erg vreemd omdat er heel veel is om bang voor te zijn in Jezus’ tijd: oorlog, onderdrukking, geweld, armoede, ziekte, dood, haat en honger. Genoeg om angstig, bezorgd of verdrietig van te worden. En laten we wel wezen: die emoties horen bij ons als mensen. Zonder emoties zouden we niet eens leven. We hebben zelfs een deel in ons brein waar deze emoties huizen. Gaat Jezus dat dan even weghalen als Hij zegt: “Wees niet bang?”
In dit Paasspel ontdek je dat Jezus de angst niet weghaalt, Hij geeft je iets nieuws, iets extra’s. Jezus haalt je niet weg uit het gevaar, maar Hij geeft liefde, hoop, rust, vertrouwen, geloof en moed om de situatie aan te kunnen. Je speelt dit spel – georganiseerd door de plaatselijke parochie – vanuit huis met minimaal 2 personen. De begeleider stuurt , via WhatsApp, aan de deelnemers verschillende challenges: puzzels, creatieve- en doe-opdrachten waarmee je punten kunt verdienen als je ze binnen de tijd oplost of uitvoert.
Doelgroep: gezinnen, communicanten, vormelingen, misdienaars, tienergroep of andere groepen uit uw parochie
Groepsgrootte: onbeperkt Nodig: begeleider met WhatsApp; per deelnemend gezin of per deelnemer een mobiele telefoon met WhatsApp; digitaal materiaal bestaande uit een scorebord, opdrachten, speluitleg (zelf uit te printen) Duur: 60 tot 90 minuten
De parochies ontvangen uiterlijk maandag 15 maart via de mail het script van de PaasChallenge. Met daarbij een heel heldere uitleg over hoe te spelen. De PaasChallenge is speelbaar vanaf vrijdag 19 maart 2021 tot en met Palmzondag 28 maart 2021. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het Familiepastoraat van het bisdom van ’s-Hertogenbosch.
Internetcriminelen geven zich in e-mails uit voor pastorale beroepskrachten in een poging om de ontvanger aan te sporen geld over te maken. Na eerdere incidenten in de bisdommen Breda en Den Bosch is er recent opnieuw een dergelijk incident gemeld. Het is goed om in de parochie aandacht te vragen voor dergelijke incidenten, zodat zowel medewerkers, vrijwilligers als parochianen alert blijven.
Wat gebeurt er? Criminelen maken gebruik van bijvoorbeeld Gmail om een nieuw e-mailadres aan te maken dat er geloofwaardig uitziet. Vanuit dit e-mailadres versturen ze een bericht waarin ze bijvoorbeeld zeggen de pastoor te zijn. Het nep e-mailadres wijkt vaak maar heel weinig af van het echte e-mailadres van de pastoor. Tips over hoe u een nep e-mail kunt herkennen leest u hier.
Beveiliging en alertheid Het up-to-date houden van de beveiliging van e-mailboxen en e-mailadressen is belangrijk. Toch zijn niet alle vormen van fraude te voorkomen. Daarom is het belangrijk dat medewerkers, vrijwilligers en parochianen alert blijven op mogelijke fraude door het gebruik van nep-e-mails. U kunt via uw website of parochieblad bijvoorbeeld hiervoor aandacht vragen. Duidelijkheid helpt hierbij. Meld de parochianen bijvoorbeeld dat u nooit via een e-mail van de pastoor om geld vraagt en dat een mail met die boodschap dus altijd nep is.
Ook kunt u aangeven bij wie parochianen terecht kunnen in geval van twijfel over een e-mail. Meer informatie over nepmails is te vinden op de speciale website van de Rijksoverheid.
Is er sprake van een datalek? Als u een phishing mail ontvangt en niet op een link, knop of bijlage in het bericht hebt geklikt, is het niet waarschijnlijk dat deze e-mail schade heeft toegebracht. Het enkele feit dat u de phishing mail hebt ontvangen en geopend, is nog geen beveiligingsincident of datalek. Het is wel belangrijk dat u de phishing mail direct verwijdert uit uw mailbox en postvak met ‘verwijderde berichten’. Zo kunnen andere personen die toegang tot de mailbox hebben, zich niet meer vergissen.
Wat als u wel op een link in een phishing mail hebt geklikt? In dat geval is er sprake van een beveiligingsincident. De contactpersoon die in uw parochie verantwoordelijk is voor de AVG en de veiligheid van persoonsgegevens, kan in dat geval samen met een systeembeheerder onderzoeken wat er aan de hand is.
Afgelopen woensdag zijn wij de Veertigdagentijd begonnen. De Kerk schenkt ons veertig dagen om intens stil te staan bij het lijden en sterven van Christus. Maar ook om te vieren dat Jezus op de Paasmorgen nieuw en ander leven van de Vader heeft ontvangen. De komende weken begeleiden wij Jezus op zijn tocht naar Jeruzalem. Als een koning zal Hij worden ingehaald. Als de koning van de vrede. Maar nog geen week later sterft Hij aan een kruis op Golgotha. Deze koning neemt geen leven van mensen. Integendeel, Hij geeft zijn leven voor vrienden én vijanden. Ultiem teken van Gods verzoenende liefde voor ons allen.
Christus medicus Als wij lezen over het openbaar leven van Jezus, komt in beeld dat Hij is gekomen als leraar maar ook als arts. Jezus spreekt woorden van bevrijding en genezing. Maar hij stelt ook daden van genezing, steeds opnieuw. In de vroege Kerk is het thema van Christus als medicus dan ook zeer geliefd. Het vormt een echo van de parabel van de barmhartige Samaritaan. Christus is als die Samaritaan, als een vreemdeling van Godswege gekomen, die mensen die gewond langs de levensweg liggen, opbeurt en wil genezen. Tijdens de strijd om het bestaan, zijn er helaas vele uitvallers. Juist de kleinen en kwetsbaren van deze wereld zijn de lievelingen van de Heer. God toont in Christus zijn liefde voor ons allen maar Hij heeft een voorkeursliefde voor hen die geen helper hebben. Juist hen wil hij verlichtend en genezend nabij zijn.
Parochies als veldhospitalen Wat geldt voor de Heer, mag ook gelden voor zijn Kerk. De theologen van de eerste eeuwen spreken over de Kerk als een ziekenhuis, een plek waar mensen, fysiek of moreel, tot genezing kunnen komen. Paus Franciscus heeft de Kerk meerdere keren beschreven als een veldhospitaal. In onze cultuur is jong en vitaal zijn belangrijk. Kijk maar naar de reclameboodschappen. Bijna altijd komen knappe, gezonde en energieke mensen in beeld. Zelfs senioren in reclamespotjes scoren hoog op de vitaliteitsmeter. Eigenlijk is dat heel onbarmhartig. Want velen van ons weten van lichamelijke of geestelijke beperkingen. Natuurlijk mogen wij dankbaar zijn voor gezondheid en kracht. Maar laten wij dat binnen onze geloofsgemeenschap niet tot norm verheffen. Achter ons masker van onaantastbaarheid gaat vaak onzekerheid en kwetsbaarheid schuil. Als broze en regelmatig falende mensen leven wij voor Gods aangezicht. Wij hoeven ons voor God niet groter te maken dan wij zijn. Juist in onze geloofsgemeenschappen zou dat een bevrijdende boodschap moeten zijn.
Pandemie Sinds een klein jaar is de wereld in de greep van de pandemie. Met grote medische, sociale en economische gevolgen. Juist de coronacrisis scherpt ons in dat wij ten diepste kwetsbare en sterfelijke schepselen zijn en blijven. Wetenschap en techniek zijn in onze samenleving ontzettend belangrijk en hebben de kwaliteit van ons bestaan enorm verbeterd. Wij mogen daar oprecht dankbaar voor zijn. Maar ook kon de mening postvatten dat het hele bestaan maakbaar is. Een klein onzichtbaar virus heeft die visie op hardhandige wijze doorgeprikt.
Kerkgebouwen en vaccinatie De komende maanden staan in het teken van een uitgebreide vaccinatie van de bevolking. Het gaat om een geweldige operatie die minstens tot de zomer zal duren. Miljoenen mensen moeten immers twee keer worden geprikt. Wij mogen dankbaar zijn dat knappe koppen hun kennis en kunde hebben ingezet voor het ontwikkelen van verschillende vaccins. In geloof kunnen wij dat zien als een geschenk van Gods Geest die mensen inspireert en creatief maakt.
Vaccinatie beschouwt de Kerk als een daad van naastenliefde en zelfbescherming. Al meerdere parochies hebben verzoeken van artsen gekregen om het kerkgebouw of andere kerkelijke gebouwen te mogen gebruiken om mensen te vaccineren. Graag geef ik pastoors de ruimte om hun gebouwen ter beschikking te stellen. In overleg met artsen kunnen geschikte vaccinatietijden worden gevonden. De primaire betekenis van het kerkgebouw als huis voor de liturgie hoeft er dan niet onder te lijden. In het huis van God krijgen zijn kinderen een beschermend vaccin toegediend. Zo kunnen onze parochies een mooie bijdrage leveren aan de preventie van corona en het algemeen belang dienen. Zo worden onze kerken een plaats van het voorkomen van ziekte en dood.
Gewonde geneesheer Wie de media volgt, beseft dat de coronacrisis steeds meer mensen zwaar valt. Dat geldt ook voor gelovige mensen. Juist in deze dagen snakken wij allemaal naar meer bewegingsvrijheid. Maar tegelijk wordt voorlopig ons geduld gevraagd. Laten wij elkaar in deze lastige tijd vasthouden en opbeuren. Wij hebben allemaal momenten dat het leven ons extra zwaar valt. Als wij elkaar dan troosten en bemoedigen, kunnen wij elkaar genezend nabij zijn. Wat is het mooi als wij gevoelens van somberheid en wanhoop kunnen wegnemen en mensen weer uitzicht geven. Wij zijn in deze Veertigdagentijd op weg naar het Paasfeest, het opstandingsfeest van Christus. Onze parochies moeten, naar de woorden onze paus, veldhospitalen zijn. Plaatsen van genezing omdat de gekruisigde en verrezen Christus als de “gewonde geneesheer” (Henri Nouwen) ons juist daar genezend en troostend tegemoet wil komen.
De sinds 25 maart 2020 geldende coronamaatregelen voor de Wereldkerk, blijven ook voor de Goede Week en Pasen van 2021 van kracht. Dat heeft de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten op Aswoensdag, 17 februari, bekendgemaakt.
De congregatie deed dit in een nieuwe notitie met betrekking tot de viering van de Goede Week 2021. De bisschoppen worden daarin aangemoedigd om in gebieden waar gelovigen niet of slechts in beperkte mate de Eucharistieviering kunnen bijwonen, ervoor te zorgen dat hun vieringen via sociale en andere media te volgen zijn. Er wordt hen ook gevraagd om hulpmiddelen aan te bieden voor persoonlijk gebed en gebed in gezinsverband.
De Nederlandse bisschoppen moedigen iedereen aan om de Veertigdagen- en Paastijd bewust te beleven op de speciale website www.vierpasen.nl met daarop handige links en downloads.
Protocol
Waar de liturgievieringen wel plaatsvinden, wordt de bisschoppen opgedragen erover te waken dat het uitreiken van de communie, de vredesgroet en andere onderdelen van de liturgie rekening houden met de veiligheidsmaatregelen. Dit is in Nederland geregeld in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’, zie ook het dossier over het coronavirus op rkkerk.nl.
De Chrismamis, de viering in de Goede Week waarin de plaatselijke bisschop de heilige oliën wijdt voor de vormsels, de priesterwijding en ziekenzalving van de zieken, mag uitzonderlijk uitgesteld worden naar een latere datum.
De notitie wijst er op, dat de verklaringen van 25 maart 2020 en van 15 augustus 2020 nog steeds van kracht zijn. Kijk voor de Nederlandse vertaling van de notitie van Aswoensdag 17 februari op rkliturgie.nl.
Pasen valt in 2021 op 4 en 5 april. Omdat de kans heel groot is dat er dan nog steeds beperkende maatregelen gelden in verband met de coronapandemie, roepen de Nederlandse bisschoppen op om thuis Pasen mee te vieren wanneer er geen plek is in de kerk. Ze doen dit op de speciale website www.vierpasen.nl die op Aswoensdag, 17 februari, online is gegaan. De site biedt links en downloads om de Veertigdagentijd én Pasen ook thuis optimaal te beleven en te vieren.
‘Jezus leeft, Hij is waarlijk opgestaan, dat is de boodschap van Pasen. Dit willen we vieren en daar leven we veertig dagen lang naar toe’, zo opent de website www.vierpasen.nl. De website helpt bezoekers om de eigen parochie te vinden en om zo op de parochiewebsite te kunnen checken of er plek is bij een van de vieringen. Als de beschikbare plaatsen al zijn gereserveerd, is het vaak mogelijk om thuis mee te vieren via een livestream. Als ook dat niet kan, is er op zondagochtend een eucharistieviering te zien op NPO2 bij KRO-NCRV.
Op www.vierpasen.nl staan nog meer handige links en downloads. Zo is er een link naar www.vastenactie.nl om in de veertig dagen voorbereidingstijd op Pasen ook iets te kunnen doen voor anderen. In de Veertigdagentijd is het immers gebruikelijk om te vasten, bidden en geven in de voorbereiding op Pasen. Ook is er een link naar liturgieboekjes die helpen om thuis mee te vieren op alle zondagen in de Veertigdagen- en Paastijd. Parochies vinden er bovendien een link naar gratis fotomateriaal over Pasen. Dit kunnen ze gebruiken om extra aandacht te geven aan Pasen op de website en in het parochieblad.
De bisschoppen geven uitleg
In de Goede Week (de week voor Pasen) worden op de website meerdere filmpjes gepubliceerd, waarin de bisschoppen persoonlijk uitleg geven bij belangrijke onderdelen van de Goede Week en Pasen. Verder is op de site ook de boodschap van paus Franciscus voor de Veertigdagentijd te vinden.
Iedereen is van harte uitgenodigd om een bezoek te brengen aan www.vierpasen.nl en te kijken hoe de website kan helpen om de Veertigdagen- en de Paastijd in 2021 zo bewust mogelijk te beleven. Doe mee, Vier Pasen!
Door de maatregelen tegen de verspreiding van Covid-19, hebben we in snel tempo nieuwe vaardigheden ontwikkeld in het pastoraat: livestream van vieringen, filmpjes maken voor social media of catechese, videobellen via Zoom of Teams. Wat zullen we blij zijn wanneer we parochianen weer zonder dit alles mogen ontmoeten! Maar… misschien zijn de ervaringen van afgelopen jaar toch bruikbaar.
Een samenkomst via Teams, Zoom of een ander programma vraagt minder van deelnemers dan een avond eropuit trekken. Ouders kunnen bijvoorbeeld thuisblijven en toch vorming ontvangen. Een bezinningsbijeenkomst van een half uur in de liturgisch sterke tijden is misschien juist fijn om online te volgen, enz. In afwisseling met fysieke ontmoetingen geeft online bij elkaar komen een extra dimensie aan het pastoraat.
Alleen naar een scherm met gezichten kijken gaat vervelen. Daarom bieden we u op vrijdag 5 maart van 13.30 tot 14.30 uur via Teams een masterclass interactieve programma’s aan. Marleen Derksen, docent aan het Koning Willem I College in Den Bosch neemt u mee langs (gratis) programma’s die uw bijeenkomst verlevendigen. We duiken in de programma’s Mentimeter, Kahoot en Lesson-up.
Voor deelname veronderstellen we dat u ervaring heeft met het opzetten van een online bijeenkomst via Teams of Zoom.
Interesse? Meld je vóór 26 februari aan bij aanmelding@bisdomdenbosch.nl onder vermelding van uw naam en ‘Masterclass interactieve programma’s 5 maart’. U ontvangt dan woensdag 3 maart de link om deel te nemen. Neem voor meer informatie contact op met familiepastoraat@bisdomdenbosch.nl (contactgegevens). Graag tot ziens via Teams!
De organisatie (Het Gezelschap) van de Stille Omgang heeft besloten dat vanwege de huidige strenge beperkende maatregelen in verband met de coronapandemie de Stille Omgang op 21 maart 2021 niet op de gebruikelijke manier door zal gaan. In plaats daarvan wordt een online omgang voorzien met Eucharistieviering via livestream en een video van de route.
Het Gezelschap van de Stille Omgang vraagt de Zustergezelschappen elders in het land om niet in groepen naar Amsterdam te reizen. Mochten de regels het op 21 maart toelaten, dan kunnen deelnemers op eigen initiatief de route lopen, maar zonder supervisie en organisatie door Het Gezelschap. Er zijn dan dus geen toiletwagens, geen leiders langs de route en er is geen openstelling van de Lutherse Kerk.
Het Gezelschap van de Stille Omgang organiseert een speciale mis in Amsterdam die online te volgen is. Nadere berichtgeving en de link naar het betreffende Youtube-kanaal volgen via www.stille-omgang.nl. Er wordt ook een video gemaakt van de route van de Stille Omgang, die na de mis wordt uitgezonden op hetzelfde kanaal.
‘Bedroefd maar in Christus verbonden’
De organisatie laat weten ‘ongelooflijk bedroefd’ te zijn omdat dit jaar opnieuw gebroken worden met de eeuwenlange traditie van pelgrimage voor de Stille Omgang naar Amsterdam. Wel willen ze in de nacht van de Stille Omgang met individuen of paren de route in gebed gaan lopen om zo toch de traditie in ere te houden. Ook hoopt men door de digitale ontmoeting toch een saamhorigheid en verbondenheid te kunnen creëren die gevoeld zal worden. ‘We ontmoeten elkaar in gebed en in de wetenschap dat we via de eucharistie met elkaar door Christus verbonden zijn.’
In zijn boodschap voor de Veertigdagentijd vraagt paus Franciscus om op weg naar Pasen Jezus in herinnering te houden, die “zich heeft vernederd, gehoorzaam werd tot de dood, tot de dood aan een kruis” (Fil. 2, 8). “In deze tijd van bekering hernieuwen wij ons geloof, putten wij het “levende water” van de hoop en ontvangen wij met een open hart de liefde van God, die ons verandert in broeders en zusters in Christus”, zegt de paus.
Hij schrijft in zijn boodschap dat “wij in de Paasnacht onze doopbeloften hernieuwen om dankzij de werking van de Heilige Geest als nieuwe mannen en vrouwen herboren te worden. Maar de tocht van de Veertigdagentijd staat, zoals de gehele pelgrimstocht van het christelijk leven, geheel in het licht van de verrijzenis, die de gevoelens, de houdingen en de keuzes van wie Christus wil volgen, bezielt.”
Vasten, bidden, geven
Paus Franciscus noemt vasten, bidden en geven een voorwaarde bij het laten zien van bekering in de Veertigdagentijd. “De weg van de armoede en onthouding (het vasten), de aandacht en zorgende liefde voor de gewonde mens (de aalmoes) en een dialoog in kinderlijk vertrouwen met de Vader (het gebed) maken het ons mogelijk een oprecht geloof, een levende hoop en een daadwerkelijke liefde voor te leven.”
Geloven, hopen, liefhebben
De paus omschrijft in zijn boodschap voor de Veertigdagentijd ieder moment van het leven een tijd om te geloven, te hopen en lief te hebben. “Moge de oproep om de Veertigdagentijd te beleven als een tocht van bekering, gebed en samen delen, ons helpen, zowel als gemeenschappen als individuen, het geloof te doen herleven dat komt van de levende Christus, de hoop die door de adem van de Geest wordt bezield, en de liefde waarvan de onuitputtelijke bron het barmhartige hart van de Vader is”, aldus de paus.
Aswoensdag Komende woensdag begint de Veertigdagentijd. Door de coronapandemie kan het carnaval niet of alleen in zeer afgeslankte vorm worden gevierd. Voor velen in ons bisdom vormt dat een grote teleurstelling en een groot offer. Wij worden uitgenodigd om in de komende weken na te denken over het lijden, het sterven en de opstanding van Christus. Langs de weg van het kruis heeft Christus nieuw leven ontvangen.
Maar wij worden ook uitgedaagd na te denken over ons eigen leven. Bij het askruisje, dat op Aswoensdag in aangepaste vorm wordt uitgereikt, kunnen twee Schriftteksten worden uitgesproken: gedenk mens dat je stof bent of bekeer je en geloof het Evangelie. Als mensen zijn wij breekbaar en kwetsbaar. Wij zijn maar stof. Maar tegelijk zijn wij ook mensen met een hoge roeping. Steeds weer worden we uitgenodigd om ons naar Jezus toe te keren en trouw zijn Evangelie zichtbaar te maken door op een vernieuwde wijze te gaan leven. De komende Veertigdagentijd is immers een tijd van bekering en levensvernieuwing. Een tijd van verzoening ook. God keert zich in Christus tot ons; wij worden uitgenodigd ons tot Hem te keren. Wij zijn geroepen om onze relatie met God, met elkaar en onszelf opnieuw te verdiepen. Christus geeft ons in het Evangelie van Aswoensdag concrete aanwijzingen hoe wij dat in het vat kunnen gieten.
Overvloedige gerechtigheid Het Evangelie van Aswoensdag vormt een deel van de Bergrede van Jezus. Als een nieuwe Mozes geeft hij in deze rede in zekere zin de grondwet van het Koninkrijk dat God wil realiseren. En dan gaat het om overvloedige gerechtigheid. Een gerechtigheid die groter moet zijn dan die van Schriftgeleerden en Farizeeën. Of zoals een theoloog wel eens gezegd heeft: het gaat om meer dan het gewone. Vandaag wordt die gerechtigheid op drievoudige wijze uitgewerkt. Het gaat om aalmoezen geven, om gebed en vasten.
Het goede doen Het geven van aalmoezen, kunnen wij actualiseren met woorden als naastenliefde, gerechtigheid en solidariteit. Israël denkt in termen van het verbond. God heeft met zijn geliefde volk Israël een verbond gesloten. En dat betekent dat er binnen het verbondsvolk gerechtigheid moet heersen. Dit bijbels pathos voor gerechtigheid heeft onze samenleving gestempeld. Maar tegelijkertijd is er levensgroot het gevaar van onverschilligheid. Paus Franciscus waarschuwt regelmatig tegen deze verleiding en vraagt ons om alert te zijn als het gaat om de zorgen en noden van onze naasten. Worden wij echt geraakt door de ellende van de armen in onze wereld? Door de nood van miljoenen vluchtelingen? Door de zorgen van de daklozen, vaak vlakbij in onze omgeving? Door de eenzaamheid van niet weinig alleenstaanden? Wij krijgen vanaf vandaag 40 dagen om ons bewust te worden dat wij geroepen zijn tot verbondenheid met de kleinen en kwetsbaren van deze wereld. In kracht van de Heilige Geest kunnen wij ons oefenen in solidariteit waarbij de linkerhand niet hoeft te weten wat de rechterhand doet.
Mensen van gebed Christus spreekt niet alleen over een horizontale gerechtigheid ten opzichte van onze naasten. Maar ook over een verticale gerechtigheid. Hij spreekt over het gebed. Jezus zelf is bij uitstek een bidder. Wij kunnen zeggen dat het gebed het leven van Christus heeft gedragen. Steeds weer lezen wij in het Nieuwe Testament dat Jezus tijd vrij maakt voor het gesprek met God die Hij zijn Vader noemt. Hij bidt vaak in de vrije natuur maar ook in de synagogen van het joodse land en bij gelegenheid van de feesten van Israël is Hij in de grote Tempel van Jeruzalem. De komende Veertigdagen kunnen wij gebruiken om onze band met God biddend te verdiepen.
Persoonlijke matiging Christus spreekt niet alleen over aalmoezen en gebed maar noemt nog een derde dimensie van de gerechtigheid: het vasten. In de Bijbelse spiritualiteit is dat een belangrijk element. In het Evangelie horen wij dat ook onze Heer perioden van vasten heeft gekend. In het recente verleden zijn heel veel vormen van vasten in snel tempo verdwenen. Tegelijk zie ik de laatste jaren bij steeds meer christenen, zowel rooms-katholiek als protestant, het verlangen om deze Veertigdagentijd ook een echte vastentijd te laten zijn. Zij zoeken én vinden nieuwe vormen om het vasten inhoud te geven. Zo kunnen mensen zichzelf leegmaken zodat er meer ruimte komt voor de overdenking van de werkelijk belangrijke vragen van het bestaan. Wat is de zin van mijn leven? Waar ben ik mee bezig? Wat zijn de prioriteiten in mijn bestaan? Dien ik met al mijn slaven en sloven werkelijk de Heer en de ander of draait alles rond mijn eigen dikke ik?
Op weg naar Pasen Wij leven in bijzondere tijden. Koning Winter heeft toegeslagen met een flinke pak sneeuw en stevige vorst in de nacht. Voor met name kinderen en schaatsers een reden tot plezier. Zo kunnen wij in een witte wereld de coronapandemie even op de achtergrond schuiven. Maar helaas is de verwachting dat de crisis ons langer in de greep zal houden dan tot recent werd verwacht. Nieuwe varianten van het virus zorgen voor extra besmettingen en het vaccinatieprogramma heeft om verschillende redenen vertraging opgelopen. Het gevolg is dat de vrijheidsbeperkingen langer duren. De hoop op versoepelingen van de maatregelen is voorlopig vervlogen. En dat valt de meeste van ons steeds zwaarder. Eenzame mensen voelen zich nog eenzamer. En gezinnen met kinderen hebben vaak te maken met extra zorgen en onderlinge spanningen. Juist nu worden wij opgeroepen om moed te houden. Maar dat is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan. Christenen leven met een wenkend perspectief. Niet een onzichtbaar virus regeert de wereld maar onze God. Hij is immers de Heer van de werkelijkheid. Onze relatie met Hem kan ons hopelijk veerkracht geven. In deze tijd worden de dagen weer langer. De lente komt nabij. Meer licht en minder duisternis in de natuur. Laten wij hopen dat er spoedig ook meer licht mag komen in onze samenleving en ons eigen bestaan. Wij snakken allemaal naar meer vrijheid en een meer ontspannen leven. In de komende weken, op weg naar het opstandingsfeest van Christus, kunnen wij onze band met God, met onze naasten en onszelf opnieuw verdiepen en versterken. Drievoudige gerechtigheid realiseren als uitdaging voor de komende Veertigdagentijd. Ik wens u oprecht veel inspiratie en veerkracht. Ook om anderen bij te staan. Juist nu moeten wij allen die in somberheid dreigen weg te zinken, niet in de steek laten maar juist een hart onder de riem steken. Pasen betekent nieuw en ander leven voor Christus. Het Paasfeest geeft hopelijk aan ieder van ons uitzicht op nieuw en bevrijd leven voor Gods aangezicht.
Aswoensdag volgt na carnaval en is het begin van de Vasten en de 40-daagse voorbereidingstijd op Pasen. Dit jaar kan de viering van Aswoensdag vanwege de coronamaatregelen niet op de gebruikelijke wijze plaatsvinden, omdat er aan elke viering maar maximaal dertig mensen mogen deelnemen. Ook het askruisje op het voorhoofd kan dit jaar niet worden uitgereikt. In plaats daarvan heeft het Vaticaan toestemming gegeven om bij gelovigen as boven het hoofd te strooien, waardoor er geen sprake hoeft te zijn van fysieke aanraking. Maar door het maximumaantal deelnemers zullen er dit jaar toch veel mensen teleurgesteld moeten worden.
Als alternatief heeft het bisdom Roermond een speciale gebedskaart uitgebracht. Het bisdom van ‘s-Hertogenbosch heeft deze speciale gebedskaart overgenomen voor mensen die graag stilstaan bij Aswoensdag, maar vanwege de coronamaatregelen niet op de gebruikelijke wijze aan de uitreiking van het askruisje kunnen deelnemen. Op de kaart staan enkele gebeden en een korte overweging die aansluiten bij het vieren van Aswoensdag in coronatijd.
Mensen die dat willen, hebben daardoor de gelegenheid om toch stil te staan bij Aswoensdag en een moment van persoonlijke bezinning te houden. De kaart kan ook gebruikt worden voor gebedsdiensten in kleine kring. De gebedskaarten worden verspreid via de parochies, die ze kunnen uitdelen of in de dagkapel of een andere openbare plek kunnen leggen, waar belangstellenden ze kunnen afhalen. Het liturgische moment van de asoplegging wordt door de gebedskaart niet vervangen, maar biedt mensen de gelegenheid om bij Aswoensdag stil te staan.
De traditie van het uitdelen van een askruisje of het strooien van as bestaat in de Kerk al heel lang en is een teken van boetedoening en een herinnering aan de vergankelijkheid van het leven. De priester spreekt daarbij de tekst uit “Bedenk wel, stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.”
Met al dat thuisblijven en thuiswerken zouden we bijna vergeten dat Aswoensdag en de Vastentijd er weer aankomen. Want even serieus, zijn we niet allemaal minstens één keer per week kwijt welke dag het ook alweer is?! Op 17 februari begint met Aswoensdag de Veertigdagentijd. Ik moet eerlijk toegeven dat de Vastentijd nooit echt mijn favoriete tijd van het jaar is geweest. Thuis ging de snoeppot dicht en die ging met Pasen pas weer open (wat een feest was dat!). We “moesten” 5 dagen achter elkaar naar de mis en láng dat die missen duurde! Naarmate ik ouder werd ben ik gelukkig steeds meer de waarde van deze bijzondere periode in gaan zien en heb ik begrepen hoe ik de Vastentijd “in mijn voordeel” kon gebruiken, ik leefde oprecht met blijdschap richting Pasen! In deze blog hoop ik jullie met mijn ervaringen uit het verleden te inspireren voor de komende 40-dagentijd.
Misschien staat je hoofd nu helemaal niet naar Aswoensdag, de Vastentijd of Pasen. Misschien ben je allang blij als je energie hebt om voor de laptop te kruipen en te werken of eindelijk die paper in te leveren. Misschien kom je uitgeput thuis van een lange werkdag en is Netflix of Marble Mania met wijn en chocolade het enige waar je aan kunt denken. Wees gerust, ook dat mag er zijn! Take your time en bepaal voor jezelf hoeveel tijd, energie en ruimte je aan God wil geven. Eén minuut of drie uur per dag: Hij voelt je moeite en je liefde!
En onthoud: ook dit jaar wil Jezus zijn leven voor jou geven om drie dagen later uit de dood op te staan en ons allemaal nieuw leven te gunnen! Als we Jezus toch niet hadden.. 😉
Graag zou ik heel kort mijn vernieuwde inzicht over de Vastentijd met je willen delen. Tijdens mijn late tienerjaren stuitte ik – al rondstruinend op het internet – op de volgende zin: “De Vastentijd is een goede tijd om de huidige staat van je relatie met God te evalueren. Wat is er tussen jullie gekomen het afgelopen jaar?” Goede vraag! Ik ging op dat moment een beetje uit van een vanzelfsprekende relatie met God: hij vergaf mij als ik dat vroeg of er ging een gebedje de lucht in tijdens moeilijke momenten. Maar gaf ik ook in blijde momenten iets aan Hem? Of gewoon zomaar, tussendoor? Ik kwam tot de trieste conclusie dat God mijn rommella was waar ik al mijn troep in dumpte en die ik af en toe open trok om te vinden waar ik naar op zoek was. Er stond een hoop troep tussen ons in! Dat moest anders. Ik gunde God een mooie plaats bovenop mijn bureau!
Dat was ook het moment dat alle kwartjes vielen: door te vasten haal je weg wat tussen jou en God staat, door te geven asfalteer je de weg en door te bidden zet je steeds een stapje dichter naar God. Dit kan ik ook! Ik ben op zoek gegaan naar mijn manier om te vasten, geven en bidden. Om jou ook een stukje op weg te helpen heb ik een lijst van 26 creatieve manieren verzameld om te vasten. Vasten hoeft namelijk niet altijd het opgeven van chocola te zijn (tenzij chocola tussen jou en God in staat ;)) Als het maar zorgt dat de weg tussen jou en God schoon en begaanbaar wordt!
Ik hoop dat het jou mag inspireren en dat je vol moed en vreugde de 40-dagentijd in mag gaan. Count on me!
Creatieve manieren om te vasten
40 dagen lang 40 dingen weggooien (ja dat zijn 1600 dingen in totaal!) Dit kan zijn van een oude brief tot die pennen die je toch niet gebruikt. Maak letterlijk ruimte voor Pasen!
40 dagen niet roddelen of negatief denken/spreken.
Ga een work-out challenge aan om goed voor het lichaam te zorgen dat God je gegeven heeft.
Niet meer eten na de avondmaaltijd.
Niet eten tussen de hoofdmaaltijden door.
Schrijf dagelijks 3 aardige dingen op voor je partner/ouders/familielid/beste vriend(in).
Geen eten bestellen (I say sushi voor paasdiner?!).
Een uur tv-tijd/schermtijd extra vervangen door gebed/meditatie/bezinning.
Verwijder spelletjes apps van je telefoon.
Zet een timer op je meest gebruikte apps (bijv. max 1 uur Instagram per dag).
Of gooi heel social media 40 dagen van je telefoon af.
40 dagen zonder vlees (doe mee met de challenge).
Maak een Vasten-kalender. Geef jezelf iedere dag een gebedsuitdaging, afgewisseld met een goede daad voor iemand anders. Daag jezelf uit!
(Af)douchen met koud water of douche maar 5 minuten.
40 dagen Toos make-uploos!
40 dagen geen lift gebruiken (vooral voor de mensen in een flat!).
Alleen water drinken naast je maaltijden, geen andere dranken.
Meld je aan voor vrijwilligerswerk. Coronaproof kan dit natuurlijk door bijvoorbeeld met mensen te gaan wandelen, bellen, kaartjes sturen. Er is veel mogelijk!
Het sacrament van de biecht ontvangen.
Koffie drinken zonder suiker en/of melk.
Doneer bloed.
40 dagen geen onzinnige dingen kopen of online bestellingen plaatsen.
Maak dagelijks/om de dag een wandeling en neem een afvalzak en prikker/knijper mee waarmee je het afval verzamelt dat je tegen komt.
Maak een “dankbaarheidspot” (kan een weckpot of een suikerpot oid zijn, het liefst doorzichtig!). Stop daarin iedere dag één of meerdere briefjes waar je iets op schrijft waar je dankbaar voor bent. Met Pasen kun je deze pot samen met je gezin/familie/partner openmaken en terugkijken op een periode vol dankbaarheid!
Gebruik korte momentjes – bijv. stilstaan bij rood licht of het opmaken van je bed – om een Onze Vader of een Wees Gegroet te bidden.
Op woensdagmiddag 10 februari wordt het Jaar van het Brabants Kloosterleven officieel geopend. Vanuit het klooster Sint Agatha in Cuijk vindt een live uitzending plaats, waarbij de Koning virtueel aansluit. Bij de opening wordt tevens stilgestaan bij de terugplaatsing van het Mauritsraam, het gebrandschilderde raam dat Maurits van Nassau schonk aan Sint Agatha.
Vanwege de coronamaatregelen is het helaas niet mogelijk de opening met veel publiek in Sint Agatha te houden. Deze is echter wel voor iedereen live te volgen via de website: www.brabantskloosterleven.nl en daar ook terug te kijken.
Belangrijke betekenis kloosters voor Brabant
Het kloosterleven kent in Brabant een lange geschiedenis. In de provincie staan 450 gebouwen die als klooster dienst hebben gedaan. Momenteel zijn nog ruim zestig kloostergemeenschappen actief. In 2021 vieren vier kloostergemeenschappen in Brabant hun jubileum, wat aanleiding is voor het Kloosterjaar. De orde van Norbertijnen in de Abdij van Berne viert het oprichten van de orde negenhonderd jaar geleden. De Norbertinessen van Sint-Catharinadal vieren het 750-jarig bestaan van hun orde. De Kruisheren in klooster Sint Agatha staan stil bij de oprichting van hun orde 650 jaar geleden en de kloostergemeenschap van zusters Clarissen uit Megen bestaat dit jaar 550 jaar en zijn 300 jaar gevestigd in Megen. Deze en andere kloostergemeenschappen hebben de afgelopen eeuwen hun stempel gedrukt op de Brabantse samenleving, met name op het gebied van zorg en onderwijs. Vanuit deze erfgoedgedachte ondersteunt de Provincie Noord-Brabant de organisatie van het Jaar van het Brabants Kloosterleven met onder meer activiteiten, publicaties, (digitale) bijeenkomsten en Ons Kloosterpad, een 330 kilometer lange wandelroute langs vijftig kloostergebouwen.
Uitzending voor iedereen
Tijdens de uitzending, op woensdag 11 februari van 14.00-15.00 uur, vanuit de kloosterkerk van Sint Agatha zijn er onder meer interviews met verschillende religieuzen te zien en wordt verteld over de geschiedenis van het kloosterleven in Brabant. Als symbolische start van het Jaar van het Brabants Kloosterleven ontsteekt een van de kloosterlingen op verzoek van de Koning een kaars. Vervolgens kunnen alle digitaal aanwezige gasten een kaars aansteken en wordt het teruggeplaatste Mauritsraam in de kloosterkerk gepresenteerd. Na de uitzending spreekt Koning Willem-Alexander in beperkte kring online met onder meer vertegenwoordigers van de vier jubilerende kloosterorden.
Mauritsraam
Het Mauritsraam is een gebrandschilderd raam dat tussen 1612 en 1618 is vervaardigd. Het is een geschenk van prins Maurits aan de Kruisheren geweest voor hun kloosterkerk. Het is een zeer uniek raam; nergens in Nederland is een protestantse prins afgebeeld op een raam in een katholieke kerk, en zeker niet op zo’n bijzondere plaats, namelijk achter het hoogaltaar. In 1874, schenken de Kruiseheren na langdurig aandringen van architect Cuypers het raam aan het Rijksmuseum ‘op den vooravond van het zilveren jubeljaar van Zijne Majesteit Willem III’, op voorwaarde dat de schenkers vermeld worden. De ironie wil dat de vasthoudendheid van Cuypers ertoe heeft geleid dat het raam in 2020, na ruim 140 jaar, weer in de kloosterkerk teruggeplaatst kon worden, want zonder de verhuizing naar het Rijksmuseum was het zeker verloren gegaan bij de brand in de kloosterkerk in 1944.
Altijd al eens in de prachtige natuur van Kenia willen wandelen? De mensen in Sierra Leone willen ontmoeten? De zon zien ondergaan in Zambia? Vastenactie gaat het gewoon doen! Op woensdag 17 februari start de virtuele wandeltocht ‘Wandel voor een ander’: de deelnemers lopen van Sierra Leone naar Zambia, dwars door Afrika via onder andere Congo, Kameroen en Burkina Faso.
De wandeltocht is maar liefst 9200 kilometer! Gelukkig loopt u samen met anderen: u kunt thuis ‘gewoon’ uw wandelingen maken – of uw fietstocht of hardloopronde – en u meldt vervolgens op de speciale actiewebsite hoeveel kilometer u hebt afgelegd. Uw kilometers worden toegevoegd aan de reis en zo leggen de deelnemers samen de duizenden kilometers in ruim zes weken af. U ontvangt tussentijds regelmatig updates over de landen en plaatsen waar de tocht langskomt en over de ervaringen van mede-wandelaars.
Aanmelden en kosten
Vastenactie steunt jaarlijks zo’n 60 kleinschalige ontwikkelingsprojecten. Daarmee worden elk jaar duizenden kinderen en volwassenen gesteund met zaken als onderwijs, gezondheid en voedselzekerheid. Met de virtuele wandelreis door Afrika wil Vastenactie ook fondsen werven voor haar projecten. De minimale deelnamekosten aan de wandeltocht zijn daarom € 25,-. U kunt uzelf natuurlijk ook laten sponsoren door familie, vrienden en kennissen.
Meer informatie over hoe het wandelen voor een ander precies in zijn werk gaat vindt u op de website van Vastenactie. Daar kunnen deelnemers zich ook aanmelden: www.vastenactie.nl/wandel-voor-een-ander.
Donderdag 11 februari viert de R.-K. Kerk Wereldziekendag, een dag waarop de zieken en hun verzorgers centraal staan. Paus Franciscus schrijft in zijn boodschap voor deze dag over de vertrouwensrelatie tussen zieken en verzorgers en neemt daarbij als uitgangspunt een tekst uit het evangelie van Mattheus: “Gij hebt maar één Meester en gij zijt allen broeders” (Mat. 23, 8).
De paus benadrukt dat het handelen van degenen die zorgen in overeenstemming moet zijn met hun woorden. Hij schrijft: ‘De kritiek die Jezus richt tot degenen die “niet handelen naar hun woorden” (Mat. 23, 3) is altijd en voor allen heilzaam, omdat niemand immuun is voor het kwaad van de schijnheiligheid, een zeer ernstig kwaad dat ons verhindert tot bloei te komen als kinderen van de ene Vader, geroepen als wij zijn tot een universele broederschap.’
De paus zegt dat Jezus een model voor gedrag laat zien dat volslagen het tegenovergestelde is van schijnheiligheid. ‘Jezus houdt ons voor stil te blijven staan, te luisteren, een directe en persoonlijke relatie met de ander tot stand te brengen, empathie en bewogenheid te voelen voor hem of voor haar, zich zo laten betrekken bij zijn of haar lijden dat men zich in dienstbaarheid hiermee belast (vgl. Luc. 10, 30-35).’
‘Laten we er voor zorgen dat niemand alleen blijft’
Het gebod van de liefde, dat Jezus zijn leerlingen heeft nagelaten, kan zo concreet tot uitdrukking komen in de relatie tussen verzorgers en zieken. ‘Een maatschappij is des te humaner naarmate zij meer de zorg op zich weet te nemen voor haar kwetsbare en lijdende leden en dit weet te doen met een door broederlijke liefde geïnspireerde doeltreffendheid. Laten wij dit nastreven en ervoor zorgen dat niemand alleen blijft, dat niemand zich buitengesloten en in de steek gelaten voelt’, zegt paus Franciscus.
Hij vertrouwt tenslotte alle zieken, werkers in de gezondheidszorg en hen die zich geheel inzetten aan de zijde van de lijdenden, toe aan Maria, Moeder van barmhartigheid en Heil van de zieken. ‘Moge zij vanuit de grot van Lourdes en haar ontelbare, over de wereld verspreide heiligdommen ons geloof en onze hoop ondersteunen en ons helpen met broederlijke liefde voor elkaar te zorgen. Ik verleen allen en ieder van harte mijn zegen.’
Voor kerkelijke vrijwilligers en beroepskrachten die werken met jongeren is er in maart 2021 de gelegenheid om vier Webinars te volgen over mentorschap in het jongerenpastoraat.
Op drie achtereenvolgende dinsdagavonden krijgt men de gelegenheid om na te denken over wat mentorschap nu precies is, krijgen we te horen hoe geestelijke leiding doeltreffend kan werken en geven we praktische tips en handvatten om mee aan de slag te gaan.
Aanleiding
De aanleiding om deze serie Webinars te organiseren is een internationaal jongerenforum geweest die in 2019 plaatsvond in Rome en waarbij twee Nederlandse jongeren ook aanwezig waren. In dit forum stond de Postsynodale Apostolische Exhortatie Christus Vivit centraal. Het begeleiden van jongeren was een van de belangrijke punten die uit de Exhortatie en het jongerenforum naar voren kwam.
Paus Franciscus beschrijft het volgende in Christus Vivit 245: “De jongeren die vóór de synode bijeengekomen zijn, hebben gevraagd om de ontwikkeling van nieuwe leiderschapsprogramma’s voor de vorming en de voortdurende ontwikkeling van jonge leidinggevenden.”
Jong Katholiek wil gehoor geven aan deze oproep van Paus Franciscus. Hoe kunnen wij tieners en jongeren helpen en begeleiden om in hun dagelijks leven dichter naar God toe te groeien? En hoe kunnen wij dit vormgeven binnen onze parochies, bisdommen, in ons werk, op school en in onze omgeving? In deze reeks Webinars gaan wij samen met ervaren professionals in op deze boeiende thema’s. Er zal veel gelegenheid zijn om vragen te stellen, te leren en om contacten te leggen. Ook is er de gelegenheid om concrete plannen te maken omtrent mentorschap.
Sprekers: Niko Schonebaum: Niko gaat vertellen over Thomas van Aquino en wat deze kerkleraar te zeggen heeft over het mentorschap. Niko is Docent klassieke talen & retorica, medeoprichter & docent Stichting Landmerk. Paul Donders: Paul gaat het o.a. hebben over de essentie van mentoring, het verschil tussen coaching en mentoring in leiderschap en de vijf kenmerken van een inspirerende mentor. Paul is CEO van Xpand Bederland, adviseur en schrijver van leiderschapsboeken. Paul Graas: Paul gaat praten over de geestelijk begeleiding. Geïnspireerd door de geschriften van heiligen zoals Faustina Kowalska, Josemaria Escrivá en Paus Fransiscus. Paul is coördinator bij Stichting Instudo, waar hij initiatieven ontwikkelt voor jongeren op het vlak van cultuur, levensbeschouwing en persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast werkt hij ook bij Interaxion Group waar hij leraren en andere opvoeders ondersteunt in de opvoeding van kinderen in een digitaal tijdperk. Zr. Maria Nadiya: Blauwe zuster, overste van de communiteit van de Blauwe Zusters in Den Haag. Zij komt oorspronkelijk uit de VS, en inmiddels al vele jaren in Nederland. Zij heeft veel ervaring in de begeleiding van tieners en jongeren uit de hele wereld.
Wie:
Voor alle vrijwilligers en kerkelijke beroepskrachten die werken met jongeren in de leeftijd van 16 tot 30 jaar.
Data:
Niko Schonebaum dinsdag 2 maart 2020 – 20.00 uur
Paul Donderders dinsdag 9 maart 2020 – 20.00 uur
Zr. Nadiya dinsdag 16 maart 2020 – 20.00 uur
Paul Graas dinsdag 23 maart 2020 – 20.00 uur
Paus Franciscus neemt op 4 februari 2021 deel aan de Internationale Dag van de Menselijke Broederschap, een initiatief van de Verenigde Naties. Hij ontmoet die dag grootimam Ahmad Al-Tayyeb van Al-Azhar tijdens een onlinebijeenkomst in Abu Dhabi, gehost door sjeik Mohammed Bin Zayed.
Daarnaast houdt VN-secretaris-generaal António Guterres een toespraak. Tevens wordt de eerste Zayed-prijs voor Menselijke Broederschap uitgereikt aan iemand die zich bijzonder inzet voor broederschap. De bijzondere virtuele interreligieuze ontmoeting is vanaf 14.30 uur in verschillende talen live te volgen via de portaalsite van het Vaticaan: www.vaticannews.va.
De Verenigde Naties nam op 21 december 2020 een resolutie aan waarmee 4 februari werd uitgeroepen tot ‘Internationale Dag van de menselijke broederschap’, de verjaardag van de ondertekening in 2019 van het document ‘Menselijke broederschap voor wereldvrede en samenleven’ door paus Franciscus en grootimam van al-Azhar Ahmad Al-Tayyeb. Die belangrijke gebeurtenis in de christen-moslimrelaties vormde de inspiratie voor de datum van de jaarlijkse viering.
VN-lidstaten worden in de resolutie opgeroepen om die dag vanaf 2021 jaarlijks te vieren. De VN-resolutie benadrukt dat dit inspanningen van de internationale gemeenschap voor de bevordering van de vrede, verdraagzaamheid, inclusiviteit, verstandhouding en solidariteit vereist.
Crisis vraagt om wereldwijde reactie
Het document over menselijke broederschap evenals ‘Fratelli tutti’, de recente encycliek van paus Franciscus over broederschap en sociale vriendschap, kwamen stevig binnen bij de VN en leidden tot gesprekken in meerdere VN-commissies. De VN-resolutie toont grote bezorgdheid voor daden die religieuze onverdraagzaamheid aanwakkeren en daarmee de geest van tolerantie en respect voor diversiteit ondermijnen. Dit gebeurt vooral in een tijd waarin de wereld wordt geconfronteerd met een ongekende crisis als gevolg van de coronapandemie. De pandemie laat volgens paus Franciscus zien hoezeer mensen bouwen op schijnveiligheid. De crisis vraagt om een wereldwijde reactie op basis van eenheid, solidariteit en hernieuwde nauwe multilaterale samenwerking.
De VN-resolutie onderstreept het belang van de bijdragen van religieuze leiders aan internationale vrede en solidariteit. Die leiden tot een beter bewustzijn en begrip van gemeenschappelijke waarden die door alle mensen worden gedeeld. Uitermate waardevol zijn de ontmoetingen en samenwerking tussen mensen van verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen zowel op landelijk, regionaal als plaatselijk vlak. Daar delen mensen hun plezier, verdriet, zorgen en problemen. Dat vraagt om wederzijds respect en solidariteit.
De Rooms-Katholieke Kerk geeft een bijzondere serie interreligieuze postzegels uit.
Ze zijn vanaf 22 februari 2021 te koop bij de postdienst van Vaticaanstad.
De serie bestaat uit vier postzegels met afbeeldingen van interreligieuze ontmoetingen van paus Franciscus met de Romeinse opperrabbijn Riccardo Di Segni, met grootimam Ahmad al-Tayyeb van al-Azhar in Abu Dhabi, met de boeddhistische leider Somdet Phra Ariyavong-sagatanana IX in Bangkok en met Hindu Kurukkal Siva Sri Mahadeva in Sri Lanka.
De interreligieuze postzegels onderstrepen de kernboodschap van ‘Fratelli tutti’, de recente encycliek van paus Franciscus over broederschap en sociale vriendschap, dat mensen van alle godsdiensten en levensbeschouwingen geroepen zijn zich gezamenlijk in te zetten voor een betere wereld. Paus Franciscus: ”Alleen samen kunnen we deze gekwetste wereld genezen!”
Tekst: Berry van Oers, beleidsadviseur R.-K. Kerk interreligieuze dialoog. Foto: paus Franciscus en grootimam Ahmad Al-Tayyeb tijdens een eerdere ontmoeting.
De rechtstreekse uitzending van de Eucharistieviering op tv kwam op zondag 31 januari vanuit de Sint-Janskathedraal te ‘s-Hertogenbosch (parochie H. Johannes). Celebrant was plebaan Vincent Blom. Voorafgaand aan deze H. Mis zond KRO het Geloofsgesprek uit waarin Leo Fijen in gesprek ging met plebaan Vincent Blom.
Vincent Blom is alweer enige tijd de plebaan van de Sint Jan in ‘s-Hertogenbosch. En in deze prachtige basiliek wijst hij op de figuur van Sint Jozef die dit jaar centraal staat in het door paus Franciscus afgekondigde Josephjaar.
Deze Jozef is in deze tijden van corona een icoon voor ieder die het moeilijk heeft. Want Jozef had de moed om zijn lot te dragen in stilte. Hij is ook de patroon van de stervenden en de vaders. En dat komt samen in het verhaal van Vincent Blom over zijn eigen vader die begin van dit jaar gestorven is. De plebaan was bij het overlijden en put troost uit de nabijheid en overgave van zijn vader aan de Schepper.
“Há Pressa no Ar”. Dat is de titel van het themalied voor de Wereldjongerendagen (WJD) die in 2023 in Lissabon worden gehouden. De titel, die vertaald kan worden met ‘er hangt spanning in de lucht’ en ‘er staat iets te gebeuren’ herinnert aan Maria’s haast om haar nicht Elizabeth te ontmoeten evenals haar “ja” aan de engel Gabriël bij de aankondiging van de geboorte van Jezus.
Op woensdag 27 januari 2021 werd het lied uitgebracht, exact twee jaar nadat paus Franciscus bekend maakte dat de Portugese hoofdstad de gastheer zou zijn voor de WJD. Jonge mensen uit de hele wereld worden uitgenodigd zich met Maria te identificeren wanneer ze het lied zingen, “zich wijdend aan het dienen, aan de missie en aan de omvorming van de wereld”, zo verklaart de organisatie. De tekst roept ook feeststemming op, net als de vreugde die van Jezus uitgaat.
Jong Katholiek – het Katholieke Jongerenwerk van de Nederlandse Bisschoppenconferentie – biedt nieuwe webinars aan.
We staan liturgisch nu aan het begin van het openbaar leven van Jezus. Wat doet Jezus: Hij roept de broers Jacobus en Johannes, en de broers Andreas en Petrus op om met Hem mee te gaan. “Kom, volg Mij”. Jezus is geen theoreticus. Hij is ook niet allereerst leraar zoals die er wel meer waren. En ook geen filosoof die ons een nieuw gedachtegoed kwam brengen. Nee, Hij vraagt om met Hem mee te gaan, zodat je Hem beter leert kennen. “Kom en zie”, is het motto.
Degenen die Hem echt leerden kennen, werden ook zijn navolgers. Die taak is nu weggelegd voor Zijn Kerk, voor jou en mij: Jezus beter leren kennen en vervolgens aan de slag gaan om het verschil te maken. Want dat kan!
Ook in coronatijd blijft Jong Katholiek daar werk van maken. Fysieke bijeenkomsten zijn vooralsnog niet aan de orde, maar digitaal is wel veel mogelijk. In dit nieuwe jaar lanceert Jong Katholiek elk kwartaal een aantal nieuwe webinars over onderwerpen die jonge katholieken bezighouden.
De volgende webinars staan op stapel.
1. Geloof en Rede.
Een van de redenen dat jongeren niet aanhaken of afhaken van het geloof is gelegen in de wijdverbreide misvatting dat geloof en wetenschap niet samen kunnen gaan. Dit hardnekkig misverstand is zelfs de voornaamste blokkade om tot geloof te komen. Maar er zijn zoveel gelovigen te noemen die grote denkers zijn, en zoveel baanbrekende wetenschappers die gelovig zijn. Deze reeks laat zien dat geloof en rede compatibel zijn.
In deze cursusreeks zullen we een aantal kernachtige vragen van het (christelijke) leven uitvoerig behandelen. Waartoe leven we? Wat is een goed leven? Welke rol speelt Christus in ons leven? We laten ons daarbij (bege)leiden door één van de grootste Kerkvaders en denkers aller tijden: Sint Augustinus
Tijdens de eerste twee avonden van deze vorming gaat hij in op wat de Kerk leert over Gods bedoeling met het huwelijk. Kapelaan Luc Simons put daarvoor vooral uit de ‘Theologie van het Lichaam’ die is uitgewerkt door de heilige Paus Johannes Paulus II. Deze paus beschrijft het huwelijk als een ‘gemeenschap van leven en liefde’.
4.Serieuze kennismaking met het denken van Thomas van Aquino
Je verlangt ernaar dieper door te dringen in het katholieke geloof. Kan ons verstand daarbij behulpzaam zijn? Thomas van Aquino is nog altijd een grootheid op dit terrein. Deze heilige met het grote verstand laat overtuigend zien dat je voor een juist zicht op de werkelijkheid zowel geloof als verstand nodig zijn. Thomas van Aquino één van de allergrootsten op dit gebied. Je bent er misschien nog niet aan toe om rechtstreeks bij Thomas in de leer te gaan door zijn werken te lezen. Je bent dus op zoek naar iemand die je jou kan en wil helpen om Thomas te leren kennen en toegang te krijgen tot zijn werk. Herken jij je, enigszins? Dan is deze reeks misschien iets voor jou.
Vorige week woensdag werd herdacht hoe Russische troepen 76 jaar geleden het concentratiekamp Auschwitz hebben bevrijd. Wie leest over de concentratiekampen van de nationaalsocialisten wordt stil en verdrietig. Alleen al in Auschwitz werden een miljoen mensen, met name joodse mensen, op een fabrieksmatige wijze omgebracht. Tallozen verloren hun leven in de gaskamers. Vorige week had dagblad Trouw een aangrijpend verhaal over Nederlandse SS’ers die in Auschwitz gewerkt hebben en gruwelijk hebben gehandeld. Schokkend was het verhaal over een jonge joodse moeder die werd doodgeschoten en daarna haar baby. Blijkbaar zonder enige gewetensnood werden deze moorden gepleegd. Het nazisme blijft tot op de dag van vandaag grote vragen oproepen. Hoe was het mogelijk dat in een cultuur waarbinnen al eeuwen het Evangelie was verkondigd, deze ideologie met een agressieve Jodenhaat zoveel aanhang kon krijgen? Een nieuw heidendom kon zich breed maken. Het recht van de sterkste zat op de troon.
Christelijke geschiedenis en anti-judaïsme
Toch moeten wij ook eerlijk willen kijken naar onze eigen christelijke geschiedenis. Er is dan alle reden tot grote schaamte en diep schuldbesef. Want al in de eerste eeuwen van de Kerk ontstaat er een diepe vijandschap tussen joden en christenen. Grote theologen houden felle anti-joodse preken. Ik noem alleen Johannes Chrysostomus. Zijn naam betekent Guldenmond. Hij kon fantastisch preken maar hij gebruikt zijn retorisch talent om ook afschuwelijk preken over de joden te houden. Veel theologen zijn helaas door de eeuwen heen hem gevolgd. Ik denk aan de felle preken van Maarten Luther. Zijn anti-judaïsme was groot. Hele citaten uit werken van Luther konden de nationaalsocialisten in hun publicaties overnemen. Onbetwistbaar heeft het kerkelijk anti-judaïsme de haat tegen de joden in nazi-Duitsland gevoed. Een diepzwarte pagina uit de geschiedenis van onze Kerk.
Relatie tussen Kerk en Synagoge
Na de Tweede Wereldoorlog heeft de Holocaust de christelijke gemeenschap tot een diepgaand gewetensonderzoek gebracht. En ook tot een nieuwe bezinning op de relatie tussen Kerk en synagoge. Wij beseffen opnieuw hoezeer christenen geworteld zijn in Israël. De apostel Paulus schrijft daar indringend over in zijn brief aan de christenen van Rome: Gij zijt van de wilde olijfboom, waartoe gij krachtens uw oorsprong behoort, afgebroken en tegen uw aard in geënt op de edele olijf (hoofdstuk 11, 24). De apostel ziet de christenen uit de volkeren als wilde olijven die zijn ingeplant in Israël als de edele olijf. Wij zijn dus van huis uit joods. De God die wij in onze kerken en kapellen aanbidden is de God die zich in de loop van Israëls geschiedenis heeft geopenbaard. Op het hoogtepunt van de tijd heeft Hij onder ons willen wonen in een joodse man. De heilige God van het verbond toont zijn onvoorwaardelijke liefde in Jezus.
Een nieuwe leer met gezag
Afgelopen zondag lazen wij dat Jezus op de sabbat naar de synagoge ging. Dat deed hij als Jood naar gewoonte. Op de sabbat herdacht Jezus Gods schepping en de bevrijding van zijn volk uit de slavernij van Egypte. In het joodse gebedshuis werd gelezen uit de Schriften, die wij nu Oude Testament noemen. Jezus openbaart zich daar als profeet en Messias. Hij leeft vanuit het verbond van Israëls God en zal dat verbond vernieuwen. In het zondagse evangelie wordt hij geschetst als de Heilige Gods. Hij spreekt met gezag en drijft onreine geesten uit. Helaas zijn er tot op de dag van vandaag vele onzuivere geesten in onze wereld. Wij denken natuurlijk aan de boze geest van oorlog en terreur in tal van landen. Maar ook dichterbij aan roddel, jaloezie en afgunst.
De onreine geest van geweld
In deze dagen noem ik heel bijzonder ook de onreine geest van geweld in onze eigen samenleving. Al heel lang maak ik mij zorgen over het verbale geweld in de sociale media. Op allerlei sites, helaas ook met een katholieke achtergrond, wordt vaak niet op de bal maar op de persoon gespeeld. Zo wordt menige goede naam besmeurd. Maar recent hebben wij in onze steden, ook binnen het bisdom van ’s-Hertogenbosch, te maken gehad met fysiek geweld. In Eindhoven, Tilburg, ’s-Hertogenbosch en andere steden en dorpen trokken vorige week relschoppers door de binnensteden. Winkels werden opengebroken en er werd massaal gestolen en vernield. Het lijkt mij dat de daders stevig moeten worden gestraft, al moeten wij hen niet definitief afschrijven. Mensen die fouten maken, verdienen een nieuwe kans. Gelukkig kwam er na de rellen ook een golf van goedheid in beeld. Burgers gingen hun stad schoonmaken en voor gedupeerde ondernemers werd geld ingezameld. Een indrukwekkend voorbeeld van saamhorigheid en compassie.
Schenkende liefde, geweldloosheid en vergeving
Christus wil ons ook vandaag bevrijden van onreine geesten. Zijn leven wordt gekenmerkt door schenkende liefde en geweldloosheid. Hij blijft die weg trouw tot op het kruis van Golgotha. Geweld wordt niet met wraak maar met vergeving beantwoord. Hij pint mensen niet vast op hun donkere verleden maar plaatst hen in het licht. Zij krijgen een nieuwe kans. Onze coronatijd is onzeker en veel mensen raken aan het einde van hun Latijn. De lontjes van talloze mensen lijken steeds korter te worden. Onreine geesten in de Bijbel verdelen, zaaien onenigheid en drijven mensen uiteen. Laten wij als christenen ons openen voor de goede Geest van God. Door de weg van liefde, geweldloosheid en vergeving te gaan, kunnen wij, in onze gepolariseerde en oververhitte samenleving, mensen hopelijk weer dichter bij elkaar brengen.
Afgelopen zondag vierden wij de Zondag van het Woord. In ons land begon ook de Maand van de Bijbel. Tot 21 februari vragen een aantal christelijke media en organisaties extra aandacht voor de Heilige Schrift. De organisatoren van de maand vroegen aan Dr. René de Reuver, de scriba van de Protestantse Kerk, en aan mijzelf om elkaar een aantal brieven te schrijven over de plaats van de Bijbel in ons eigen leven. Het boekje, dat dezer dagen is verschenen onder de titel Houvast, wil mensen in deze onzekere coronatijd bemoedigen. Als het goed is, krijgen de pastores, de parochiebesturen en de religieuze instituten binnen ons bisdom deze week een exemplaar in de brievenbus. De ondertitel van het boekje luidt: zoeken naar de bron van hoop. Is dat niet wat in deze tijd belangrijk is? Juist nu kunnen wij de goddelijke deugd van de hoop ontzettend hard gebruiken. Maar wat is hoop eigenlijk in Bijbels perspectief?
Hoop is wat anders dan optimisme. Al vermoed ik dat een optimistisch mens, die het glas half vol ziet, gelukkiger leeft dan een pessimist die datzelfde glas omschrijft als half leeg. Geloof, hoop en liefde zijn de drie goddelijke deugden waarover Paulus in zijn eerste brief aan de christenen van Korinthe schrijft. De Franse katholieke dichter Charles Péguy spreekt in een gedicht over het kleine meisje hoop dat tussen haar grote zussen geloof en liefde loopt. Hoop geeft dynamiek aan het geloof en de liefde. Met de woorden van Liselotte Gerritsen:
Geloof, hoop en liefde
en de meeste van deze is toch
de hoop op geloof in liefde
Geen enkel mens kan uiteindelijk zonder de deugd van de hoop. In de brief aan de Hebreeën wordt ook een omschrijving van de hoop gegeven. De schrijver ziet het zo: “Het geloof vormt de vaste grond van wat wij hopen. Het overtuigt ons van de werkelijkheid van onzichtbare dingen” ( hoofdstuk 11,1). Het gaat dus om het vermogen om het bestaande te overstijgen. Met andere woorden: de hoop op Gods toekomst verandert het heden. Kardinaal Danneels formuleert het zo: “de hoop put niet uit een eigen waterput. Maar leeft van het vermoeden dat ergens, hogerop, een bron moet zijn.”
Ik denk dat wij juist in deze lastige en onzekere tijd die bron kunnen vinden in de Heilige Schrift. Daar vinden wij immers het getuigenis van Gods omgang met Israël en in Jezus Christus. Het Bijbelse getuigenis van Gods toekomst kan de beleving van het heden veranderen. Ik hoor dat voor veel mensen de coronacrisis te lang gaat duren. Mensen raken vermoeid en sneller dan anders geïrriteerd. Niet alleen oudere mensen maar ook jongeren lijden onder eenzaamheid. Er leven breed gevoelens van angst, onvrijheid en onderhuidse spanning.
Maar de Bijbel als bron van hoop kan voorkomen dat wij vervallen tot somberheid en cynisme. Wij moeten juist nu als gelovigen elkaar niet ontmoedigen maar bemoedigen. Niet demotiveren maar juist motiveren met hoopvolle verhalen. De coronatunnel lijkt helaas langer te zijn dan gehoopt. Maar toch weten wij ook dat deze tunnel niet oneindig is. Er is licht aan het einde van de tunnel, ook al moeten wij misschien nog wat langer wachten. Droeve en bezorgde ogen zien dezelfde werkelijkheid anders dan hoopvolle ogen. Wij moeten God dan ook bidden om de deugd van de hoop. Ik laat mij daarbij graag inspireren door een diepe wijsheid van de erudiete anglicaanse theoloog Rowan Williams: het goede is hoopvol te leven met het imperfecte.
Laten wij ons optrekken aan iconen van hoop. Ik noem er drie die mij als bisschop inspireren: Peerke Donders, Titus Brandsma en onze huidige paus. Katholieken die wisten en weten van het imperfecte maar voor mij prachtige getuigen zijn van hoop.
Recent vierde de Kerk van ’s-Hertogenbosch het gedachtenisfeest van Petrus Donders. Geboren in een arme weversfamilie in Tilburg waren de maatschappelijke kansen voor hem uitermate beperkt. Hij wilde priester worden maar zijn intellectuele capaciteiten leken onvoldoende. Maar met een sterke wil is er veel mogelijk. Peerke werd uiteindelijk missionaris in Suriname. En hij bleek een man met een groot pastoraal hart voor de slaven en de melaatsen. Hij putte hoop en kracht uit de Bijbelse bron en besefte dat hij in het dienen van de minsten Christus zelf wordt gediend.
Een andere erflater uit ons bisdom is natuurlijk Titus Brandsma, hoogleraar aan de universiteit van Nijmegen. Pater Titus verzette zich tegen het nationaalsocialisme. Hij putte uit de Bijbelse bron en geloofde dat Christus de waarheid is. Daarom verafschuwde hij het nazisme als een vorm van nieuw heidendom met zijn verheerlijking van het recht van de sterkste en Jodenhaat. Pater Titus verdedigde met volle overtuiging de menselijke waardigheid. Ieder mens is een schepsel van God. Wie dus het schepsel schendt, schendt daarmee de Schepper. Zo bleef pater Titus trouw aan zijn geloof en een mens van liefde en hoop tot in de hel van Dachau.
Graag noem ik ook paus Franciscus. Voor de meeste katholieken is hij een groot Godsgeschenk voor de Kerk en de wereld. Vanuit een diepe vriendschap met Christus is onze paus een van de weinige morele leiders van deze tijd. Met de felheid van een oudtestamentische profeet keert hij zich tegen de globalisering van de onverschilligheid en pleit hij voor onderlinge solidariteit en barmhartigheid. Juist in deze coronatijd hebben wij elkaar ontzettend hard nodig om overeind te blijven. Onvermoeibaar zet onze goede paus zich in voor de armen, de vele vluchtelingen en voor onze aarde als onze moeder die ons draagt en voedt. De Bijbelse belofte van Gods toekomst inspireert de paus om te blijven werken aan vrede en gerechtigheid in het heden.
Deze drie genoemde iconen van hoop tonen ons dat verticaal en horizontaal in ons geloof helemaal bij elkaar horen. Christelijk geloof impliceert een vriendschap met de verrezen Heer.
Maar onze omgang met Hem voedt ons om hoopvol gestalte te geven aan een dienstbaar leven. Een leven met Christus geeft de kracht om ons in te zetten voor een meer humane samenleving.
De coronatunnel lijkt helaas langer dan verwacht. Maar laten wij putten uit de rijke bronnen van de Heilige Schrift in navolging van Peerke Donders, pater Titus en onze paus. Zo kunnen wij proberen de noden van deze tijd te lenigen. De levende Christus vormt het centrum van deze schepping en van onze Kerk. Hij wil door ons handelen zichtbaar worden. In kracht van Gods Geest kunnen wij levende getuigen zijn.
De landelijke persconferentie van Actie Kerkbalans wordt verplaatst van 15 naar 22 januari. Dit heeft de organisatie besloten in verband met de huidige coronamaatregelen. Op deze geheel digitale persconferentie presenteert Actie Kerkbalans de uitkomsten van een groot opgezet onderzoek dat is gedaan door onderzoeksbureau Citisens. Er is daarin gevraagd naar de beleving van kerkgangers van hun kerk in coronatijd en ook naar de geefbereidheid van de deelnemers.
De in totaal plusminus 2.000 respondenten komen uit de vier deelnemende kerkgenootschappen van Actie Kerkbalans, te weten de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland, de Oud-Katholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente.
Spreker is Frank van Kooten van bureau Citisens over het onderzoek. Verder geven mgr. Gerard de Korte, bisschop van Den Bosch en referent namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie voor Kerk en Samenleving en dominee Trinette Verhoeven, classispredikant van de PKN Classis Utrecht een reactie op het onderzoek en de betekenis er van voor de kerk in deze tijd.
De verlenging van de lockdown door het kabinet tot en met 9 februari heeft geen consequenties voor de coronamaatregelen die al in de Rooms-Katholieke Kerk gelden. Dat laat het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie woensdag 13 januari weten.
Het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ blijft met de aanvullingen van 9 oktober 2020 vooralsnog van kracht (zie ook de eerdere berichtgeving hierover). Mocht het kabinet op korte termijn nadere maatregelen nemen, zoals bijvoorbeeld invoering van een avondklok, dan bezien de bisschoppen of aanvullende richtlijnen voor de parochies nodig zijn.
Dankbaar voor inzet
De bisschoppen spreken opnieuw hun dankbaarheid uit voor de inzet van de pastorale teams, maar ook van de vele vrijwilligers in de parochies, die zich met elkaar inspannen om met alle strenge maatregelen die gelden, het parochieleven door te laten gaan. Dit geldt hun inzet voor de vieringen die slechts met allerlei beperkingen kunnen plaatsvinden, maar ook de inzet om digitaal contact te houden en digitaal om te zien naar elkaar. Zo spannen vele parochies zich in om catechese te blijven verzorgen en via de diaconie worden ook tijdens de lockdown mensen waar nodig praktisch en financieel ondersteund.
De bisschoppen willen de gelovigen dan ook vragen om juist in deze maand, nu Actie Kerkbalans op 16 januari begint, de eigen parochie niet alleen in gebed maar ook financieel te ondersteunen in dit belangrijke werk.
Afgelopen zondag hebben wij met het feest van de Doop van de Heer, liturgisch gezien, de Kersttijd afgesloten. De kerstversieringen in kerken en huizen worden opgeruimd. De kerststal kan weer naar zolder. Het Evangelie van zondag maakte duidelijk dat wij met Kerstmis niet zomaar een geboorte hebben gevierd. Bij de doop van Jezus in de Jordaan wordt Hij aangewezen als de welbeminde Zoon. In Christus zoekt de Vader ons op. Teken van goddelijke solidariteit.
Ook wij zijn gedoopt. Op ieder van ons heeft God zijn hand gelegd. Hij geeft ons kracht om als verantwoordelijke christenen te leven juist ook in deze nare en spannende tijd. Op wat langere termijn lijkt er licht aan de horizon te schijnen. Maar de komende maanden worden nog lastig. Wij moeten nog even de woestijn accepteren voordat er meer vrijheid en spontaniteit in het beloofde land mogelijk zal worden .
Levensvernieuwing Het Evangelie bracht ons zondag opnieuw naar de Jordaan. Johannes de Doper heeft daar een massale doopbeweging op gang gebracht. Aan de oevers van de rivier spreekt hij mensen aan en daagt hen uit om hun leven nog eens goed te overwegen. Mensen moeten zich laten dopen als een uiterlijk teken van innerlijke reiniging. Want er staan grote dingen te gebeuren. De Messias is op komst. Johannes is er diep van overtuigd dat een bekering van het hart nodig is. Hij heeft met een scherpe blik om zich heen gekeken. Hij kent de wereld en hij kent het hart van ons mensen. Hij ziet het krabben en het klauwen. Hij ziet het onrecht en de onvrede. Er is zoveel dat het verbond met God weerspreekt.
Wanneer Johannes vandaag zou hebben geleefd dan zou hij ongetwijfeld wijzen naar oorlogsgebieden in Jemen en Ethiopië. Maar ook naar de 80 miljoen vluchtelingen die te vaak aan hun lot worden overgelaten. Maar ook dichter bij huis zou Johannes kunnen wijzen op onze eigen jaloezie, op onze zucht om de eerste te willen zijn; onze roddel en achterklap. Kijk maar, zegt Johannes, kijk in de spiegel en ontdek jezelf. Daarom klinkt die oproep tot ommekeer en levensvernieuwing. De doop is daarvan een teken. Water zuivert en kan zo een teken zijn van een nieuwe start.
Doop van Jezus: solidariteit met falende mensen In het Evangelie lezen wij dat ook Jezus zich meldt bij Johannes. En Hij stelt een opvallende daad. Hij daalt af in het doopwater en laat zich door de Doper dopen. Op het eerste gezicht is dat vreemd en verwonderlijk. Want Jezus heeft toch geen bekering nodig. Hij is bij uitstek de Rechtvaardige die helemaal open is voor God en voor de mensen. En toch daalt hij af in het water van de Jordaan. Christus wordt zo helemaal één met ons. Midden onder zondaars en bedelaars neemt Hij plaats. De ene Rechtvaardige verklaart zich solidair met falende en liefdeloze mensen. Niet alleen op het kruis van Golgotha, maar ook al bij het afdalen in de Jordaan. Hij die geen doopsel van bekering nodig heeft, verbindt zich met allen die dat doopsel wel nodig hebben. Het gaat om een vrijwillige zelfgave die heel het openbare leven van Christus zal bepalen en die een hoogtepunt krijgt op het kruis, tot onze verzoening.
Als Jezus het doopsel ontvangt, krijgen wij een doorkijk op wie Hij is. De veelgeliefde Zoon van de Vader. God zoekt ons op. In Christus toont de Vader hoezeer Hij van ons houdt en ons nabij wil zijn. Jezus onthult Gods zachtmoedigheid en geduld; zijn verzoenende liefde. De contouren van het optreden van de Heer vinden wij terug bij de profeet Jesaja. Jezus roept niet en schreeuwt niet. Als de Barmhartige breekt Hij het geknakte riet niet, noch dooft Hij de kwijnende pit. Geknakt riet en een dovende pit zijn treffende beelden voor de situatie van ons mensen. Ons bestaan is immers gebroken. Wij verlangen naar geluk en vrede maar niet zelden leeft er onvrede in ons hart. Wij zijn kleine, broze mensen die kwetsbaar leven voor Gods aangezicht. Bij die stand van zaken komt Christus bij ons staan. Niet verwijtend maar solidair; niet verstotend maar vol aanvaarding. De geschonden mens wordt genezen, de schuldige mens ontvangt vergeving en de hulpeloze mens ontvangt nieuw levensmoed.
Ons eigen doopsel Wij zijn ook gedoopt. Wij ontvingen niet het doopsel van Johannes. Wij zijn gedoopt in de naam van de Vader, de Zoon en de Geest. God heeft op ieder van ons zijn hand gelegd. Ons eigen doopsel wil meer zijn dan een etiket, meer dan een ritueel. Als het goed is, valt dat ook te zien aan onze manier van samenleven met God en met elkaar. Wij zijn geroepen om Gods liefde te delen met elkaar. Johannes doopt met water; Christus doopt ons met de Geest. En dat is, hopelijk, niet alleen een vrome kreet. Christus schenkt ons de Geest als Helper en Trooster. Juist in deze lastige dagen kunnen wij de hulp en de troost van de Heer natuurlijk ontzettend goed gebruiken. Wij blijven geroepen om een bijdrage te leveren aan de opbouw van onze Kerk. Door de coronacrisis spreken wij daar minder over maar de inzet voor een missionaire Kerk blijft actueel. Gods Geest maakt ons hopelijk creatief om wegen te vinden om het Evangelie van Gods onvoorwaardelijke liefde in Christus te delen met ons tijdgenoten.
U weet dat ik mij zorgen maak over het gebrek aan hoffelijkheid en de toename van de verharding in ons samenleving. Met afschuw hebben de meesten van ons afgelopen week gekeken naar de beelden uit Washington. Christenen zouden aan de verharding niet mee moeten doen. Niet alleen uit beschaving maar juist ook geïnspireerd door ons geloof. Ieder mens is een schepsel van God en heeft daardoor een unieke waardigheid. En juist in een gepolariseerde samenleving zijn christenen geroepen om het bonum commune, het algemeen welzijn te dienen. Laten wij vooral zoeken naar wat ons verbindt en in onderlinge samenwerking de noden van onze tijd bij de horens vatten.
Woestijn en beloofd land Ik schrijf dit Woord ter bemoediging midden in de tweede lockdown. Doordat het vaccinatieprogramma is opgestart, lijkt er op langere termijn licht aan het einde van de tunnel te schijnen. Maar op korte termijn staan de meeste seinen nog op rood. De besmettingen blijven veel te hoog en de druk op de zorg is nog steeds zeer groot. In Bijbelse termen zijn wij voorlopig nog in de woestijn. Juist nu moeten wij als christenen onze verantwoordelijkheid nemen en alles doen om het aantal besmettingen in te dammen. In de huidige omstandigheden zijn geduld, uithoudingsvermogen en veerkracht belangrijke waarden. In kracht van de troostende en helpende Geest van de Heer is er veel mogelijk.
Laten wij er zijn voor elkaar, juist ook voor mensen die in deze tijd extra eenzaam zijn. Een klein gebaar van humaniteit kan vaak het verschil maken. Een glimlach, een brief, een mail, een telefoontje, een klein cadeau of een mooie bos bloemen. Het is vaak een kleine moeite maar geeft groot plezier. Wij allen zijn kleine en kwetsbare mensen. Ons leven is geschonden en broos. Maar de Trooster en Helper kan ons bemoedigen en sterk maken. Laten wij volhouden. Nog even de woestijn accepteren voordat er hopelijk meer vrijheid en spontaniteit in het beloofde land mogelijk zal zijn.
Mgr. dr. Gerard de Korte
bisschop van ‘s-Hertogenbosch
Op 27 december, het feest van de Heilige Familie, heeft paus Franciscus bekend gemaakt dat er in de R.-K. Kerk in 2021 extra aandacht wordt gevraagd voor het gezin. Op 19 maart 2021, de vijfde verjaardag van de Apostolische Exhortatie Amoris laetitia, luidt paus Franciscus daarvoor het Jaar “Amoris Laetitia Gezin” in, dat op 26 juni 2022 wordt afgesloten bij gelegenheid van de tiende Wereldfamiliedagen in Rome.
Het Dicasterie voor de Leken, het Gezin en het Leven komt dit jaar met spirituele, pastorale en culturele initiatieven om gezinnen te begeleiden in het licht van de hedendaagse uitdagingen. Deze initiatieven zijn bedoeld om parochies, bisdommen, universiteiten en kerkelijke instellingen te ondersteunen bij de viering van het Jaar “Amoris Laetitia Gezin”.
Ook wil het dicasterie middelen beschikbaar maken voor “gezinsspiritualiteit, vorming en pastorale activiteiten ter voorbereiding op het huwelijk, liefdevolle opvoeding voor jongeren en over de heiligheid van echtparen en gezinnen die de genade van het sacrament in hun dagelijks leven beleven”. Daarnaast worden er internationale academische symposia georganiseerd, “om de inhoud en de implicaties van de Apostolische Aansporing Amoris laetitia in verband met zeer actuele kwesties die gezinnen in de hele wereld aangaan, grondig te onderzoeken”.
Doelstellingen
Voor de formele opening van het Jaar in maart publiceert het dicasterie een informatiebrochure waarin de doelstellingen en initiatieven van het Jaar “Amoris Laetitia Gezin” worden toegelicht en concrete suggesties worden gedaan voor bisdommen en parochies.
Het Jaar “Amoris Laetitia Gezin” is bedoeld om de boodschap van Amoris laetitia te verspreiden en de doelstelling liggen in het verlengde daarvan. De eerste is om de inhoud van de exhortatie breder te verspreiden, om de mensen te helpen “het Evangelie van het gezin te ervaren als een vreugde die hart en leven vervult (Amoris laetitia, 200)”. Een tweede doel is de kostbare waarde van het sacrament van het huwelijk uit te dragen, dat “op zich een transformerende kracht van de menselijke liefde heeft”.
Andere doelstellingen zijn “gezinnen in staat stellen om actieve getuigen van het familieapostolaat te worden” en “jongeren bewust maken van het belang van de vorming in de waarheid van de liefde en in de gave van het zelf”.
Ten slotte is er een uitnodiging om de visie en actie van de pastorale zorg voor het gezin en families tijdens het Jaar te verbreden, zodat deze alle gezinsleden kan omvatten, inclusief echtparen, kinderen en jongeren, ouderen en degenen die zich in moeilijke gezinssituaties bevinden.
Bericht van RKKerk.nl vertaald van Vaticannews.va.
Geeft Corona zicht op een alternatieve samenleving?
Em.-aartsbisschop van de oud-katholieke kerk en bankdirecteur geven visie op rol van kerken tijdens en na corona voor nieuw houvast.
De wereld om ons heen is door de coronacrisis veranderd. De wereld waar we op vertrouwden, de dingen waar we houvast aan hadden, verdwenen. Misschien zijn wijzelf ook wel veranderd en hebben we het gevoel dat we overal buiten zijn komen te staan. Dat doet wat met ons vertrouwen en onze hoop. Kunnen kerken uitzicht geven op een alternatieve samenleving, tijdens en na corona? Kunnen zij vanuit het goede verhaal dat ze willen uitdragen nieuwe hoop en nieuw houvast bieden, en een stem hebben in het maatschappelijk debat? In een online-ontmoeting op maandag 18 januari 2021 vanuit de Grote Kerk in ‘s-Hertogenbosch geven oud-katholiek emeritus aartsbisschop Joris Vercammen en directeur van de ASN-bank Arie Koornneef hier hun visie op. De bijeenkomst start om 20.00u en wordt voorafgegaan door een vesper in de Sint-Janskathedraal, die ook online wordt uitgezonden.
Mgr. Joris Vercammen
Complottheorieën slaan bij veel mensen aan, of in ieder geval geven ze uiting aan wantrouwen in een samenleving die ingrijpend veranderd is. Het gevoel erbuiten te staan, niets in te brengen te hebben, is een gevoel van ballingschap dat ook gekend wordt vanuit de Bijbel. Joris Vercammen ziet in het verhaal van Job iemand die geen genoegen neemt met gemakkelijke antwoorden voor het kwaad dat hem overkomt en hem alles ontneemt. Jezus is voor hem iemand die mee-lijdt, die solidair is, aan onze kant staat. Van hieruit zal Vercammen beschrijven hoe de crisis uitzicht biedt op een andere samenleving, een alternatief voor de huidige crisis, en hoe kerken daar een rol in kunnen spelen. Arie Koornneef kijkt vanuit het perspectief van de economie en duurzaamheid naar deze vragen en reageert op de lezing van Vercammen.
Arie Koornneef
Na een drukbezochte bijeenkomst tijdens de Week van Gebed voor de Eenheid vorig in het Jheronimus Bosch Art Centre met 600 bezoekers wordt dit jaar de bijeenkomst van de kerken in het bisdom ‘s-Hertogenbosch noodgedwongen online gehouden. De online lezing (aanvang 20.00uur) van Vercammen wordt steeds kort afgewisseld met pianomuziek door Henk van Tilburg, waardoor de bijeenkomst een ontspannen en inhoudelijk karakter krijgt. Ook kunt u reageren op de lezingen. Voor toegang tot de livestream van de lezingen kunt u zich opgeven via ticketl.ink/debatavond. Toegang kost €5.
De lezingen worden zoals elk jaar voorafgegaan door de vespers, een avondgebed, in de Sint Janskathedraal. Mgr. Joris Vercammen, ds. Erica Scheenstra en Mgr. Gerard de Korte gaan daarin voor. Deze is live te volgen via het Youtube-kanaal van ‘Sint-Jan Den Bosch’ en start om 19.00u. De bijeenkomst wordt georganiseerd door een werkgroep vanuit het rooms-katholieke bisdom van ’s Hertogenbosch en de protestantse classis Noord-Brabant Limburg Réunion Wallonne.
Let op: om toegang te krijgen tot de livestream is aanmelding noodzakelijk. Aanmelding kan online via ticketl.ink/debatavond, waarna u een ticket per mail krijgt toegestuurd en vlak voor de debatavond een email met de links. Aanmelding kost €5 (excl. ticket- en transactiekosten).
“Covid-19 werd ook in ons land zichtbaar, de zorg draaide overuren, de regering maakte keuzes voor ons en wij werden noodgedwongen tot stilstand gebracht. De agenda raakte noodgedwongen leeg en vooral thuis blijven was het advies en later zelfs één van de vele maatregelen. Een – in eerst instantie – vreemde gewaarwording, onwerkelijke situatie”.
Hiermee begon ik mijn allereerste blog vanuit Jong Bisdom Den Bosch voor de zomer van 2020. Wederom zijn deze woorden weer zo toepasselijk op het moment van nu. Op het moment van schrijven zitten we in een tweede (strengere) lockdown in Nederland, vlak voor de Kerstdagen. En de eerste dagen van 2021 zullen weer achter ons liggen op het moment van lezen van deze blog. Wat is er veranderd? Behalve dan dat we een flink aantal maanden verder zijn..
In de eerste (intelligente) lockdown probeerde ik mezelf te focussen op de stilte en ruimte om me heen. Minder verkeer op de wegen, minder mensen op straat en daardoor ook minder menselijke geluiden. Maar het zonnetje scheen, de bomen werden groen en bloeiden en de vogels floten. Wat was dat heerlijk!
Nu zitten we in de donkerste dagen van het jaar, het regent (veel), de zon probeert soms zijn best te doen, maar merendeel van de tijd is het bewolkt, grijs en somber buiten. Wat de schepping al niet met je gevoel kan doen! Ik weet namelijk niet hoe dat voor jou is, maar deze donkere, natte, sombere dagen maken deze lockdown er niet makkelijker op! De wereld was gedeeltelijk al kleiner geworden, ook al hadden we meer vrijheden in de zomer. De wereld en je huis wordt soms figuurlijk nog kleiner door de tijd van het jaar. Of maken de versieringen van Kerstmis het voor jou beter? Er is licht om je heen, ondanks de donkere dagen. En het Licht in de wereld is weer geboren, hoe de wereld er ook uitziet, Jezus Christus is onder ons gekomen en mag onze Redder zijn. Misschien voelde het voor jou zo? Echt het Licht in de wereld? Of was het alleen maar moeilijker, door alle restricties waarmee we moesten (en nog steeds moeten) dealen?
Zo net voor Kerst merkte ik dat de donkere dagen zeker niet mee helpen in mijn algemene gemoedstoestand, ondanks een vakantieperiode (en dus wat vrije dagen) moest ik moeite doen om het leuk en gezellig te maken en houden thuis. De aankondiging van deze tweede lockdown kwam dan ook heel hard binnen. “Nee, niet weer”!! Ik merkte dat ik verlangde naar wat meer licht en keek met een dubbel gevoel uit naar Kerstmis. Want Kerstmis 2020 zal zeker geen normale Kerst zijn geweest. Desondanks geloof ik en vertrouw ik erop dat Jezus – het Licht van de wereld – onder ons is gekomen en hoop ik dat Hij het Licht gaat zijn in deze bijzondere periode. Ik hoop van harte dat het voor jou ook zo is en wens je daarom ook wat extra licht in het leven, waarvoor je dat ook nodig hebt!
Zoals al geschreven, bij het lezen van deze blog liggen de eerste dagen van 2021 weer achter ons. Het jaar waarin ook een vaccin beloofd is en misschien wel een post-corona tijd! Wat een groot verlangen, om echt naar uit te kijken. Ik kijk er namelijk naar uit om weer echt samen te komen, te ontmoeten, elkaar nabij te kunnen zijn en samen te mogen wandelen op ieders levensweg met God.
Wellicht heb je het al wel eens gelezen dat wij als team deze tijd (van corona) juist ook gebruikt hebben voor wat meer stilte, inkeer en bezinning. Voor Jong Bisdom Den Bosch betekent dit dat we gewerkt hebben (en nog steeds werken) aan een gloednieuw beleidsplan. Vrees niet, we zullen zeker niet alles omgooien, maar gaan wel vernieuwen en soms andere wegen bewandelen. Wij hopen van harte om komend jaar een begin te gaan maken met deze nieuwe wegen en kijken er dan ook enorm naar uit om dat samen met jou te mogen doen.
Want uiteindelijk bouwen we samen aan een jonge en enthousiaste wereldkerk, waar ieder mag zijn zoals hij of zij is!
En jij hoort daar bij!
Door: Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch)
De misschien wel grootste en bekendste kerststal van Nederland, de Bossche Kerststal in de Sint-Janskathedraal, is door de lockdown tot 19 januari gesloten. Leden van de Schola Cantorum hebben een video gemaakt met beelden van de kerststal en zang van het koor vanuit de Bossche Sint-Jan. Nu bezoekers de kerststal niet kunnen bezoeken, wordt de kerststal met mooie liederen digitaal ontsloten, om het kerstgevoel bij de mensen thuis te bezorgen.
Normaliter bezoeken 90.000 bezoekers de kerststal in de Sint-Jan, maar dit jaar was de kerststal nog maar amper open toen ook deze bezienswaardigheid gesloten werd. Dit tot spijt van veel trouwe bezoekers van de Sint-Jan en mensen die elk jaar naar de stal komen kijken tijdens de kerstperiode. Hier hebben enkele Schola-leden op ingespeeld door een speciale kerstmedley te maken met de kerststal als het decor. Het is dit jaar een hele andere kerststal dan andere jaren, zelfs met kleine hints naar de Coronapandemie die heerst. De populaire kerststal komt in deze video heel duidelijk naar voren. Elk tafereel is in de video te bekijken onder begeleiding van prachtige kerstcarols, waardoor het dus toch mogelijk is om de kerstsfeer van de Sint-Jan en de kerststal dit jaar mee te maken. Maar dan vanuit ieders eigen woonkamer.
Op 18 december was de première van de video op het Youtube-kanaal van de Schola Cantorum Den Bosch. De video zal tevens verspreid worden via USB-sticks naar verzorgingstehuizen in de gemeente ‘s-Hertogenbosch en omstreken. Normaliter komen er groepen uit deze verzorgingstehuizen ieder jaar naar de kerststal, maar dat kan dit jaar helaas niet.
Het project Zingen Op Afstand, waar deze kerstvideo onderdeel van is, is in april in het leven geroepen door enkele koorleden om de periode waarin zij niet mochten zingen te overbruggen. Eerder hebben het Brabants Dagblad, verschillende katholieke kranten en zelfs de mediasite van het Vaticaan (VaticanNews) over dit project geschreven.
Over aankomende video schreef het Brabants Dagblad mooi: ”Kerkkoor Schola Cantorum brengt Bossche kerststal zingend en virtueel bij mensen thuis”.
Om meer mensen toch een kersthart onder de riem te steken willen we u via deze weg aanmoedigen om deze kerstvideo door te sturen om mensen een lichtpuntje te geven in deze donkere kerstdagen.
Op vierkerstmis.nl is nieuw materiaal geplaatst. Zo is er nu een doeboek, speciaal voor kinderen tot en met 12 jaar (en verder voor iedereen die het leuk vindt). In het boekje staan onder meer een kleurplaat, ideeën om te knutselen, een recept voor kerstkransjes, een kerstgedicht en tips voor hoe je thuis Kerstmis kunt vieren. Het doeboek kan worden gedownload en geprint en is zo een leuk cadeau voor (klein)kinderen voor de kerstvakantie.
Verder biedt de site nu ook een link met een pagina op rkkerk.nl waar alle links naar de websites van de zeven bisdommen op staan. Zo kunnen bezoekers gemakkelijk doorklikken naar de site van hun eigen bisdom en daar de actuele bisdominformatie rondom Kerstmis volgen.
Promoot Vier Kerstmis via je social accounts!
Ook biedt www.vierkerstmis.nl een afbeelding bedoeld voor bisdommen, parochies en verder voor iedereen die via het eigen social media account wil oproepen om Kerstmis te vieren. De post is geschikt voor twitter, facebook en Instagram en kan men desgewenst linken aan de eigen website-url. Als heel veel mensen hier gebruik van maken klinkt zo de uitnodiging Vier Kerstmis overal op internet.
Ook op de radio is deze uitnodiging in de week voor Kerstmis te horen in een hiervoor speciaal gemaakt radiospotje. Het spotje is te beluisteren op radio 1, 4 en 5, maar ook hier:
De Nederlandse bisschoppen nodigen iedereen uit om Kerstmis te vieren ook al vinden de vieringen van kerstnacht dit dit jaar alleen achter gesloten deuren plaats. In een videoboodschap lezen de bisschoppen het evangelie van de nachtmis voor om iedereen te bemoedigen en aan te sporen Kerstmis niet over te slaan.
“Wij vieren met Kerstmis dat God zich tot onze naaste heeft gemaakt doordat zijn Zoon mens is geworden, als kind is geboren in Bethlehem”, zegt kardinaal Eijk. “Dat God in Christus onvoorwaardelijk van ons houdt en dat God zijn menslievendheid op aarde heeft laten zien”, zeggen bisschop De Korte en bisschop Van den Hout op hun beurt. Zij en de andere bisschoppen roepen van harte op: “Vier Kerstmis.”
Afgelopen weken is er in parochies snoeihard gewerkt om toch Kerstmis te kunnen vieren met de gezinnen. Kersttochten per familie, drive-in bij de kerststal, aangelichte kerken, challenges, voorleesactiviteiten en wat niet nog meer. In de lockdown die onlangs is afgekondigd, moeten veel van die activiteiten weer worden aangepast, en sommige activiteiten kunnen zelfs niet doorgaan. Een zware dobber voor alle betrokkenen.
Het bisdom (familiepastoraat) biedt u mogelijkheden aan om snel zelf toch met de gezinnen te kunnen vieren met Kerstmis. De eerste suggestie is om bij de kerststal in de plaatselijke kerk een gebedsviering te houden. Hierbij kunnen de figuren in de kerststal een belangrijke en beeldende rol spelen. De voorbede kan worden samengesteld uit intenties van communicanten, vormelingen, doopouders, enz. Deze viering kan worden gestreamd. Dat kan een livestream zijn. De viering kan ook van tevoren worden opgenomen, en op kerstavond worden gestreamd. Deze ongemakkelijke lockdown geeft ons de ruimte én de uitdaging hierbij de hulp in te roepen van parochianen die dit kunstje beheersen, maar vaak buiten beeld blijven.
De tweede suggestie is om een viering via Teams of Zoom te houden. Gezinnen kunnen via een QR code of mail hun belangstelling kenbaar maken, en een link krijgen. Tijdens deze online bijeenkomst deelt u een PowerPoint presentatie met een verhaal, liedjes, gebeden. Een voorbeeld voor de vierde zondag van de Advent vindt u hier. In verschillende parochies wordt gewerkt aan zo’n viering voor het feest van Kerstmis zelf. Mail naar familiepastoraat@bisdomdenbosch.nl en u ontvangt PowerPoints die met ons zijn gedeeld. Heeft u al een PowerPoint voor Kerstmis klaar? Deel hem met ons, om ook andere parochies van dienst te kunnen zijn. Zo maken we zichtbaar wat er allemaal wél gebeurt. Een mooi en krachtig teken in deze tijd.
De Nederlandse bisschoppenconferentie heeft op 15 december naar aanleiding van de indringende toespraak van minister-president Mark Rutte van maandag 14 december besloten dat in de Rooms-katholieke kerken dit jaar op kerstavond geen publieke vieringen, zoals de nachtmis, zullen plaatsvinden. Dat betekent dat er tussen donderdag 24 december 17.00 uur en vrijdag 25 december 07.00 uur in het geheel geen publieke vieringen worden gehouden. Juist de vieringen op kerstavond en in de kerstnacht worden doorgaans door veel mensen bezocht. De bisschoppen willen in deze periode van lockdown een beweging van veel mensen tegelijk voorkomen.
Het besluit om op kerstavond en in de kerstnacht geen publieke vieringen te laten plaatsvinden nemen de bisschoppen met pijn in het hart. Zij hebben echter vanaf het begin van de Covid-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen voor de volksgezondheid en strikte maatregelen vastgelegd voor de vieringen. De dagmissen en andere vieringen met Kerstmis op 25 en 26 december kunnen wel – zij het maximaal met het beperkte aantal van dertig gelovigen – publiek worden gevierd.
Protocol blijft gelden
Waar er in november nog hoop was om Kerstmis met meer dan 30 mensen te vieren, is die hoop nu vervlogen. De bisschoppen zien zich met het oog op de volksgezondheid genoodzaakt het aantal aanwezigen bij een viering beperkt te houden tot maximaal 30, exclusief bedienaren, medewerkers en zangers. Tijdens de vieringen gelden alle maatregelen en beperkingen die al eerder zijn vastgelegd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dit is inclusief het dringende advies om een mondkapje te dragen dat alleen afgaat bij het ontvangen van de Heilige Communie. De bisschoppen benadrukken dat er ook in de kerstvieringen op Eerste en Tweede Kerstdag geen samenzang kan plaatsvinden en dat koorzang met maximaal vier zangers is toegestaan, alleen in een veilige opstelling.
Buiten de periode van donderdag 24 december 17.00 uur tot vrijdag 25 december 07.00 uur waarin er in het geheel geen publieke vieringen zullen zijn, blijven de vieringen dus publiek toegankelijk, omdat de bisschoppen dit als essentieel beschouwen: de eredienst en de sacramenten bieden mensen geestelijk voedsel ter ondersteuning van het persoonlijk geloofsleven dat kracht, hoop en moed geeft, juist ook in deze moeilijke tijd.
Geen groepsactiviteiten zoals bezoek aan de kerststal
Verder wijzen de bisschoppen er op dat de kerken geen groepen mogen ontvangen die bijvoorbeeld de kerststal komen bekijken. Speciale kerstactiviteiten voor groepen in en buiten de kerk zijn niet toegestaan. Activiteiten buiten waarvoor de lokale overheid expliciet toestemming heeft gegeven, vallen niet onder deze beperking.
Het blijft wel mogelijk dat parochies de kerk openstellen om mensen de gelegenheid te bieden individueel de kerk te bezoeken voor een moment van gebed of om een kaars op te steken. Ook kan de op een aantal plaatsen bestaande traditie om op Oudjaarsavond om 24.00 uur de kerkklokken te luiden, voort worden gezet om de onderlinge verbondenheid met de gelovigen in de samenleving te onderstrepen.
Tenslotte roepen de bisschoppen nogmaals op om vooral wél Kerstmis te vieren. De vieringen op kerstavond en in de kerstnacht zijn niet publiek toegankelijk, maar zullen wel plaatsvinden en door vele parochies worden uitgezonden via de live stream en ook op NPO2 is via KRO-NCRV om 23.30 uur de nachtmis te volgen. Ook andere vieringen zijn via live stream of televisie mee te vieren. De bisschoppen nodigen iedereen daar van harte voor uit via de speciale website www.vierkerstmis.nl Via die site kunnen gelovigen onder meer de eigen parochie vinden op internet en zien wat de mogelijkheden zijn om thuis Kerstmis mee te vieren.
In zijn nieuwste encycliek Fratelli Tutti werkt Paus Franciscus typisch franciscaanse thema’s uit als barmhartigheid, respect voor andersgelovigen en inzet voor vrede en verzoening. Om de boodschap van Fratelli Tutti beter bekend te maken, organiseert de Laudato Si-werkgroep Nederland in samenwerking met Vastenactie een webinar op vrijdag 29 januari, van 14.00 uur tot 16.15 uur.
Paus Franciscus daagt de lezer in zijn nieuwe encycliek uit om na het crisisjaar 2020 te werken aan een mondiale samenleving waarin kwetsbare groepen de kans krijgen om een waardig leven te leiden en om er gezamenlijk voor te zorgen dat er toekomst is voor de generaties die na ons komen. De paus biedt daarmee een hoopvol perspectief. Deze nieuwe encycliek vormt daarmee een tweeluik met zijn eerdere encycliek Laudato si’ uit 2015, waarin de verbondenheid met de schepping centraal staat.
Mgr. De Korte verzorgt de inleiding
Mgr. Gerard de Korte, voorzitter van de Laudato Si-werkgroep, houdt tijdens het webinar een algemene inleiding over de nieuwe encycliek. Broeder Theo van Adrichem ofm spreekt over het belang van interreligieuze dialoog in de 21e eeuw. Prof. dr. Fred van Iersel gaat in op de vernieuwing van het kerkelijk denken over oorlog en vrede in de nieuwe encycliek. Kleine Zuster Els van Jezus zal vertellen hoe de universele broederschap van de zalige Charles de Foucauld in deze tijd wordt beleefd.
Het webinar is gericht op parochianen, leden van religieuze instituten en leden van katholieke lekenbewegingen en ieder die zich interesseert in de visie van paus Franciscus. Deelname is gratis. Aanmelden kan via Vastenactie: info@vastenactie.nl
Zondagmiddag13 december tijdens het kerstconcert van de Schola Cantorum in de Sint-Janskathedraal sprak bisschop Gerard de Korte zijn jaarlijkse kerstboodschap uit.
Kerstboodschap 2020
VOORBIJ DE VERHARDING
over polarisatie en solidariteit
Beste broeders en zusters,
In deze tijd van Advent leven wij stap voor stap toe naar het Kerstfeest.
Advent verbinden wij met woorden als verwachting en verwondering. Wij verwachten immers de komst van Christus. En wij mogen ons opnieuw verwonderen om God die ons in Hem heeft opgezocht. Christus als de Emmanuel. God met ons.
Dit jaar vieren wij het geboortefeest van de Heer in bijzondere omstandigheden. Het jaar dat bijna achter ons ligt, zal ongetwijfeld worden herinnerd als het jaar van het virus; een onzichtbaar virus houdt heel de wereld in de greep. En de gevolgen zijn enorm: medisch, sociaal en economisch. Miljoenen mensen op deze aarde zijn besmet. Een deel van hen is gestorven. Tallozen die al eenzaam waren, zijn nog eenzamer geworden. En voor velen is de bestaanszekerheid aangetast. Banen zijn verdwenen en niet weinig bedrijven zijn in de gevarenzone gekomen. Alles bijeen: een jaar van onveiligheid en onzekerheid, maar ook een jaar van polarisatie en maatschappelijke verharding.
Maatschappelijke verharding
Velen van ons hebben de afgelopen maanden de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten op de voet gevolgd. Wat in dat land gebeurt, heeft immers voor de hele wereld gevolgen.
De Verenigde Staten vormen nog steeds de machtigste natie op aarde. De uitslag van de verkiezingen zal velen in Nederland een zucht van verlichting hebben gegeven. Maar de giftige polarisatie is niet ten einde gekomen. De zittende president speelt een gevaarlijk spel. Hij zaait twijfel over de uitslag. Het is onverantwoordelijk gedrag want vertrouwen komt de voet en gaat te paard. Velen hopen dat de nieuwe president op een waardige wijze zijn ambt zal vervullen. Dat hij bruggen zal bouwen en mensen bij elkaar kan brengen. Verzoening en samenwerking hebben de VS juist in deze dagen hard nodig. Voorafgaand aan de verkiezingen was er een harde strijd met scheldwoorden, met verwensingen, met halve en hele leugens. Het toont dat de VS te maken heeft met een meervoudige crisis. Niet alleen medisch door de coronacrisis, niet alleen economisch en sociaal, niet alleen politiek, niet alleen een ecologische, maar vooral ook een morele crisis.
Wat geldt voor de VS, geldt helaas voor veel meer landen.
In september sprak de Franse minister van Binnenlandse zaken over een verwildering van de samenleving. Er leeft breed in de Franse samenleving een gevoel van onveiligheid. Zeker nu een leraar door een religieuze fanaticus op straat is onthoofd. Een afschuwelijk voorval: een onthoofding als wraak voor het tonen van een spotprent. Een schokkend gebeuren.
Helaas gaat de maatschappelijke verharding ook niet aan Nederland voorbij. Op sociale media wordt vaak op de man of vrouw gespeeld en niet op de bal. Politici krijgen te maken met bedreigingen. Steeds vaker is de sfeer grimmig, tot doodsverwensingen toe. Soms zelfs zodanig ernstig dat zij hun werk moeten aanpassen.
Enkele maanden geleden schreef Tony van der Meulen in het Brabants Dagblad een mooie column. Hij verwees naar het Titus Brandsmalyceum in Oss. Aan de muur van de school hangt een spandoek met als tekst: Land waarin samen zijn verademing is. Het vormt een regel uit een gedicht van de Eindhovense dichter Frank Eerhart.
Land waarin samen zijn verademing is:
mensen met korte lontjes en grote monden komen tot zwijgen;
mensen erkennen hun eigen kwetsbaarheid;
mensen zoeken naar wat hen verbindt.
Inderdaad: een verademing.
Enkele jaren geleden deed ik in een eerdere kerstboodschap een oproep tot hoffelijkheid in de publieke ruimte. Helaas is die oproep nog steeds nodig. Ons land zou nog mooier zijn als wij op een hoffelijke wijze elkaar tegemoet zouden treden.
Zoeken van oorzaken
De boosheid van mensen, hun woede, wrok en haat komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Soms is er sprake van ongerichte rancune. Maar achter de boosheid gaat veelal verdriet, het gevoel van miskenning en afwijzing schuil. Per land zijn er voor de maatschappelijke verhitting overigens grote verschillen. Toch meen ik dat er enkele zaken uitspringen en overal terugkomen. Ik noem allereerst de angst voor het andere; het vreemde. Maar ook, en daarmee verbonden, de groeiende bestaansonzekerheid van een deel van de bevolking. Bij de angst voor het vreemde valt een hele waaier te constateren.
Ik noem: angst voor Mexicanen in de VS;
angst voor moslims in Hongarije;
angst voor migranten in Nederland.
Die angst is, begrijpelijkerwijs, groter bij mensen met bestaansonzekerheid, met name in sociaal-economische zin. Veel angst leeft bij grote delen van de middenklasse. Zij vrezen een daling van hun levensstandaard. Migranten worden gemakkelijk gezien als concurrenten op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Een vacature kan maar één keer worden vervuld. En een sociale huurwoning kan maar één keer worden vergeven.
Deze angst vormt een realiteit die onze bestuurders serieus moeten nemen. Zij zijn geroepen om werkbare antwoorden te vinden voor de problemen van onze tijd. Maar angst kan mensen verlammen, zoals een konijn kan verstijven in het licht van de koplampen van een auto.
Paus Franciscus maakt zich zorgen over deze houding van angst. Zij maakt mensen immers gemakkelijk onverdraagzaam en zelfs racistisch. Angst berooft ons van het vermogen anderen werkelijk te ontmoeten. Zo verdort onze naastenliefde en ons menszijn. Het dempen van de bronnen van maatschappelijke angst en onveiligheid behoort naar mijn diepe overtuiging tot de opdracht van onze bestuurders op plaatselijk, provinciaal en landelijk niveau. Zo kunnen ook haat, onfatsoen en verbale en fysieke bedreigingen worden geëlimineerd.
Een katholieke reactie op de nood van onze tijd
Hoe kan een katholiek antwoord op de nood van onze tijd eruit zien?
De oproep tot hoffelijkheid en fatsoen heeft voor een christen niet alleen te maken met een vorm van beschaving. Hoe belangrijk innerlijke beschaving natuurlijk ook is, voor een christen heeft fatsoen en hoffelijkheid een gelovig fundament. Jezus zegt in het Evangelie belangrijke dingen:
Oordeelt niet, dan zult ge niet geoordeeld worden. Veroordeelt niet, dan zult gij niet veroordeeld worden.
Spreekt vrij en gij zult vrijgesproken worden. De maat die gij gebruikt zal ook voor u gebruikt worden. (Lucas 6,36- 38).
Niet een benepen maat hanteren maar een ruime, milde en barmhartige maat.
Is er dan geen goed en kwaad?
Is alles dan even waar?
Natuurlijk niet maar, zo houdt Jezus ons voor, de ander heeft misschien wel een beter zicht dan jijzelf. Wij kunnen heel gemakkelijk fel en onbarmhartig oordelen over de splinter in het oog van de ander terwijl wij aan de balk in ons eigen oog voorbij zien. (Lucas 6, 42).
Deze woorden van Christus hoor ik als een oproep tot bescheidenheid en zelfkennis.
Een oproep ook tot zelfkritiek en zelfcorrectie.
Niet oordelen, niet veroordelen maar dragen en verdragen.
Niet afstoten en isoleren maar erbij houden.
Niet afschrijven maar ons in elkaar verdiepen.
Fratelli Tutti
Op 4 oktober, de feestdag van de heilige Franciscus, publiceerde onze paus zijn nieuwe encycliek Fratelli Tutti. In deze rondzendbrief houdt de paus een hartstochtelijk pleidooi voor een broeder- en zusterschap. Mensen hebben dezelfde Schepper. Het is belangrijk om dat, ondanks alle politieke of levensbeschouwelijke verschillen, nooit te vergeten. In ons land worden felle debatten gevoerd. De vrijheid van meningsuiting lijkt grenzeloos.
Gelukkig het land waar je alles mag denken en zeggen. Maar even gelukkig het land waar mensen niet alles zeggen wat ze denken. Wij hoeven kwetsen niet tot norm te verheffen.
Daarom is een andere houding veel vruchtbaarder:
Even tot tien tellen.
Even beseffen dat woorden hard kunnen aankomen.
Vanuit respect de medemens niet willens en wetens beledigen.
Nederland heeft behoefte aan mensen die bereid zijn om in de schoenen van een ander te gaan staan. Aan mensen die kunnen luisteren en zich kunnen inleven in de ander. Geen verdere polarisatie en het vergroten van verschillen maar veeleer het zoeken naar consensus, onderlinge verbondenheid en solidariteit. In het Evangelie horen wij dat Jezus mensen met medelijden aankijkt. Medelijden is niet meewarig maar met sympathie. Dat wij sympathieke mensen zijn. Mensen die zuinig zijn op elkaar.
Tot slot
Broeders en zusters, wij zijn op weg naar het Kerstfeest.
Opnieuw vieren wij de geboorte van Jezus Christus. In Hem toont God zijn verbondenheid en solidariteit met onze wereld en met ieder van ons. Ik hoop dat de Heer in ons eigen bestaan welkom is. Uiteindelijk gaat het in ons geloof immers om een leven in verbondenheid en vriendschap met Christus. In kracht van zijn Geest kunnen wij alle verharding en polarisatie achter ons laten. In de kracht van zijn Geest kunnen wij kiezen voor verbondenheid en onderlinge solidariteit.
Vanuit die overtuiging wens ik u een gezegend, een zalig Kerstfeest toe.
Bisschop Gerard de Korte ontstak afgelopen week de tweede kaars van de adventskrans. Leo Fijen had een gesloofsgesprek met de bisschop.
De bisschop sprak over tekenen van de goedheid, de gemeenschapszin, de diaconie en de oecumenische samenwerking. Gelukkig zien we deze tekenen in de deze donkere en onzekere tijden. Het wordt Kerstmis, maar wel een kerstmis met veel zorgen en onzekerheden. Gelukkig ook een Kerstmis waarin het goede in de mens naar voren brengt.
Kerstmis op anderhalve meter, met noden en zorgen. Deze Kerstmis roept ons juist op extra naar elkaar om te kijken. Kijken naar de Ander doet kijken naar naar de ander.
Onlangs is de website Vierkerstmis.nl online gegaan. Op deze website nodigen de Nederlandse r.-k. bisschoppen iedereen uit om ook dit jaar Kerstmis te vieren, al is alles anders door Covid-19. De website biedt concrete handvatten om Kerstmis te vieren, ook als er geen plek in de kerken is. Thuis vieren met een liturgieboekje voor de live stream of t.v. kan ook en wordt van harte aanbevolen want Kerstmis is te belangrijk om niet te vieren.
Door de beperkingen die er zijn in verband met Covid-19 kan er naar alle waarschijnlijkheid maar een beperkt aantal aanwezigen bij elke kerstviering zijn. Maar Kerstmis kan als belangrijk hoogfeest juist in deze tijd mensen inspireren en bemoedigen met de boodschap dat Jezus naar de wereld is gekomen om dichtbij te zijn in het leven van iedereen.
Vieren in verbinding
De website Vierkerstmis.nl helpt ook om de eigen parochiewebsite te vinden zodat mensen daar kunnen kijken of ze een plek kunnen reserveren voor de kerstmissen. Is er geen plek, dan wordt er mogelijk wel een live stream verzorgd, zodat ze thuis mee kunnen vieren. In het afgelopen jaar hebben veel parochies ervaring opgedaan met het live streamen van hun vieringen via internet. Dit biedt met de feestdagen de mogelijkheid om verbinding te maken met iedereen die normaal gesproken graag bij een van de kerstvieringen had willen zijn. Verder zijn er de Eucharistievieringen op t.v. bij NPO2, uitgezonden door de KRO. Ook daar kan men Kerstmis meevieren.
Op Vierkerstmis.nl is verder onder meer een link te vinden naar een website met liturgieboekjes voor de zondagen van de Advent en de vieringen tijdens de feestdagen. Ook is er een directe link naar het kerstverhaal in Lucas 2.
Verstuur een kerstkaart De Vier Kerstmis-kerstkaart die beschikbaar is als download, is printbaar op bijvoorbeeld fotopapier. Er blijft ruimte over om een eigen, handgeschreven tekst toe te voegen aan de binnenzijde als de kaart gevouwen is. De kerstkaart wordt daarnaast ook als drukbestandje aangeboden voor degenen die er zelf meerdere willen laten drukken. In deze tijd van Covid-19, met alle beperkingen op het gebied van familie- en vriendenbezoek, is het krijgen van een kerstkaart een lichtpunt. Versturen dus!
Bestseller als download Verder wordt bezoekers van Vierkerstmis.nl gratis het boekje Van Allerheiligen tot Kerstmis aangeboden. Deze recente bestseller van uitgeverij Adveniat is door uitgever Leo Fijen voor dit doel beschikbaar gesteld. Het is een boekje voor iedereen die in de Advent toe wil bidden naar Kerstmis. Met bijdragen van onder anderen mgr. J. Hendriks, bisschop van Haarlem-Amsterdam, Herman Finkers, Anselm Grün en Antoine Bodar.
#Nietalleen kaarsje Ook is een link toegevoegd naar de decemberactie van #NietAlleen. Dit platform is interkerkelijk opgezet in de eerste maanden van de Covid-19 pandemie als online plek waar mensen hulp kunnen aanbieden maar ook kunnen vragen. Voor de maand december is er de campagne: ‘Je hoeft het #Nietalleen te doen!’. Onderdeel daarvan is het uitdelen van een #Nietalleen kaars of kaartje. Dat werkt dan als volgt:
Bezoek iemand in je omgeving en laat weten dat je er voor die persoon bent. Neem een kaarsje mee – een mooie herinnering voor degene die je bezoekt én een symbool van licht en hoop.
Maak er een #Nietalleen kaarsje van met een kaarswikkel en/of kaartje. Te bestellen of uit te printen via de site van #Nietalleen.
Vraag of degenen die je bezoekt de kaars elke avond achter hun raam willen branden als teken van verbonden zijn (en doe dat zelf ook!)
Tijdens de periode van de Advent wordt Vierkerstmis.nl nog verder aangevuld met onder meer een doeboekje voor gezinnen, om thuis met de kinderen mee te kunnen vieren en een video met een boodschap van de bisschoppen, speciaal voor Kerstmis 2020. Kijk voor meer informatie op Vierkerstmis.nl.
Namens de Nederlandse bisschopppen nodigen Mgr. De Korte en Mgr. Mutsaerts iedereen uit om Kerstmis te vieren ook al vinden de vieringen van kerstnacht dit jaar alleen achter gesloten deuren plaats.
Bisschop De Korte zal op 24 december in een lege Sint-Janskathedraal het kerstfeest vieren. In onderstaand filmpje roept de bisschop iedereen op om Kerstmis te vieren; thuis maar tegelijk digitaal verbonden met één van de kerken.
Bisschop De Korte: “God zoekt ons in Jezus op; Hij wil onze Vrede zijn. Hij wil ons bemoedigen in deze hele nare en vervelende tijd. Laat u bemoedigen door God die in Jezus Christus ook dit jaar in ons bestaan wil komen.”
Vierkerstmis.nl
Kijk op vierkerstmis.nl voor tips. Zoals een doeboekje, speciaal voor kinderen tot en met 12 jaar en voor iedereen die het leuk vindt. In het boekje staan onder meer een kleurplaat, ideeën om te knutselen, een recept voor kerstkransjes, een kerstgedicht en tips voor hoe je thuis Kerstmis kunt vieren.
Bisschop De Korte zal celebrant zijn in de Nachtmis (24 december om 22.00 uur) en in de vieringen van Eerste Kerstdag (25 december om 10.00 uur) en Tweede Kerstdag (26 december om 10.00 uur).
De Bossche Kerststal is helaas voor publiek gesloten. Vlak voor Kerstmis zijn een impressie van de Kerststal van de Sint-Jan en een kerstmedley van de Schola Cantorum online gepubliceerd. Echt iets om te bekijken!
Hieronder kunt u eenvoudig de parochie of geloofsgemeenschap vinden die hoort bij uw woonadres. Klik hier om uw parochie te vinden. Wilt u meer informatie? Via bovenstaande link ziet u ook wat de website is van uw parochie. Daar vind u meer informatie over de vieringen, ook tijdens de feestdagen!
De Blijde Boodschap van Kerstmis.
Het Evangelie van de nachtmis wordt in een videoboodschap voorgelezen door de bisschoppen van Nederland om iedereen te bemoedigen en aan te sporen Kerstmis niet over te slaan.
“Wij vieren met Kerstmis dat God zich tot onze naaste heeft gemaakt doordat zijn Zoon mens is geworden, als kind is geboren in Bethlehem”, zegt kardinaal Eijk. “Dat God in Christus onvoorwaardelijk van ons houdt en dat God zijn menslievendheid op aarde heeft laten zien”, zeggen bisschop De Korte en bisschop Van den Hout op hun beurt. Zij en de andere bisschoppen roepen van harte op: “Vier Kerstmis.”
De huidige bisschop van ’s-Hertogenbosch, Mgr. Gerard de Korte, en zijn voorganger, Mgr. Antonius Hurkmans, hebben in het afgelopen decennium uiterst belangwekkende archieven in bewaring gegeven aan het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in ‘s-Hertogenbosch. De kern ervan wordt gevormd door het archief van de eerste zeven bisschoppen van ’s-Hertogenbosch. De inventaris is nu raadpleegbaar via www.bhic.nl en de stukken kunnen voor een belangrijk deel tevens in digitale vorm ingezien worden.
Politiek en kerkelijk van grote betekenis
Het archief van de oude bisschoppen van ’s-Hertogenbosch is door veel omzwervingen in onrustige tijden gehavend overgebleven. Toch is het politiek en kerkelijk van grote betekenis. Het toont ons hoe de bisschop moest laveren en marchanderen om zijn macht te vestigen en te handhaven. Het was een ware veroveringstocht, hem van bovenaf door paus en koning opgelegd met enorme hindernissen. Zijn contacten liepen in zuidelijke richting: het hof in Brussel, de aartsbisschop van Mechelen, de Universiteit van Leuven. De geplande bisdommen in het noorden konden niet tot ontwikkeling komen wegens de Opstand. Binnen zijn bisdom moest hij onderhandelen met onwillige kapittels en kloosters, die hun autonomie hardnekkig verdedigden, en een parochiegeestelijkheid en parochianen die niet zaten te wachten op strakkere regels. Voor de opbouw van een gezonde parochie- en kloostergeestelijkheid verleende de bisschop wijdingen en benoemde hij deze wijdelingen in de parochies. In zijn archief krijgen we inzicht in de ontwikkelingen in zijn bisdom via visitatieverslagen, vonnissen die hij persoonlijk velde in geval van zware zonden, en wijdingsverzoeken en benoemingen. Een afzonderlijk archief, de oude parochiedossiers, bevat stukken voor iedere afzonderlijke parochie en de daar gevestigde religieuze instellingen.
Deze archieven van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch zijn nu ontsloten en digitaal te raadplegen via www.bhic.nl.
Het merendeel van de stukken is in het Latijn gesteld. De gegevens over benoemingen, wijdingen en vonnissen zijn via een afzonderlijke database doorzoekbaar gemaakt op persoons- en plaatsnaam met samenvatting van de teksten. Onderzoeksmogelijkheden zijn er op uiteenlopende terreinen, van lokaal tot nationaal: politiek, kerkhistorisch, genealogisch, sociaal en (huwelijks)moralistisch om er enkele te noemen. De jongere archieven van de bisschop, vooral vanaf de negentiende eeuw, worden door het bisdom zelf bewaard.
Brief Hertog van Alva
Brief van de hertog van Alva aan de bisschop van ‘s-Hertogenbosch waarin hij hem namens de koning vraagt gebeden uit te spreken en processies te houden wegens de grote overstromingen en hem aanspoort onderwijsinstellingen op te richten volgens opdracht van het Concilie van Trente en het provinciaal concilie van Mechelen, 1571
BHIC, 2147 Archief van de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, 1559-circa 1650, inv.nr. 206
Stukje geschiedenis
In 1559 viel het besluit de oude middeleeuwse bisdommen in de Nederlanden te reorganiseren. Voor het grondgebied van het huidige Noord-Brabant betekende dit grofweg dat het bisdom Luik er zijn macht verloor. Antwerpen werd centrum van een bisdom waarbinnen onder meer het westen van het huidige Noord-Brabant viel. ’s-Hertogenbosch werd een bisschopsstad voor het oostelijke deel en noordwestelijke deel, met een uitloper naar het zuiden tot voorbij de Abdij van Tongerlo, die als inkomstenbron toeviel aan de nieuwe bisschop. Aan deze herindeling lagen politieke motieven van Karel V en zijn zoon Filips II ten grondslag. Kerkelijk gezien was het een gelegenheid de hervormingen die vastgelegd waren door het Concilie van Trente (1545-1563), in praktijk te brengen.
De eerste Bossche bisschop, Sonnius, kreeg het niet gemakkelijk. De stad en het kapittel van Sint-Jan hadden geen behoefte aan een ‘inspecteur’ die hun politiek en kerkelijk de les kon lezen. De landsheer droeg de kandidaten voor de bisschopszetel immers bij de paus voor. De adel zag zich de pas naar gemakkelijke baantjes in de kerk afgesneden, nu de bisschop kwaliteitseisen ging stellen. De abdijheren van Tongerlo wensten zich geen opgedrongen abt. Het lagere volk had niet veel meer op met de oude kerk en stond onder invloed van antikatholieke hervormingsbewegingen, zoals lutheranen en wederdopers. In de eerste decennia van zijn bestaan verloor het bisdom zijn noordwestelijke gebieden aan de opstandelingen. In 1579 liep ’s-Hertogenbosch in een burgeroorlog, die tientallen personen het leven kostte, bijna van Spaanse zijde over naar de opstandige staten. De bisschop was de stad ontvlucht.
Tijdens de wapenstilstand tussen de vechtende partijen (1609-1621) kon de bisschop eindelijk greep krijgen op zijn gebied en een kerkelijk tegenoffensief lanceren. Maar deze contrareformatie eindigde toen de stad in 1629 door de Republiek der Verenigde Nederlanden op Spanje werd veroverd. Tot 1636 kon de bisschop zijn diocees vanuit het kasteel van Geldrop besturen, daarna koos hij domicilie in de Spaanse Nederlanden. Na het terugtreden in 1645 van de zevende bisschop, Joseph Bergaigne, veranderde de status van het bisdom tot apostolisch vicariaat. Bij het zogenaamde Herstel van de Bisschoppelijke Hiërarchie in 1853 is de bisdomsstatus hersteld.
’s-Hertogenbosch, 1 december 2020
Straf voor een zware zonde
Een gehuwde inwoner uit Boxtel had gemeenschap gehad met zijn ongehuwde dienstmeid. De bisschop bepaalt dat hij haar meteen uit zijn huis moet verwijderen en niet meer met haar mag omgaan. Hij moet zijn vrouw vergiffenis vragen en op komende Allerheiligen, gekleed in witte linnen kleding, in de parochiekerk van Boxtel met een brandende waskaars van een half pond in de processie naar het Heilig Sacrament gaan en deze kaars vervolgens voor het Heilig Sacrament offeren. De drie eerstkomende vrijdagen moet hij op water en brood vasten en op die dagen de mis horen. Hij moet bij de deken van Boxtel biechten en van hem de absolutie afsmeken. Van deze penitentie moet hij binnen twee weken een getuigenis van de deken van Boxtel aan de bisschop tonen. 23 oktober 1600.
BHIC, 2147 Archief van de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, 1559-circa 1650, inv.nr. 158 scan 23 (rechter pagina)
Deze aanmelding is gesloten. Wil je alsnog meedoen, neem dan even contact op met Jong Bisdom Den Bosch.
Dit is de titel van de adventsretraite van de jezuïeten voor dit jaar. De retraite gaat op zondag 29 november van start en loopt tot vrijdag 25 december. Deelnemers aan de digitale retraite krijgen dagelijks een gebedsmail met bijbelteksten, meditatieve vragen, citaten en technische gebedstips. Het geheel vormt een innerlijke reis om het mysterie van Kerst intenser te beleven.
Nieuw dit jaar zijn de wekelijkse zoom-meditaties, verzorgd door de auteur van de digitale retraite, jezuïet Gregory Brenninkmeijer. Deelnemers aan de retraite krijgen iedere vrijdagavond (bij de gebedsmail) een link om via Zoom deel te kunnen nemen aan deze geleide meditatie van een half uur. Op deze wijze kunnen we toch met elkaar verbonden zijn.
JBDB Uitwisselingsgroep
Jong Bisdom Den Bosch nodigt jongeren uit om deze adventsretraite in verbondenheid met elkaar te beleven, op weg naar een bijzonder Kerstfeest (in tijden van corona).
Door jezelf via onderstaand aanmeldformulier aan te melden zul je voorafgaand aan de adventsretraite toegevoegd worden aan een speciale whatsappgroep. Hierin kunnen we met elkaar delen en uitwisselen. Daarnaast nodigen we je zeker ook van harte uit om deel te nemen aan de extra zoom-meditaties op de zaterdagen 5, 12 en 19 december (om 9.30 uur in de ochtend).
Praktische informatie:
Datum: Dageljjkse gebedsmail van zondag 29 november tot vrijdag 25 december 2020 & wekelijke Zoom-meditatie op 5, 12 en 19 december 2020.
Aanmelding: Je schrijft je in door 2 stappen te doorlopen! 1) Je geeft via www.ignatiaansbidden.org je e-mailadres door. Zo ontvang je gedurende de periode van de Advent dagelijks een gebedsmail.
2) Deze aanmelding is gesloten. Wil je alsnog meedoen, neem dan even contact op met Jong Bisdom Den Bosch.
Dinsdag 17 november gaven premier Rutte en minister De Jonge een persconferentie waarin een aantal aanpassingen van de maatregelen tegen Covid-19 werd aangekondigd. Over het algemeen hebben deze aanpassingen geen grote gevolgen voor het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ zoals dat in de R.-K. Kerk gehanteerd wordt. Toch zijn er enkele veelgestelde vragen die hieronder worden beantwoord:
Hoeveel mensen mogen een uitvaart bijwonen? Uitvaarten mogen vanaf 19 november weer door maximaal honderd personen worden bijgewoond. Dat geldt ook voor uitvaarten in de R.-K. Kerk, mits in het kerkgebouw waar de uitvaart plaatsvindt 1,5 meter afstand tussen de aanwezigen in acht kan worden genomen. Voor alle andere vieringen blijft het aantal van maximaal dertig aanwezigen gelden.
Volgens een overheidspublicatie mogen kerkgangers wel zingen tijdens kerkdiensten, maar staat in een andere overheidspublicatie dat samenzang in de kerk dringend wordt afgeraden. Hoe zit dat in de R.-K. Kerk?
Het OMT heeft op 3 november een herzien advies voor koren uitgebracht aan het kabinet. Omdat een verhoogd besmettingsrisico door zingen niet kan worden uitgesloten, adviseert het OMT dat zingen in groepsverband wordt afgeraden. Het kabinet heeft hierover nog geen besluit genomen en staat zingen op basis van bestaande regels en protocollen toe, maar adviseert mensen uit risicogroepen om extra voorzichtig te zijn.
In de R.-K. Kerk blijven voor zingen de regels gelden zoals eerder vastgesteld in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dat wil zeggen: geen samenzang door kerkgangers en alleen een cantor of enkele zangers kunnen zingen, mits ….‘ (mits onder meer de richtlijnen van het RIVM op dit gebied strikt worden nageleefd).
NB: Mochten er veranderingen komen in de bestaande maatregelen van de overheid, waardoor het antwoord op bovenstaande vragen moet worden aangepast, dan volgt daarover zo spoedig mogelijk informatie.
Bisschop Gerard de Korte zal op zaterdag 7 novermber zes mannen tot diaken wijden. Door de coronamaatregelen zal de viering in besloten kring plaatsvinden. De diakenwijding wordt rechtstreeks gestreamd via internet. De viering is zaterdagmorgen vanaf 10.30 uur te volgen via het YouTube-kanaal van de Sint-Janskathedraal (klik hier). Ook na afloop is de viering op dit kanaal terug te kijken.
De wijdelingen zijn:
Erik Buster
Mijn naam is Erik Buster (1993). Ik ben opgegroeid in Berkel-Enschot. Na mijn middelbare school ben ik uit interesse theologie gaan studeren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In deze jaren van schatgraven in de rijke traditie van kerk en theologie heeft mijn geloofsleven zich kunnen verdiepen en ben ik op het spoor van mijn roeping gekomen. Mijn verlangen om te leven in dienstbaarheid aan Christus en de gemeenschap van de Kerk zorgde ervoor dat ik priesterstudent werd. Mijn studie heb ik kunnen vervolgen aan de Tilburg School of Catholic Theology te Utrecht. Met veel genoegen heb ik pastorale ervaring opgedaan tijdens mijn stagejaar bij de Dienst Geestelijke Verzorging in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en in de parochie Wonderbare Moeder te Drunen e.o. Ik zie ernaar uit om binnenkort in de Lambertusparochie te Helmond actief te zijn en zo als transeunt diaken een bijdrage te leveren aan de missionaire zending van de Kerk.
Roman Gruijters
Ik ben geboren in ’s-Hertogenbosch (1979). Na het gymnasium gevolgd te hebben, heb ik theologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen gestudeerd. Een aantal gebeurtenissen in mijn leven, waarbij ik o.a. veel onrecht heb gezien, heeft mij gevormd tot de mens die ik nu ben. De gevoeligheid voor onrecht heeft ook met de Joodse achtergrond van mijn oma te maken. Een aantal jaren ben ik namens de bisschoppenconferentie actief geweest in de katholiek-joodse dialoog. Daarnaast ben ik als aalmoezenier bij defensie geweest, heb ik lesgegeven op de middelbare school en het seminarie Rolduc en ben ik zelf altijd door blijven studeren. Echter, bovenal ben ik vader van twee kinderen, Rebecca en Daniël, en echtgenoot van Reena, die afkomstig is uit Pakistan. Vanaf 1 september werk ik als pastoraal werker in de parochie H. Johannes XXIII in Beuningen en de 5 jaar daarvoor was ik pastoraal werker in de parochie H. Franciscus en H. Clara te Druten. In het verlengde van de roeping van mijn leven is het diaconaat dan ook een zending om dienstbaar te zijn en vooral om Christus na te volgen. Het is aan ons om op een liefdevolle en barmhartige wijze de boodschap van Jezus in woord en daad uit te dragen.
Andreas Inderwisch
Geboren in 1973 in Groningen studeerde ik achtereenvolgens aan de Hoge Hotelschool in Maastricht en theologie in Heerlen, Nijmegen en Tilburg. In mijn studietijd was ik onder meer betrokken bij de KCV en bij de gemeenschap Geloof & Licht. Het was dan ook een geschenk om in 2003 met een zending van onze bisschop te mogen gaan werken als geestelijk verzorger voor mensen met een verstandelijke beperking. In 2016 bracht mijn weg mij als aalmoezenier naar de Koninklijke Luchtmacht. Al snel werd mij duidelijk dat er van mij iets anders werd gevraagd en zo kwam ik in 2018 als pastoraal werker in de parochie De Twaalf Apostelen in Wijchen en omliggende dorpen. Tijdens mijn eerste baan leerde ik Marieke kennen en we zijn nu alweer enkele jaren getrouwd. Samen met onze drie katten wonen we in Eindhoven. Als pastoraal werker gaat mijn aandacht vooral uit naar zieken en ouderen en als diaken hoop ik juist voor deze groepen nog meer tijd te mogen hebben. Mijn roeping tot het diaconaat dateert eigenlijk al uit de jaren negentig, toen de Heer in mijn hart het verlangen legde om Hem in zijn dienstbaarheid te volgen en om te zien naar mensen aan de rafelranden van onze samenleving. Het is voor mij een grote vreugde dat die roeping na zoveel jaren door de wijding bevestigd mag worden.
Quinten Kerkhofs
Ik (Antwerpen, 1993) groeide als enig kind op in Antwerpen in een gezin waarin het geloof nauwelijks een rol speelde. Ik ontving wel de initia-tiesacramenten maar zoals bij velen van mijn generatie eindigde het daar. Het was mijn grootmoeder die me als tiener mee naar de kerk nam om de H. Mis bij te wonen. Door het regelmatig bijwonen van de H. Mis en het voorbeeld van mijn grootmoeder ontstond er een voedingsbodem waarin de Heer een zaadje zou planten. Zo ontstond er in mijn hart een steeds groter verlangen om in te gaan op de roepstem van de Heer en Hem van meer nabij te volgen als priester, een bemiddelaar tussen God en de mensen. Zo maakte het verlangen om een gezin te stichten plaats voor een nieuw, alles overtreffend verlangen om mezelf in liefde te geven aan Christus en de Kerk. In 2012 trad ik in het klooster van de Norbertijnen te Tongerlo (B) in. Na het aflopen van mijn tijdelijke geloften als kloosterling besloot ik me in 2015 aan te bieden als seminarist voor het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Mijn volledige theologieopleiding heb ik aldaar genoten aan het Grootseminarie Sint-Janscentrum. In het afgelopen jaar heb ik stage gelopen in de Sint-Jorisparochie te Eindhoven.
Michal Mati
Mijn naam is Michal en samen met mijn vrouw Anna woon ik in Eindhoven, waar we beiden actief zijn in de Sint Jorisparochie, voornamelijk in de internationale gemeenschap. We komen uit een klein maar mooi land, Slowakije, waar ik in 1982 geboren ben. Sinds 2016 zijn we in Nederland; we zijn hier naar toe verhuisd toen ik voor Philips ben gaan werken. Ik ben katholiek sinds mijn kindertijd, maar tot mijn tienerjaren was ik een ‘lauwe’ katholiek, beperkt tot de zondagmis en maandelijkse biecht. Mijn geloofsleven veranderde snel in de katholieke universiteitsparochie, waar ik gedurende mijn hele studie zeer actief was. Toen mijn honger om God te kennen groter werd, studeerde ik, na mijn verhuizing naar Bratislava, filosofie en theologie aan het seminarie daar. We werden ook lid van de derde orde van St. Dominic. Ik bid dat ik in de heilige orde van diaconaat de Heilige Moederkerk en het volk van God in Nederland mag dienen en zoveel mogelijk mensen mag helpen dichter bij God te komen en samen met hen ons hemelse thuis te bereiken.
Jack Swaanen
In 1958 ben ik geboren in Hooge Mierde. Ik ben al meer dan 40 jaar getrouwd en heb 3 kinderen en 11 kleinkinderen. Ik heb een studie theologie aan de faculteit Katholieke Theologie van de Tilburg University gedaan en heb deze opleiding met een Master afgesloten. Naast mijn baan als docent natuur- en scheikunde ben ik ook pastoraal werker in de Franciscus Parochie Asten–Someren. Als pastoraal werker houd ik me in onze parochie voornamelijk bezig met de begeleiding van de communicanten en vormelingen en hun ouders, catechese voor volwassenen: jong en oud, en tussentijdse catechese. Binnen onze parochie is er ook een protestantse geloofsgemeenschap en daarmee ontplooien we oecumenische activiteiten. In onze parochie zijn er natuurlijk ook mensen die zich niet betrokken voelen. Ook voor hen zullen er activiteiten worden georganiseerd om te laten ervaren dat samen geloven een meerwaarde geeft aan het dagelijks leven. De keuze voor de diakenopleiding was voor mij een duidelijke en bewuste keuze. Het laat zien dat mijn werk als pastoraal werker meer is dan alleen een beroep. Het is voor mij een (kerkelijke) bevestiging om je in dienst te stellen aan anderen. Een keuze en een levenshouding voor het leven.
De persconferentie die het kabinet op dinsdag 3 november heeft gehouden over de maatregelen in verband met Covid-19, geeft geen aanleiding tot wijzigingen voor de R.-K. Kerk. De bestaande maatregelen blijven onverminderd van kracht.
Dat betekent voorlopig nog steeds niet meer dan 30 gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren, geen samenzang en verder alle andere maatregelen zoals afgekondigd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter.’
De bisschoppen hebben hoop dat op de langere termijn de cijfers over de pandemie reden geven om de maatregelen ten goede bij te stellen. De hoop is dat dit in ieder geval in december, voor Kerstmis mogelijk is. Die cijfers geven nu echter nog steeds, blijkens de persconferentie van het kabinet, grote reden tot zorg voor de volksgezondheid.
De bisschoppen hebben steeds gezegd deze zorg met de overheid te delen en hebben daarom vanaf het begin van de Covid-19 pandemie besloten om beschermende maatregelen in te voeren. Zij nemen daarmee hun verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid. ‘De kerk is geen bron van besmetting en mag dat ook niet zijn’ vinden de bisschoppen. Zij vragen alle gelovigen en bedienaren nogmaals om zich aan het protocol te houden om zo, vanuit saamhorigheid, de zorg voor de naaste serieus te nemen.
Blijf verbonden!
Zij wijzen bovendien op de mogelijkheid om thuis met de eigen parochie verbonden te blijven en waar mogelijk via een live stream mee te vieren. Daarnaast is er elke zondagochtend de uitzending van de Eucharistieviering op NPO2. Deze opties blijven van groot belang nu per viering, ook bij bijzondere vieringen als bij een uitvaart of huwelijk, slechts 30 mensen een plaats kunnen krijgen. (NB: voor uitvaarten geldt dit vanaf 9 november).
Nieuwe ontwikkelingen worden gemeld op www.rkkerk.nl en de site van ons bisdom. De bisschoppen vragen iedereen te blijven bidden voor de slachtoffers van Covid-19 en hun familieleden, in Nederland en wereldwijd. Zie hiervoor ook het gebed van de bisschoppen:
Op vrijdag 9 oktober hebben de bisschoppen de parochies en religieuze gemeenschappen gevraagd zo snel als mogelijk terug te schalen naar maximaal dertig aanwezigen in de komende liturgievieringen (exclusief bedienaren en medewerkers). Op dinsdag 13 oktober kondigde het kabinet in een persconferentie strengere coronamaatregelen aan. Naar aanleiding daarvan zijn er in de parochies vragen gerezen, die zijn verzameld en in het hierbij te downloaden overzicht wordt daarop antwoord gegeven.
En verder: het bestaande protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gedateerd op 10 juli 2020 blijft voor alle vieringen onverkort gelden met de volgende aanvullingen:
Voorlopig niet meer dan dertig gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren.
Er geldt een dringend advies dat aanwezigen een mondkapje dragen (volgens de richtlijnen van de overheid) dat bij voorkeur alleen tijdens het ontvangen van de H. Communie wordt afgedaan.
Wat al gold en uitdrukkelijk blijft gelden:
Zang vindt enkel plaats door een cantor of enkele zangers. Dit geldt ook voor de zang door kinderen.
Op zaterdag 3 oktober ondertekende paus Franciscus in Assisi zijn sociale encycliek ‘Fratelli tutti’. Sinds het verschijnen van Rerum novarum (1891) hebben opeenvolgende pausen dergelijke ‘rondzendbrieven’ geschreven. “De Kerk heeft altijd sinds de Industriële Revolutie geprobeerd met dit soort teksten de samenleving een spiegel voor te houden: probeer correcties aan te brengen daar waar de menselijke waardigheid wordt aangetast”, vertelt bisschop De Korte in de podcast van Katholiek Leven.
“Paus Franciscus spreekt vaak over de ‘globalisering van onverschilligheid’. Laten we daar niet in vervallen, maar daar tegenover zetten een globalisering van de barmhartigheid en solidariteit”, vertelt bisschop De Korte.
00:00 / 27:09
“Dat heeft een hele gelovige achtergrond, omdat iedere mens volgens de Kerk een schepsel van God is. Dus als je een mens schendt, schend je een medeschepsel. Het aantasten van de schepping en schepselen is feitelijk ook een aantasting van de Schepper. Vandaar dus die grote nadruk die de paus legt op menselijke waardigheid.”
Bisschop De Korte vertelt over onderwerpen uit de encycliek, zoals oorlog, de doodstraf, klimaat en de cultuur van het leven. “Als iedere mens een schepsel van God is, hebben we niet het recht om een ander mens te doden”, aldus de bisschop.
Alle mensen hebben God als hun Schepper. “We zijn dus allemaal broeders en zusters van elkaar. Maar onze ene wereld is verdeeld in bijna tweehonderd nationale staten en dat maakt het vertalen van die universele broederschap weerbarstig.”
In zijn encycliek roept paus Franciscus op om bedacht te zijn op de meest kwetsbare mensen. Bisschop De Korte: “In Matteüs 25 zegt Jezus dat we Hem kunnen zien ‘in de minsten der mijnen’, dat wil zeggen juist in de arme en kwetsbare en zieke en gemarginaliseerde mens is Hij te herkennen. De paus wijst op de parabel van de barmhartige Samaritaan die de man langs de kant van de weg helpt. Er liggen op dit moment aan de rand van de wereldweg heel veel mensen. Daar mogen we niet met een boog omheen lopen. Paus Franciscus spreekt vaak over de ‘globalisering van onverschilligheid’. Laten we daar niet in vervallen, maar daar tegenover zetten een globalisering van de barmhartigheid en solidariteit.”
JBDB on Tour, een initiatief van Jong Bisdom Den Bosch dat vorig jaar is gestart! Ook in dit najaar zullen we een drietal verdiepingsavonden voor jongeren (16-30 jaar) aanbieden, waarbij de gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren in ons bisdom – René Lamers – ons mee die diepte in neemt rondom het thema ‘een jonge katholiek zijn’.
De Bijbel is niet om gelezen te worden, maar om in jou ontvangen te worden!
De Bijbel benaderen met de ander voor je!
Zomaar uitspraken waar je iets mee hebt, of niet, waar je iets mee kan of juist niet? Eén ding is zeker: de Bijbel is meer dan een Heilig Boek alleen!
Wil je de Bijbel en jouw ervaring dichter bij elkaar brengen? Kom dan ook!
Deze derde verdiepingsavond op donderdag 12 november 2020 staat in het teken van het praktisch gebruikt van de Bijbel. Hoe gebruik je de Bijbel en hoe kan de Bijbel mij dienen?
Programma
19.30 uur Inloop
19.45 uur Start
20.45 uur Pauze
21.00 uur Nagesprek
21.30 uur Afsluiting / Borrel
Aanmelden
In verband met de te nemen coronamaatregelen zal er beperkt plaats zijn, aanmelding voor deze avond is daarom ook verplicht via onderstaand formulier.
Afsluiting van de avond zal mogelijk door middel van een aangepast borrel zijn, naar gelang de coronamaatregelen dit toe laat. Mochten bepaalde maatregelen aangescherpt worden, zullen we kijken naar andere mogelijkheden voor deze verdiepingsavond. Uiteraard word je daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Daagt u jongeren uit uw omgeving uit om mee te gaan op deze verdiepingsreis?
Praktische informatie.
Datum: Donderdag 12 november 2020
Tijd: 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Bisdomkantoor, Parade 11, Den Bosch
Meer informatie: Kijk op www.jbdb.nl, Facebook Jong Bisdom Den Bosch of neem contact op met Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Bisdom Den Bosch) via ivzeeland@bisdomdenbosch.nl of 0735232061
Velen vreesden er al voor. Maar nu is het een realiteit in Nederland. Het coronavirus verspreidt zich razend snel door het land en er is sprake van een tweede golf. De ziekenhuizen krijgen steeds meer patiënten binnen en ook op de ic-afdelingen worden langzaam maar zeker meer zieken opgenomen. Een en ander heeft ook implicaties voor het kerkelijk leven.
Minister Grapperhaus heeft begin vorige week de kerken het dringende advies gegeven om het aantal gelovigen tijdens een liturgische viering te beperken tot 30 personen. De Nederlandse bisschoppen hebben dit dringende advies besproken. De gehele afgelopen week was er overleg met de minister en tussen de bisschoppen onderling. De bisschoppen hebben bij de overheid steeds gepleit voor maatwerk. Maar helaas hebben wij dat in het overleg met de minister tot nu toe niet kunnen bereiken.
Nu de tweede coronagolf steeds hoger wordt, wordt de overheid ook strenger. Wij moeten ons sociaal leven verder beperken. Vanaf afgelopen zondag kunnen nog maximaal 30 gelovigen de liturgie meevieren. Wij perken het kerkelijke leven in ter bescherming van de volksgezondheid. Overigens vergaderen de kerken deze week opnieuw met de minister om hopelijk ruimte te krijgen voor meer maatwerk, zeker voor onze grote kerken.
Beste broeders en zusters,
ik besef dat de nieuwe realiteit voor veel priesters en andere gelovigen uitermate teleurstellend is en een groot offer vraagt. En dan spreek ik uitdrukkelijk inclusief. De beslissing van afgelopen vrijdag heb ik, samen met de andere bisschoppen, met moeite genomen.
Maar in de huidige omstandigheden met snel oplopende besmettingscijfers en ziekenhuisopnamen moeten wij juist als Kerk verstandig opereren en het aantal gelovigen in onze kerkgebouwen substantieel afschalen. Ik verwacht van mijn pastoors voldoende discipline om de regelingen van het episcopaat in de eigen parochie door te voeren. In de huidige omstandigheden moeten eigen meningen even worden opgeschort. Dat geldt ook voor mijzelf, nu wij in de bisschoppenconferentie gemeenschappelijk pijnlijke keuzes hebben moeten maken.
Ik maak mij uitermate veel zorgen over de toenemende polarisering, juist als het gaat om de bestrijding van het coronavirus, De eerste golf in maart werd gekenmerkt door grote saamhorigheid. Door de onderlinge eenheid hebben wij het virus tijdelijk kunnen indammen. Helaas is die verbondenheid nu veel minder aanwezig, zowel in de samenleving als binnen de Kerk. Ik constateer helaas dat -niet zelden- de emotie het wint van het verstand. Dat zou onder ons christenen niet het geval mogen zijn. Ik vraag daarom van mijn priesters, diakens, pastoraal werkers, catechisten en andere gelovigen juist in deze moeilijke tijd de ingrijpende beslissingen van het episcopaat, zij het misschien met pijn in het hart, in verbondenheid en solidariteit te aanvaarden.
Juist als mensen van de Kerk zijn wij geroepen om ons eigen kleine belang te relativeren en bedacht te zijn op het bonum commune, het algemeen welzijn. Het is voor een christen geen teken van zwakte maar juist van sterkte om tijdelijk af te zien van bepaalde rechten als wij daarmee een hoger doel, het beschermen van de gezondheid van medemensen, met name oudere en kwetsbare mensen, kunnen dienen.
Ik ben intens dankbaar voor allen, priesters, diakens, pastoraal werkers, catechisten en vele andere gelovigen, die in onze parochies het kerkelijk leven zo goed mogelijk draaiende houden.
De beperking in aantal gelovigen per viering vormt een uitdaging om vaker met kleine groepen te vieren, in plaats van de deuren te sluiten. Probeer daarnaast buiten de liturgie de kerken zoveel mogelijk open te houden. Zo hebben gelovigen individueel de mogelijkheid in onze Godshuizen rust te vinden en een plek voor gebed en troost.
Soms voelt ieder van ons zich moe of moedeloos. Laten wij echter de Heer vragen om vertrouwen. God is ons in Christus zorgend nabij. Gods Geest wil ons veerkracht en creativiteit geven, juist ook in deze tijd die helaas steeds dreigender lijkt te worden.
Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ’s-Hertogenbosch
In de afgelopen week (4-8 oktober) is het aantal coronabesmettingen schrikbarend opgelopen en heeft er meerdere keren overleg plaatsgevonden met minister Grapperhaus naar aanleiding van zijn oproep van maandag 5 oktober aan de kerken om het maximale aantal deelnemers aan religieuze bijeenkomsten te beperken tot dertig.
De bisschoppen delen de bezorgdheid van de overheid over het oplopende aantal besmettingen en de grote risico’s van Covid-19 voor de volksgezondheid. Zij hebben vanaf het begin van de Covid-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen en besloten de coronamaatregelen van de overheid te vertalen naar een eigen protocol. In de afgelopen maanden hebben zij kunnen constateren dat het protocol goed functioneert. Kerkelijke bijeenkomsten blijken slechts in 0,3% van alle gevallen een bron te zijn van besmettingen met Covid-19. Omwille van de tweede Covid-19 golf, waarin we op dit moment zijn terecht geraakt, zijn echter aanvullingen op het bestaande protocol noodzakelijk.
De bisschoppen vragen de parochies en religieuze gemeenschappen zo snel als mogelijk terug te schalen naar maximaal dertig aanwezigen in de komende liturgievieringen (exclusief bedienaren en medewerkers). De al bestaande maatregel om niet samen te zingen blijft van kracht. Aan de gelovigen wordt gevraagd om een mondkapje te dragen volgens de richtlijnen van de overheid. De bisschoppen beseffen dat in de parochies veel vrijwilligers betrokken zijn bij het implementeren van de maatregelen en dat deze situatie opnieuw hun tijd en aandacht eist.
Het bestaande protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gedateerd op 10 juli 2020 blijft voor alle vieringen onverkort gelden met de volgende aanvullingen:
Voorlopig niet meer dan dertig gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren
Er geldt een dringend advies dat aanwezigen een mondkapje dragen (volgens de richtlijnen van de overheid) dat bij voorkeur alleen tijdens het ontvangen van de H. Communie wordt afgedaan.
Wat al gold en uitdrukkelijk blijft gelden:
Zang vindt enkel plaats door een cantor of enkele zangers. Dit geldt ook voor de zang door kinderen
Samenzang is niet toegestaan
Verder overleg over maatwerk
De R.-K. Kerk blijft met de overheid in gesprek. Ook in de komende week, na 11 oktober zal weer overleg plaatsvinden met de minister. Nieuwe ontwikkelingen worden gemeld op www.rkkerk.nl en de sites van de verschillende bisdommen. De bisschoppen vragen iedereen te blijven bidden voor de slachtoffers van Covid-19 en hun familieleden, in Nederland en wereldwijd. En ook voor de werkers in de gezondheidszorg dat God hen veel moed en kracht geeft en dat zij niet zelf besmet worden bij de zorg voor mensen die een Covid-19 besmetting hebben opgelopen.
Maandag 5 oktober heeft minister Grapperhaus gesproken met het Interkerkelijk Overleg in Overheidszaken (CIO). Daar is het dringende advies aan kerken uitgekomen om voorlopig behoedzaam het geloof te vieren en in de maand oktober het aantal kerkgangers bij vieringen terug te brengen naar dertig deelnemers en geen samenzang toe te staan. De R.-K. Kerk houdt dit advies tegen het licht van haar eerdere maatregelen en komt later deze week met een vertaling naar de parochies.
De bisschoppen delen de bezorgdheid van de overheid over het oplopende aantal besmettingen en de grote risico’s voor de volksgezondheid. Zij hebben vanaf het begin van de COVID-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen en besloten de coronamaatregelen van de overheid te volgen en te vertalen naar een eigen protocol. Daarin zijn strikte maatregelen genomen om de kans op verspreiding van het coronavirus minimaal te houden.
Kerkgangers mogen niet komen als ze klachten hebben, moeten hun handen bij binnenkomst ontsmetten, volgen de aangegeven looproutes en zitten op anderhalve meter afstand van elkaar. Er is bovendien geen samenzang. Het aantal aanwezigen wordt bepaald door de grootte van het kerkgebouw, leidend daarbij is dat iedereen op tenminste anderhalve meter afstand van anderen moet kunnen zitten. Vanaf het begin hebben de bisschoppen gezegd dat de kerk geen bron van besmetting mag zijn.
De bisschoppenconferentie komt vóór het komende weekeinde met een vertaling van de oproep van minister Grapperhaus voor de eigen parochies.
Pastoor Norbert Swagemakers (54) is per 1 januari a.s. door de bisschop benoemd tot de nieuwe rector van het Sint-Janscentrum van het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Pastoor Swagemakers is nu pastoor van de Damiaanparochie in Helmond. Hij wordt opvolger van de huidige rector, F. de Rycke pr.
Pastoor Swagemakers is in 1966 geboren in Goirle. Hij werd in 1994 priester gewijd en werkte als parochiepriester in Tilburg, Schijndel, Nijmegen en momenteel in Helmond.
Pastoor Norbert Swagemakers wordt de vierde rector van het Sint-Janscentrum. Het Sint-Janscentrum ging op 14 september 1987 van start aan de Papenhulst in Den Bosch, voorheen een klooster van de Fraters van Tilburg. De eerste rector was Mgr. drs. Antoon Hurkmans (1987-1998), de latere bisschop van ’s-Hertogenbosch. Zijn opvolger was drs. Jeroen Miltenburg (1999-2009), nu deken van Tilburg. Dr. Filip De Rycke is inmiddels 11 jaar de derde rector van het seminarie. “Onder dankzegging en met waardering neem ik afscheid van dr. Filip De Rycke als rector van het seminarie. Met vertrouwen wens ik de komende rector, Norbert Swagemakers, veel zegen bij zijn nieuwe dienstwerk”, aldus bisschop Gerard de Korte.
Het huidige Sint-Janscentrum is voor het Bossche bisdom een belangrijk huis, het herbergt tal van opleidingen. In de eerste plaats de priester- en diakenopleiding. Er is sinds enige tijd ook, voor mannen en vrouwen, een catechistenopleiding, en de opleiding Godsdienstwetenschappen, een samenwerkingsverband met het Sint-Bonifatiusinstituut in Vogelenzang (band met de Pauselijke Universiteit van Lateranen).
De laatste weken is de dood in mijn leven zeer dichtbij gekomen. Allereerst door het vrij plotselinge sterven van kardinaal Simonis. Hij was voor mij een zeer dierbaar mens. Niet alleen doordat ik uit zijn handen de wijdingen tot diaken, priester en bisschop heb ontvangen. Maar ook door de jarenlange samenwerking, waaronder een aantal jaren als zijn hulpbisschop.
Hij was een man op leeftijd. In november zou hij 89 worden. Als mensen hoogbejaard zijn, ga je onwillekeurig met hun dood rekening houden. Maar als het dan zover is, blijft de dood toch een vijand. Voorbij de telefoontjes waarin de oude kardinaal mij bemoedigde in mijn werk. Voorbij de gezellige momenten tijdens een goede maaltijd. Voorbij, ja voorgoed voorbij. Kardinaal Simonis was een gelovig mens maar hij worstelde met de dood. Hij geloofde in een thuiskomen bij de Heer maar hij wist ook dat hij alleen door, wat hij noemde, de nauwe poort moest gaan. Toen ik hem de ziekenzalving mocht geven, was de worsteling voorbij. Hij was klaar om te sterven. Heel sereen is hij uiteindelijk weggegleden. Christenen nemen geen afscheid zonder hoop. Integendeel, er is een wenkend perspectief. En dat perspectief is een persoon. Rijk is de mens die mag sterven in de overtuiging dat hij wordt opgevangen door Christus.
De dood kwam recent nog op een andere manier in mijn leven nabij. Ik mocht vorige week het boek Het verdriet van Brabant presenteren. Een mooi uitgegeven gedenkboek over het bisdom van ’s-Hertogenbosch in coronatijd. Het gaat over priesters die coronapatiënten begeleiden en doden een waardige uitvaart geven. Het gaat over religieuzen die in kloosters door het dodelijke virus getroffen worden. Maar het gaat ook over een golf van verbondenheid en solidariteit die door de epidemie in onze parochies ontstond.
Een dag na de boekpresentatie mocht ik in de Sint Jan een viering leiden waarin bijna tweehonderd gestorven religieuzen uit geheel Nederland werden herdacht, allemaal slachtoffers van het dodelijke virus. Langzaam werden de namen voorgelezen en kaarsen ontstoken. Het was een sereen maar ook emotioneel moment. Ik besefte intens het grote verdriet door dit sterven. Door de coronamaatregelen waren de laatste dagen van deze gestorven religieuzen vaak heel eenzaam geweest. Wij kennen de schrijnende verhalen ook uit onze verpleeghuizen. Maar ik weet ook van de machteloosheid van hen die achterbleven. Een geliefde huisgenoot moest worden losgelaten zonder een echt afscheid.
Wij lazen tijdens de herdenkingsviering het evangelie waarin Jezus doodsbang is voor zijn komende kruisdood. Ook Christus, toch zo intens verbonden met zijn Vader, heeft geworsteld toen de dood nabij kwam. Maar Hij bleef trouw aan zijn zending. Als een graankorrel in de aarde stierf hij om zo veel vrucht voort te brengen. In mijn verkondiging heb ik ook over de gestorven religieuzen als graankorrels gesproken. Al bij leven waren zij uitermate dienstbaar in onderwijs en ziekenzorg. Zo waren zij, vanuit hun verbondenheid met God, dienstbaar aan mensen. Vruchtbare graankorrels. Tijdens de viering verhinderde de coronacrisis massale volkszang. Maar een cantorij zong ingetogen een mooie tekst: als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft. In de duisternis van de dood vertrouwen wij erop dat God zelf een lichtend vuur zal ontsteken. In Christus hebben wij Gods trouw immers leren kennen. Zo kunnen wij met perspectief afscheid nemen. Bij de Heer zijn onze doden veilig.
“In de ontmoeting met Oeganda ontmoet je God als je er voor open durft te staan. Ondanks de armoede, het leed en de keiharde maatschappij die Oeganda is (oppervlakte heel vriendelijk, onderhuids heel hard) is het juist heel goed mogelijk de stem van God te horen. In Oeganda zit Hij in de geur van verbrand houtskool, in de bass van de grote drum, in de wind die langs je gezicht waait, in de ontmoeting met de oude man die bij een hut zit of het jonge kind dat water uit de pomp haalt, Hij spreekt en wijst de weg. Hij vertelt een verhaal dat je diep in je wezen raakt en verandert. Durf te voelen en durf te luisteren. Geniet, beleef, ontmoet en bezin!” (Citaat van een geëmigreerde Nederlandse jonge vrouw uit Oeganda)
Jong Bisdom Den Bosch organiseert van zaterdag 24 juli tot en met zondag 8 augustus 2021 de Jongerenreis Oeganda voor jongeren (18-30 jaar).
Geloven
Jong Bisdom Den Bosch is de jongerenafdeling van het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Naast diocesane jongerenactiviteiten en reizen naar de Wereldjongerendagen ondersteunt Jong Bisdom Den Bosch parochies in het bisdom op het gebied van tiener- en jongerenpastoraat. Daarnaast organiseren wij frisse activiteiten voor (katholieke) tieners en jongeren en dat alles in samenwerking met jongeren.
De Nederlandse priester Sander uit Oeganda nodigt Jong Bisdom Den Bosch uit voor een geloofsuitwisseling tussen Nederlandse en Oegandese jongeren. Wij zijn van harte welkom in de parochie Kitgum, in het Noorden van Oeganda.
Opbouwen
Geloofsuitwisseling is niet de enige reden om te gaan. De parochie Kitgum heeft ons gevraagd om de parochieboerderij te herstellen en op te bouwen. De parochieboerderij genereert banen voor de lokale bevolking en zorgt voor inkomsten in de parochie. Het maken van een kippenren, de varkensstallen herstellen en een geitenverblijf realiseren. Enkele opdrachten die ons te wachten staan. Natuurlijk is het doel ook dat deze dieren daadwerkelijk gekocht kunnen worden, om hen een leven op de (parochie)boerderij te geven. Daarom verzamelen wij in aanloop naar de reis ook sponsorgeld voor de realisatie van deze parochieboerderij.
Delen
De parochie, de omgeving en het land Oeganda leren kennen. Jongeren en hun families ontmoeten. Je eigen vertrouwde omgeving voor even achterlaten. Andere Nederlandse jongeren ontmoeten, samen reizen en ervaringen delen om nooit meer te vergeten. God ontmoeten, want “Hij spreekt en wijst de weg. Hij vertelt een verhaal dat je diep in je wezen raakt en verandert”! Durf jij te voelen en te luisteren?
Geniet, beleef, ontmoet en bezin!
Durf jij mee te gaan op deze Jongerenreis Oeganda – Geloven, Opbouwen en Delen?
poster Jongerenreis Oeganda
Praktische informatie
Is deze reis voor jou geschikt? & Aanmelden
Jongeren in de leeftijd van 18 tot en met 30 jaar kunnen zich als geïnteresseerde aanmelden via een intakeformulier (https://forms.gle/MDmybfxDSKRiNyF7A). We leren je graag eerst beter kennen. Aan de hand van enkele vragen plannen wij een kennismakingsgesprek met je: om kennis te maken en zodat je al je vragen over de reis kunt stellen. Ben je daarna nog altijd enthousiast en zijn er aansluitende verwachtingen, dan ontvang je van ons de definitieve boekingslink.
Prijs
Deze 16-daagse reis is inclusief voorbereidingen, vlucht, overnachtingen, maaltijden en uitstapjes en zal maximaal €2249,- per persoon kosten. We snappen dat dit een behoorlijk bedrag is. Door middel van sponsoren hopen wij dit bedrag fors omlaag te krijgen. Wij nodigen je daarnaast van harte uit om door middel van sponsoracties, alleen of samen, geld voor deze reis bij elkaar te krijgen. Voor een deel zal dit de eigen verantwoordelijkheid van de deelnemende jongeren zijn, maar Jong Bisdom Den Bosch organiseert ook enkele sponsoracties in aanloop naar de jongerenreis toe. Opgehaald geld wordt vervolgens verdeeld naargelang je inzet tijdens deze sponsoracties.
Geld mag geen reden zijn om niet mee te kunnen. Neem gerust contact op met Ingrid van Zeeland dan kijken we samen naar de mogelijkheden.
Corona
Sinds het eerste kwartaal 2020 kunnen we er niet meer omheen, corona houdt de hele wereld in z’n greep.
We staan in nauw contact met o.a. de Nederlandse ambassade in Oeganda. In de hele voorbereiding houden we de situatie nauwlettend in de gaten, mocht uiteindelijk blijken dat het niet verantwoord genoeg is om te reizen, wordt de reis geannuleerd en mogelijk verzet naar de zomer van 2022.
Zelf regelen
Reis en/of annuleringsverzekering
Visum
Vaccinaties
Uitgaven van persoonlijke aard
Voorbereiding
Voordat we daadwerkelijk in het vliegtuig stappen, is er een voorbereidingsweekend in Nederland. Dit weekend is verplicht en vindt plaats van vrijdag(avond) 11 juni tot en met zondag 13 juni 2021.
Voor vragen en/of opmerkingen neem contact op met Ingrid van Zeeland, jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch, via jongeren@bisdomdenbosch.nl / 073-5232061.
Deze reis wordt door Jong Bisdom Den Bosch – de jongerenafdeling van bisdom ’s-Hertogenbosch – in samenwerking met Vereniging Nationale Bedevaarten (VNB) georganiseerd.
Sponsoring
Om de beleving van deze jongerenreis voor alle jongeren mogelijk te maken zoeken we sponsoren. Bij een sponsoring bestaat er de mogelijkheid om deze ondersteuning specifiek te bestemmen voor (1) het opbouwen van de parochieboerderij, en/of (2) de reissom van de deelnemers.
1) donatie voor het opbouwen van de parochieboerderij
u kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL08 ABNA 0264 0095 84 t.n.v. bisdom ’s-Hertogenbosch onder vermelding van “opbouwen parochieboerderij”.
Donderdag 24 september is in Trouw, de Volkskrant en het Algemeen Dagblad een oproep gepubliceerd aan de politiek om meer te doen voor de 13.000 mannen, vrouwen en kinderen uit vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Deze oproep is door tientallen organisaties ondertekend, waaronder de Raad van Kerken in Nederland, waarin ook de Rooms-Katholieke Kerk participeert.
Op 23 september is in Brussel het Europese migratiepact gepresenteerd. Donderdag 24 september heeft in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg plaats over onder andere de situatie op Moria. Door deze oproep hopen de ondertekenaars bestaande initiatieven te versterken en te laten zien hoe breed gedragen de steun is voor opvang van deze kwetsbare mensen.
Mensenrechten zijn universeel. Dit initiatief doet een appel op de Nederlandse politiek om in samenwerking met andere Europese landen over te gaan tot het bieden van humanitaire hulp die verder reikt dan het bouwen van tentenkampen, en om meer vluchtelingen op te nemen.
Werelddag migrant en vluchteling
Begin dit jaar vroeg de Nederlandse Bisschoppenconferentie bij de politiek in een gezamenlijk schrijven ook al om aandacht voor met name de kwetsbare groepen onder de vluchtelingen en migranten zoals gezinnen en kinderen en werd financiële hulp verstrekt aan Caritas Athene, een organisatie die directe hulp verleent aan vluchtelingen en migranten in Griekenland.
Zondag 27 september viert de Kerk de Werelddag van de Migrant en de Vluchteling. In zijn boodschap voor deze dag zegt paus Franciscus: ‘Wanneer men het heeft over migranten en ontheemden blijft men te vaak steken bij cijfers. Maar het gaat niet om cijfers, het gaat om personen! Als wij hen ontmoeten, zullen wij ertoe komen hen te leren kennen. En door hun geschiedenis te leren kennen zullen wij erin slagen hen te begrijpen.’
Op zaterdag 19 september om 10.30 uur organiseren het bisdom ‘s-Hertogenbosch en de Konferentie Nederlandse Religieuzen een landelijke herdenkingsdienst voor alle overleden religieuzen in de periode van 1 maart t/m 31 augustus 2020.
De viering vindt plaats in de Sint Janskathedraal in ‘s-Hertogenbosch. Hoofdcelebrant is Mgr. De Korte, KNR-voorzitter abt Bernardus Peeters en Mgr. Van Burgsteden, referent voor de religieuzen van de Bisschoppenconferentie zullen concelebreren.
Het uitbreken van het coronavirus en de daaropvolgende maatregelen hebben in het hele land veel gevolgen gehad, ook voor de religieuzen. Sommige kloostergemeenschappen moesten in korte tijd afscheid nemen verschillende medezusters en –broeders. Met name in het bisdom ‘s-Hertogenbosch, waren enkele coronabrandhaarden en zijn diverse kloosters getroffen.
Afsluiten van een periode
Het verdriet om het verlies werd versterkt door het feit dat het door de coronamaatregelen vaak niet mogelijk was als gemeenschap op de gebruikelijk wijze afscheid te nemen. Oversten en anderen konden hun stervende medebroeder of –zuster niet nabij zijn in deze laatste uren. Uitvaarten moesten in zeer kleine kring plaatsvinden.
Tijdens de eucharistieviering op 19 september worden alle religieuzen herdacht die zijn overleden in de genoemde periode, niet alleen zij die aan corona zijn overleden. Dit is soms ook niet duidelijk vastgesteld. Tijdens de viering zullen de namen van de ruim 180 overledenen worden genoemd en worden kaarsen ontstoken. We staan stil bij het verdriet van het eenzame afscheid. De viering is bedoeld om een moeilijk periode af te sluiten en vol hoop en vertrouwen te kijken naar de toekomst.
Livestream
Voor de viering zijn religieuzen, familieleden en andere direct betrokkenen uitgenodigd. Er wordt rekening gehouden met de coronamaatregelen en het protocol ‘Kerk op anderhalve meter’ van de Nederlandse Kerkprovincie. Het aantal plaatsen is daarom beperkt en aanmelden is verplicht.
De viering is rechtstreeks te volgen via een livestream op het Youtubekanaal van de Sint Janskathedraal: YouTube Sint-Jan Den Bosch, en via de parochiewebsite van de St. Jan: www.mariajohannes.nl. KRO-NCRV zal de livestream op zijn eigen website overnemen en Omroep Brabant zendt de livestream uit via hun tv-kanaal.
JBDB on Tour, een nieuw initiatief van Jong Bisdom Den Bosch sinds vorig jaar! Ook in dit najaar zullen we een drietal verdiepingsavonden voor jongeren (16-30 jaar) aanbieden, waarbij de gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren in ons bisdom – diaken René Lamers – ons mee die diepte in neemt rondom het thema ‘een jonge katholiek zijn’.
Je hebt ongetwijfeld weleens gehoord van de zeven (lichamelijke) werken van barmhartigheid…
Hongerige voeden, zieken bezoeken, naakten kleden, etc.
Maar heb jij ook weleens gehoord van de zeven geestelijke werken van barmhartigheid?
Bedroefden troosten, onwetenden onderrichten..
De lichamelijke werken, maar zeker ook de geestelijke werken van barmhartigheid kunnen ons helpen bij het zichtbaar maken van God in de wereld. Hoe doe je dat dat? En wat is belangeloos meewerken aan Gods Liefde? Hoe hou jij dat vol?
Deze tweede verdiepingsavond op vrijdag 2 oktober 2020 staat in het teken van deze zeven geestelijke werken van barmhartigheid. Hoe kun je als jonge katholiek je geloof handen en voeten geven?
Programma
19.30 uur Inloop
19.45 uur Start
20.45 uur Pauze
21.00 uur Nagesprek
21.30 uur Afsluiting / Borrel
Aanmelden
In verband met de te nemen coronamaatregelen zal er beperkt plaats zijn, aanmelding voor deze avond is inmiddels gesloten.
Afsluiting van de avond zal mogelijk door middel van een aangepast borrel zijn, naar gelang de coronamaatregelen dit toe laat. Mochten bepaalde maatregelen aangescherpt worden, zullen we kijken naar andere mogelijkheden voor deze verdiepingsavond. Uiteraard word je daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Daagt u jongeren uit uw omgeving uit om mee te gaan op deze verdiepingsreis?
Praktische informatie.
Datum: Vrijdag 2 oktober 2020
Tijd: 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Bisdomkantoor, Parade 11, Den Bosch
Meer informatie: Kijk op www.jbdb.nl, Facebook Jong Bisdom Den Bosch of neem contact op met Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Bisdom Den Bosch) via ivzeeland@bisdomdenbosch.nl of 0735232061
Overige verdiepingsavonden: Donderdag 12 november 2020 te Den Bosch.
In de St. Catharinakathedraal te Utrecht was op 10 september de uitvaartplechtigheid van kardinaal Simonis. De homilie werd verzorgd door bisschop De Korte van ‘s-Hertogenbosch, voormalig hulpbisschop van de overleden kardinaal.
Homilie bij de uitvaart van kardinaal Simonis St. Catharinakathedraal, donderdag 10 september 2020
Beste broeders en zusters, heel bijzonder beste familie Simonis.
Voor mijn oudste herinnering aan kardinaal Simonis moet ik terug naar de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Rotterdam had een nieuwe bisschop gekregen. Met het nodige tumult ook. Als betrokken katholieke tiener volgde ik het kerkelijk nieuws.
Meerdere keren kwam bisschop Simonis naar mijn parochiekerk in Vianen om het Heilig Vormsel toe te dienen. En anders dan ik door de berichtgeving in de kranten verwachtte, was de nieuwe bisschop geen bullebak maar een jongere man met een hartelijke presentatie.
Ik herinner mij dat hij preekte in dialoog met de vormelingen. Soms ging dat heel goed; maar soms hielden de vormelingen hun lippen stijf op elkaar. En dan mislukte de preek. Eén leerpunt voor de vormelingen kwam steeds terug: De bisschop citeerde Lucas 4: Jezus ging naar zijn gewoonte op sabbat naar de synagoge. Met andere woorden, zo zei de bisschop: beste jongens en meisjes, “Jezus ging naar gewoonte op zondag naar de Kerk.” Een raadgeving, zo weten wij maar al te goed,
die helaas in veel gevallen op rotsgrond is gevallen.
Veel intensiever leerde ik bisschop Simonis kennen toen hij in 1983 aartsbisschop werd. Ik was priesterstudent en ontmoette de nieuwe bisschop regelmatig op het Ariënskonvikt,
de Utrechtse priesteropleiding. Mijn tienerindruk werd bevestigd. De bisschop presenteerde zich als een warm mens, vriendelijk en bescheiden.
Beste broeders en zusters,
Ad Simonis werd bisschop in een uitermate gepolariseerde tijd. Toen hij in deze kathedraal zijn zetel in bezit nam, stonden buiten spreekkoren te roepen.
Ik weet dat hij daar flink onder geleden heeft en zich intens eenzaam heeft gevoeld. Waarin vond hij toen kracht, juist in die lastige tijd? Ik denk in het vieren van de Eucharistie, in zijn eigen gebed en het gebed van anderen. Een gevleugeld woord van hem werd: “ik ben er letterlijk doorheen gebeden.”
De vleugels binnen de Kerk lieten zich in de jaren ‘70 en ‘80 van de vorige eeuw flink horen. Vooruitstrevende en traditionele katholieken hadden hun eigen bladen en bijeenkomsten.
Maar helaas werd er meer over dan met elkaar gesproken. Bisschop Simonis gold als vertegenwoordiger van de rechtzinnigheid. En hij kon, zeker in de eerste fase van zijn bisschopsambt, stevige opvattingen verkondigen. In de ogen van niet weinigen te stevige. Alles omwille van de waarheid. Niet postmodern zíjn waarheid, neen, dé waarheid.
Maar hij kende de prediking van de apostel Paulus goed genoeg om te weten dat christelijke waarheid altijd verbonden is met liefde. Zonder liefde verdampt immers de waarheid.
Op een bedevaart in Lourdes sprak ik eens iemand die bisschop Simonis kende als biechtvader. En hij vertelde mij dat zijn opgelegde penitenties altijd mild waren. De orthodoxe geloofsridder was tegelijk een milde en wijze pastor. Op de preekstoel was hij een rechtzinnige leeuw; in de biechtstoel een zachtmoedig lam.
Ondanks zijn grote somberheid over de ontwikkelingen in de Kerk en de samenleving is hij gelukkig nooit verzuurd of verbitterd geraakt. Was hij mild omdat hij zijn eigen beperkingen en tekorten kende? Of was hij mild omdat hij Christus zichtbaar wilde maken als pastor bonus, als de goede Herder? Waarschijnlijk allebei. Tijdens zijn studietijd in Rome had hij een proefschrift geschreven over Christus als de goede Herder zoals beschreven in het Evangelie naar Johannes.
Johannes leverde bisschop Simonis ook de woorden voor zijn wapenspreuk: ‘Opdat zij U kennen’. Wij hebben zojuist de tekst tijdens de Evangelielezing gehoord. Een wapenspreuk toont wat de hartenklop van een bisschop is. Voor Ad Simonis was dat ongetwijfeld Gods openbaring, heel bijzonder in Christus. Het kennen, intellectueel maar vooral ook affectief,
van de Bijbelse God. Het liefhebben van Hem die ons het eerst heeft liefgehad, daar ging het hem om. De God van de schepping en de bevrijding. De God van de psalmist en de profeten. De God die zich op het hoogtepunt van de tijd aan ons toont in Jezus Christus. Christus, als de Levende in ons midden. Dat getuigenis stond voor Ad Simonis centraal.
In een cultuur die steeds meer de Bijbelse wortels lijkt los te laten, was hij in die zin een missionaris. Hij wilde getuige van Christus zijn, tot het einde toe.
Ad Simonis werd bisschop tegen wil en dank. Hij was geen carrièreman. Hij kende zijn grenzen, zeker ook als bestuurder. Vergaderen was niet zijn grote liefde. Maar hij koos trouwe en kundige medewerkers.
Ik noem vicaris-generaal Vermeulen maar vooral ook vicaris-generaal Piet Rentinck. In hem had de bisschop terecht een groot vertrouwen. Tussen 2001 en 2008 mocht ikzelf
als hulpbisschop hem terzijde staan.
Ad Simonis was een Hollandse Bourgondiër. Hij genoot van een heerlijke maaltijd, een goed glas wijn en een sigaar. Hij kon zich ontspannen met zijn postzegels
en met het kijken naar vooral Duitse krimi’s. Een tijdlang samen met zijn hulpbisschop en huisgenoot, Mgr. Jan de Kok.
Door de jaren heen werd hij steeds meer gewaardeerd. Hij werd letterlijk de grijze eminentie. Er was ook minder polarisatie en meer ontspanning binnen de Kerk.
En toen hij eind 2007 afscheid nam als aartsbisschop klonk er in de media veel respect voor hem. De kardinaal kon gaan rusten na vele jaren van harde arbeid. Hij had mooie jaren,
aanvankelijk bij de Focolare in Nieuwkuijk. En de laatste jaren werd hij hartelijk opgenomen in de kring van de broeders van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten in Voorhout
onder de goede zorgen van de familie van Noort-van Kesteren. Hij bleef mobiel, mede ook door de trouwe steun van Hans Bruijnel die hem meer dan 20 jaar vergezelde op al zijn tochten. En nu wij toch met namen bezig zijn, wil ik zeker ook prof. Paul van Geest, John Bakker en dokter Hans Kraak noemen. Zij waren de oude kardinaal tot grote steun.
Nog één keer haalde hij uitgebreid de pers. In 2010 over het vreselijke en schaamtevolle nieuws van het seksueel misbruik binnen onze Kerk. Hij gebruikte volstrekt verkeerde woorden.
Later heeft hij daar in een brief zijn oprechte excuses over uitgesproken. Hij schreef toen ook, met een knipoog, “als kardinaal heb ik geen vrouw, anders had ze zeker tot mij gezegd dat ik een beetje dom was geweest.” En hij voegde eraan toe: “maar dat hebben nu mijn zussen wel gedaan.”
Broeders en zusters,
Wij nemen deze dag afscheid in het licht van Pasen. Paulus heeft daar vandaag indrukwekkend over getuigd in zijn eerste brief aan de christenen van Korinthe.
Christus is niet in de dood achtergebleven maar heeft nieuw en ander leven ontvangen. De Gekruisigde is de Levende. De eersteling die uit de doden is opgestaan.
En wie met Christus verbonden is geraakt, mag hopen op nieuw leven. Door aftakeling en dood heen. Onze God is trouw tot over de grens van dit aardse leven.
Vandaag leggen wij het bestaan van Ad Simonis in de handen van de Heer. Wij vertrouwen dat God alles zal vergeven wat er in zijn bestaan niet had mogen zijn.
Maar wij vertrouwen er ook op dat de Heer zal gedenken het vele goede dat uit zijn hoofd, hart en handen is voortgekomen.
In onze katholieke traditie wordt over God gesproken als het lux aeterna het eeuwig licht. Vandaag vertrouwen wij onze geliefde dode toe aan dat licht. Wij bidden dat hij het licht van God is binnengegaan. De Vader van Jezus Christus is trouw. Bij Hem is Ad Simonis veilig.
Broeders en zusters.
dat geloof wordt indrukwekkend verwoord in een gedicht van Hanna Lam. Eenvoudige maar wondermooie woorden over het geheim van leven en dood.
De dichteres schrijft:
De mensen van voorbij
zij worden niet vergeten
De mensen van voorbij
zijn in een ander weten
Bij God mogen zij wonen
daar waar geen pijn kan komen
De mensen van voorbij
zijn in het licht
zijn vrij.
Adrianus Johannes Simonis is zo’n mens van voorbij.
Maar wij mogen geloven dat hij nu vrij is.
Dat hij geborgen is in het licht.
Het witte licht van onze God.
JBDB on Tour, een nieuw initiatief van Jong Bisdom Den Bosch sinds vorig jaar! Ook in dit najaar zullen we een drietal verdiepingsavonden voor jongeren (16-30 jaar) aanbieden, waarbij de gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren in ons bisdom – René Lamers – ons mee die diepte in neemt rondom het thema ‘een jonge katholiek zijn’.
Geloven in het dagelijks leven… Hoe doe je dat? Kun je dat alleen? Heb je iemand anders nodig? Heb je God nodig? Kan een jonge katholiek modern zijn? Voelt dat als een belasting of bevrijding?
Deze eerste verdiepingsavond op donderdag 10 september 2020 zal in het teken staan van geloven in het dagelijkse leven. Niet alleen geloven als het jou uitkomt, als je op zondag in de kerk zit of als je met mede jonge gelovigen samen bent. Ook geloven als je studeert, werkt, samen bent met anders of niet-gelovigen, kortom geloven ‘twenty-four seven’?!
Programma
19.30 uur Inloop
19.45 uur Start
20.45 uur Pauze
21.00 uur Nagesprek
21.30 uur Afsluiting / Borrel
Aanmelden
In verband met de te nemen coronamaatregelen zal er beperkt plaats zijn, aanmelding voor deze avond is daarom ook verplicht via onderstaand formulier. De aanmelding is op 9 september gesloten.
Afsluiting van de avond zal mogelijk door middel van een aangepast borrel zijn, naar gelang de coronamaatregelen dit toe laat. Mochten bepaalde maatregelen aangescherpt worden, zullen we kijken naar andere mogelijkheden voor deze verdiepingsavond. Uiteraard word je daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Daagt u jongeren uit uw omgeving uit om mee te gaan op deze verdiepingsreis?
Praktische informatie.
Datum: Donderdag 10 september 2020
Tijd: 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Bisdomkantoor, Parade 11, Den Bosch
Meer informatie: Kijk op www.jbdb.nl, Facebook Jong Bisdom Den Bosch óf neem contact op met jongerenwerkster Ingrid van Zeeland
Overige verdiepingsavonden: Vrijdag 2 oktober 2020 & donderdag 12 november 2020 te ‘s-Hertogenbosch.
Op 19 augustus 2020 is te Uden overleden de eerwaarde heer Antonius Franciscus Joseph (Toon) van den Acker o.s.c.,
emeritus-pastoor van de parochie Heilige Jozef te Cuijk.
De eerwaarde heer Van den Acker is geboren in Gemert op 3 december 1933,
legde op 28 augustus 1954 zijn eerste geloften af bij de orde der Kruisheren.
Op 18 juli 1959 is hij door Mgr. Bekkers in Uden tot priester gewijd.
Hij was achtereenvolgens werkzaam in de opleidingen van de kruisheren,
vervolgens in de parochie Rotterdam IJsselmonde.
Vanaf 1 oktober 1977 was hij pastoor in de parochie H. Jozef in Cuijk.
Per 1 januari 1994 is aan hem wegens emeritaat eervol ontslag verleend.
Na zijn emeritaat heeft hij zijn diensten aangeboden in de Pastorale Eenheid “Regio Mill”,
met name in de kerken van Langenboom en Wilbertoord.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaartdienst zal plaatshebben op dinsdag 25 augustus in besloten kring te Uden,
waarna hij te ruste zal worden gelegd bij zijn medebroeders op de algemene begraafplaats aldaar.
Ieder jaar wordt tussen 1 september en 4 oktober de Periode van de Schepping gehouden. In deze periode wordt in de kerken extra aandacht gevraagd voor de zorg voor de Schepping. In samenwerking met het Belgische Ecokerk, brengt de Laudato si’ werkgroep Nederland ook in 2020 materiaal hiervoor uit.
De Laudato si’ werkgroep Nederland sluit zich aan bij de oproep van de Belgische kerkelijke organisatie Ecokerk om in deze periode een Laudato si’ boom te planten. Een vrucht- of fruitboom symboliseert mooi de oproep om de vruchten van de aarde te delen. Bovendien duurt het enkele jaren voordat hij vrucht draagt. Ook dat is symbolisch: het vraagt soms wat geduld om resultaten te zien van bepaalde inspanningen.
Brochure met suggesties voor liturgie, bezinning en activiteiten
Tijdens de Scheppingsperiode (1 september – 4 oktober) organiseren dit jaar ook veel katholieke gemeenschappen activiteiten in verband met het speciale Laudato si’ jaar. Voor Vlaanderen en Nederland is een uitgebreid katern beschikbaar met suggesties om als gemeenschap stil te staan bij de Scheppingsperiode. De brochure met suggesties voor liturgie, gesprek, bezinning en actie in de periode voor de Schepping is te downloaden via www.laudato-si.nl
Paus Franciscus
Paus Franciscus heeft enkele jaren geleden 1 september uitgeroepen tot Wereldgebedsdag voor de Schepping. Met deze dag sluit de katholieke kerk aan bij de ‘Dag van gebed voor het milieu’ uit de orthodoxe kerk, die ook op 1 september wordt gevierd en bij de periode van de schepping (1 september tot en met 4 oktober waartoe de Wereldraad van Kerken al in 1997 opriep.
Laudato si’ werkgroep Nederland
De Laudato si’ werkgroep Nederland is een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse bisschoppenconferentie en de KNR. Deze is ingesteld bij het uitkomen van de pauselijk encycliek over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis in 2015. Voorzitter is mgr. Gerard de Korte.
Bericht en afbeelding via Konferentie Nederlandse Religieuzen.
Op 4 augustus werd Libanon plotseling getroffen door een verwoestende explosie in de haven van Beiroet. Een aanzienlijk deel van de hoofdstad werd verwoest en zwaar beschadigd, met vele doden, gewonden en duizenden dakloze mensen tot gevolg. Beiroet en Libanon leven in kwetsbare omstandigheden.
Tijdens zijn toespraak bij het Angelus-gebed op zondag 9 Augustus in Rome riep paus Franciscus op om internationale hulp. Vanuit Libanon heeft kardinaal Boutros Raï opgeroepen tot solidariteit en financiële steun.
De Nederlandse bisschoppen geven gehoor aan de oproepen van de paus en de kardinaal, en vragen op hun beurt om zondag 16 augustus in de parochies en instellingen te bidden voor de bevolking van Libanon, in het bijzonder voor de bewoners van Beiroet die het slachtoffer zijn van deze ramp, en een collecte te houden of een donatie te doen ten behoeve van de bevolking van Beiroet.
Kerk in Nood
Momenteel organiseert Kerk in Nood een campagne van solidariteit voor Libanon. Via Kerk in Nood zijn directe contacten met verschillende kerkelijke projecten, o.a. voedselpakketten voor getroffen gezinnen en andere hulp: NL64FVLB0227175484 t.n.v. Kerk in Nood (’s Hertogenbosch) o.v.v Beiroet.
Samenwerkende hulporganisaties
De samenwerkende hulporganisaties (SHO) zijn in Nederland een nationale actie gestart via Giro555, ten behoeve van directe noodhulp zoals medische zorg, veilig drinkwater, onderdak en psychosociale hulp, waarbij Cordaid nauw samenwerkt met Caritas Libanon: NL08INGB0000000555 t.n.v. SHO o.v.v. samen in actie voor Beiroet.
Voorbede voor komende zondag 16 augustus in parochies en instellingen: Naar het voorbeeld van een Kananeese vrouw in de streek van Tyrus en Sidon, in het huidige Libanon, bidden we met volharding voor de slachtoffers van de verwoestende explosie in Beiroet en voor allen die zich in hun wanhoop tot God keren: dat de inwoners van Libanon Gods barmhartige liefde mogen ervaren in de steun van hun naasten, dat het land bestuurd mag worden met wijsheid en rechtvaardigheid.
“Praten over de toekomst van de kerk in en na corona, de bisschop van Den Bosch, deze zomer 65 jaar geworden, Gerard de Korte, kan dat als geen ander.
Over het besef van sterfelijkheid en kwetsbaarheid en over de troostende rol van de kerk bij het afscheid in beperkte kring.
Over de ontdekking dat we juist in deze tijden van afstand alleen maar konden leven dankzij de steun van de anderen, de gemeenschap en God.
Over de waarde van stilte en luisteren naar de Geest in deze crisistijd en de opdracht om deze houding van stilte en luisteren voort te zetten.
Over het belang van hoop dat de kerk heeft gegeven in een situatie van uitzichtloosheid en de uitdaging om die hoop ook te blijven verkondigen als bevrijdend perspectief.
En over de missionaire opdracht van de kerk om meer mensen te bereiken, zoals gebeurd is bij de online-vieringen. Daarover spreekt bisschop Gerard de Korte als hij de balans van de kerk opmaakt in deze tijden van corona.” – Leo Fijen.
Jongeren in de leeftijd vanaf 15 jaar kunnen in januari 2021 opnieuw naar een WJD@Home op Ameland. De WJD@Home werden in 2019 voor het eerst gehouden voor jongeren die niet deel konden nemen aan de Wereldjongerendagen in Panama. WJD@Home was met ruim honderd deelnemers een groot succes. Dat vroeg om een vervolg.
De WJD@Home 2021 worden georganiseerd onder de vlag van JongKatholiek. Medewerker jongerenpastoraat Desiree Bühler van het bisdom Rotterdam is coördinator. “We merkten dat er groot enthousiasme was tijdens het weekend WJD@Home op Ameland. Niet alleen bij de jongeren die toen deelnamen, maar bij iedereen die meehielp, bij de organisatie en bij de bisschoppen.”
Vanuit alle bisdommen
De Nederlandse bisschoppen zetten zich graag in voor de nieuwe editie. Desiree: “De bisschoppen hebben nu al toegezegd dat er weer twee bussen zullen rijden. Die pikken de jongeren op verschillende plekken in het land op, zodat iedereen vrijdagavond op tijd is voor de boot naar Ameland. De ene bus rijdt vanuit het bisdom Roermond via het bisdom ’s-Hertogenbosch en het aartsbisdom naar het noorden. De andere bus kan jongeren uit het bisdom Breda meenemen en rijdt via het bisdom Rotterdam naar het bisdom Haarlem-Amsterdam en zo verder.”
“De WJD@Home zijn voor jongeren van 15 jaar en ouder. De vorige keer was echt heel leuk, samen een weekend op een eiland met het strand en de zee op loopafstand, mooie gesprekken, catechese van de bisschoppen en de ruimte om in deelgroepjes met leeftijdsgenoten te praten over je geloof. Je ontmoet de mensen weer die je eerder zag bij een WJD en als je voor het eerst meegaat, maak je nieuwe vrienden die ook gelovig zijn.”
Thema voor een geweldig weekend
Het thema van de WJD@Home is van paus Franciscus en is een van de thema’s op weg naar de internationale Wereldjongerendagen in Portugal (2023): “Richt u op. Ik stel u aan tot getuige van wat u gezien hebt.” Deze tekst komt uit de Handelingen van de apostelen (Handelingen 26, 16). Het zijn de woorden van de verrezen Heer die verschijnt aan Paulus (die dan nog Saulus heet). Desiree: “De thema’s van de Wereldjongerendagen hebben te maken met opstaan en in beweging komen. Opstaan voor je geloof, investeren in je band met God en in beweging komen voor je naaste, dat is waar dit weekend over zal gaan. We bereiden een mooi en inspirerend programma voor met interessante sprekers en we maken er samen een geweldig weekend van.”
De organisatie krijgt nu al positieve reacties van mensen die zich aan willen melden. Desiree: “Er was al een groep uit een parochie die samen ergens naartoe zouden gaan, maar die zich nu aanmelden voor de WJD@Home, omdat het de vorige keer zo’n ontzettend mooi weekend was.”
WJD@Home op Ameland zijn van vrijdag 29 tot en met zondag 31 januari 2021
Na de zomer volgt informatie over aanmelding
Kijk de vlog!
In deze vlog laten Willem Jan Hanegraaf en Lieke Erkens zien hoe leuk en waardevol het is om het katholieke geloof samen met zoveel andere jongeren te vieren. Katholiekleven.nl maakte deze video van de eerste WJD@Home in 2019 op Ameland.
Vrijdag 10 juli is op rkkerk.nl een nieuwe versie van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gepubliceerd. In deze nieuwe versie zijn onder meer verruiming van de mogelijkheden voor het vieren van de sacramenten als doopsel, eerste communie en vormsel opgenomen.
Ook de voorwaarden waar zanggroepen en koren aan moeten voldoen om te oefenen en kunnen zingen bij een viering staan er in. Verder zijn er nieuwe richtlijnen waar het gaat om reserveren en de gezondheidscheck bij bepaalde aantallen aanwezigen. Om te zien wanneer er gewerkt moet worden met een reservering en gezondheidscheck, is een handig schema toegevoegd.
Al van jongs af aan ben ik een fervent lezer van de stripverhalen van ‘Suske en Wiske’, ‘Kuifje’ en ‘Asterix en Obelix’. Ik kon zo wegduiken in die fantasie en in dat leven, met zijn vele thema’s van moraal en fatsoen.
Ik zag het dan voor mij hoe het in de werkelijkheid af zou kunnen spelen.
Ook stripverhalen geven voeding aan de werkelijkheid en de waarheid, van het leven en het geloof.
Het klinkt misschien gek, maar ik doe en heb dat nog steeds.
Zo ook met God.
Hoe zag ik God toen en hoe zie ik Hem nu?
Ik zag Hem in mijn kinderjaren op een afbeelding als een liefdevolle, oude man met witte haren en een baard.
Hij keek naar een kind, waarin ik mijzelf plaatste, vanaf een wolk met een gebaar van welkom en ‘kom maar’.
Het voelde voor mij goed en waarheidsgetrouw, want ja zo werd ik ook opgevoed in de kleinste Kerk, mijn ouders.
Graag wil ik jou meenemen in mijn proces hoe ik God zag en zie.
Hoe dat verandert vanuit hoe ik Hem zag in mijn kindertijd, naar het ‘nu’ toe.
Ha, ha, dat kan niet allemaal in deze ene blog… .
Hopelijk mag het jou nieuwsgierig maken!
Wellicht een bron van herkenning en beamen worden.
Op de achtergrond daarvan speelt bij mij de beleving mee, hoe de ontstane ‘stilte’ van drie maanden terug nu een rol kunnen en blijven spelen in mijn beeldvorming.
In het ernaar leven, over hoe ik God zie voor mij…
Want zoals Ingrid het in haar eerste blog van JBDB aangaf is God niet aanwezig in de storm van ieders leven, maar juist in het fluisteren van de wind (Eerste boek Koningen H19, 12b-13). Dat was mijn Godsbeeld, wat Zijn aanwezigheid betreft in mijn leven. Nu zeg ik, dat God ook aanwezig is in de storm! Het lijkt mij echter moeilijk om Hem daar te ervaren als een Liefdevolle Vader die jou wenst te dragen, als je de ontmoeting met Hem allereerst niet in de stilte hebt beleefd.
Denk maar eens na, over jouw ontmoeting met iemand, die je graag blijft zien en wilt leren kennen om een relatie mee aan te gaan. De stilte en de rust in die ontmoeting zijn juist dan nodig.
Zoals Laura bij mij de vraag neerlegt: “Hoe ga jij langzaam terug naar oude schema’s met nieuwe tijden en oude structuren met nieuwe regels? Gaat die mindset van de afgelopen tijd met jou mee? Zoals het doen van boodschappen voor een ander, telefoontjes plegen en kaartjes sturen naar eenzamen, zieken en gewoon om mensen te laten weten dat je aan hen denkt. Ofwel, neem ik de gelegenheid, de wake-up call aan, om mijn gevormde Godsbeeld vanuit mijn opvoeding door ouders, vrienden en scholing, tegen het licht aan te houden?
Tegen die achtergrond, om dat een rol te laten spelen in mijn leven heb ik ruimte nodig.
Niet alleen in mijn agenda, maar vooral in mijn leven. Een éénmalig geschonken leven uit liefde.
Jawel, de Liefde. Niet alleen geschonken vanuit de kleinste Kerk, mijn ouders, maar vooral vanuit de Kerk waarvan Jezus Christus het Hoofd is. Ik heb ruimte nodig om Hem in mijn leven die ruimte te geven.
Hij is het die het uiteindelijk mogelijk maakt, dat wij als Kerk wat te melden hebben.
Dat ik wat te melden heb!
Al voelt het momenteel dat ik met lege handen sta in deze tijd.
Maar ik moet weer leren kijken. Jij?
In mijn volgende blog neem ik je graag mee hoe ik keek naar God…
Heb je vragen? Jij bent van harte welkom ? ‘kom maar’.
René Lamers diaken en bisschoppelijk gedelegeerde Jong Bisdom Den Bosch
Zondag 14 juni werd bij gelegenheid van Sacramentsdag in veel Rooms-Katholieke parochies voor het eerst weer de heilige communie gedeeld, sinds de maatregelen in verband met het coronavirus van kracht werden. Fotograaf Ramon Mangold legde dit vast in een prachtige fotoserie voor katholiekleven.nl, het videokanaal van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.
De foto’s zijn onder meer gemaakt in de Johannes XXIII-parochie in Berkel-Enschot en omgeving. Ze brengen in beeld hoe er sinds 1 juni weer wordt gevierd in de Rooms-Katholieke kerken, met maximaal 30 aanwezigen. Op 14 juni konden katholieken voor het eerst ook weer te communie gaan. De communie wordt uitgereikt met een speciaal daarvoor bestemd pincet en tussen priester en gelovigen staat ter bescherming een speciaal scherm.
Ook in de Sint Caeciliakerk in Enschot werden foto’s gemaakt: linten en tape geven de anderhalve meter afstand aan. Pastoor Marcel Dorssers: “Het was erg fijn om de communie weer uit te kunnen reiken. De mensen hebben daar erg naar verlangd.” In zijn preek legde hij het accent op Sacramentsdag. “Ik heb de mensen uitgenodigd heel bewust te communie te gaan.” Dat is ook gebeurd. “Je kon merken dat de mensen blij waren.”
Klik op de foto’s voor een vergroting. Bekijk alle foto’s van Ramon Mangold en lees het hele artikel van Jan Peeters bij de fotoreportage op katholiekleven.nl.
In Nederland nadert het einde van het werkseizoen 2019-2020. De vakantieperiode breekt aan. En ook het kerkelijk leven gaat naar een lager pitje. Wij kijken terug op een raar én naar seizoen. Vanaf half maart heeft de coronapandemie immers het kerkelijk leven in ons bisdom flink geraakt. Vieringen in gesloten kerken; veel ziekenzorg en uitvaarten maar ook lezingen die werden afgezegd. Bijna alle vergaderingen konden alleen digitaal worden gehouden. Gelukkig heeft de regering recent versoepelingen kunnen doorvoeren die ook het kerkelijk leven doen opleven. Als bisschop heb ik pastorale teams, besturen, religieuzen en vele andere gelovigen in de afgelopen maanden willen bemoedigen met pastorale brieven. Bijna iedere week schreef ik een dergelijke brief. Met dit 12deWoord ter bemoediging sluit ik de reeks af. Het nieuwe normaal wordt waarschijnlijk nooit meer het oude normaal. Maar gelukkig is het virus onder controle en kan de samenleving weer beter ademhalen. De druk op de ziekenhuizen is sterk verminderd. Er is veel meer bewegingsvrijheid. Voor de komende tijd moeten wij vooral hopen dat de economische nadelige gevolgen, ook voor de Kerk, tijdelijk zullen zijn.
Feest van de Zoete Moeder Traditioneel is 7 juli het feest van de Zoete Moeder. In de stad ’s-Hertogenbosch in het bijzonder en binnen ons bisdom in het algemeen. Al eeuwen vertrouwen gelovigen op het gebed van Maria bij haar Zoon. Maria is een voorbeeld van diep geloof maar zij wil ons ook bemoedigen in onze trouw aan Christus. In de afgelopen maanden werd de Eucharistie in besloten kerken gevierd maar veel kerken en kapellen waren open voor privégebed. Niet alleen de Sint Jan maar ook andere Mariaplaatsen binnen ons bisdom zijn druk bezocht. Talloze kaarsen zijn aangestoken. En met de kaarsen worden evenzovele gebeden naar de Moeder van de Heer gezonden. Dit jaar wordt het feest van de Zoete Moeder, zoals zoveel andere festiviteiten, sober gevierd. Maar de devotie voor de moeder van de Heer blijft gelukkig een constante factor in het geloofsleven van katholieken binnen ons bisdom.
Dag voor de Priesters Ook de Dag voor de Priesters kan vanwege de coronamaatregelen op 7 juli helaas niet doorgaan. Hoewel de overheid recent veel versoepelingen heeft doorgevoerd, blijft de anderhalvemeternorm van kracht. Dat maakt het organiseren van een bijeenkomst of feest met veel mensen op zijn minste lastig en vaak ook onmogelijk. Hopelijk lukt het wel om begin september een diocesane ontmoeting aan het begin van het werkseizoen 2020 – 2021 te organiseren. Ik heb de gewoonte om tijdens de jaarlijkse Priesterdag een korte toespraak te houden. Dit Woord ter bemoediging komt daarvoor in de plaats. Ik wil de priesters van ons bisdom oprecht danken voor alles wat zij in de afgelopen maanden hebben gedaan. Ik denk aan het bemoedigen van zieken en rouwenden maar ook het waardig afscheid nemen van de vele doden. Er was veel pijn, angst en verdriet. Maar er was ook naastenliefde, opoffering en saamhorigheid. Ik vermoed dat de inzet van de Kerk voor zieken, rouwenden en gestorvenen, ook ver buiten onze geloofsgemeenschap, zeer is gewaardeerd. Graag noem ik ook de diaconale activiteiten die in veel parochies zijn gehouden. Ik denk aan het inzamelen van producten voor onze Voedselbanken, het doen van boodschappen voor iemand in de buurt maar ook de vele telefoontjes en mailtjes om de eenzaamheid van mensen even te doorbreken. In mijn beleving de Kerk op haar best. Samen met diakens, pastoraal werkers en veel andere gelovigen is er in deze bijzondere periode toch heel veel (digitaal) werk verzet, waarvoor ik als bisschop mijn priesters heel bijzonder wil danken.
Vrijheid en verantwoordelijkheid De schoolvakanties zijn in aantocht. Binnen de parochies komt er dan ook een periode van relatieve rust. De eredienst gaat door maar veel andere activiteiten komen voor een tijdje te vervallen. Tijd om even een stap terug te zetten. Tijd voor meer bezinning en gebed. Tijd ook om ons voor te bereiden op het nieuwe werkseizoen 2020- 2021. Gelukkig is na 1 juni het kerkelijk leven steeds meer op gang gekomen. Stap voor stap is de kerkelijke regelgeving verruimd. Met name vanaf 1 juli zijn er nog meer mogelijkheden voor de Kerk. Alleen blijft de anderhalvemeternorm van kracht. En natuurlijk allerlei hygiënemaatregelen. Na de tijd van de intelligente lockdown komt nu de tijd van de intelligente burger, zo sprak de minister- president. En ik denk dat hij gelijk heeft. Het virus is in ons land onder controle maar ook nog onder ons. De toekomst is daardoor onzeker en voor veel mensen bedreigend. Zonder afdoende medicijnen en een vaccin zijn alertheid en voorzichtigheid geboden. Wij moeten een tweede piek van besmettingen met veel zieken en doden voorkomen. Een en ander impliceert verstandig en verantwoordelijk handelen. Christelijke vrijheid betekent immers niet vrijheid, blijheid en doen waar je zin in hebt. Integendeel, christelijke vrijheid heeft altijd ook te maken met verantwoordelijkheid. Ik mag een ander niet alleen niet schaden maar ben ook geroepen om de ander lief te hebben en te dienen. Hopelijk zullen katholieken hun verantwoordelijkheid voor de gezondheid en het welzijn van anderen juist in de komende tijd beseffen en er naar handelen.
Tot slot Ik hoop dat de komende zomertijd, bij alle onzekerheid, voor allen ontspanning en rust zal geven. Even pas op de plaats om weer nieuwe energie op te doen. Voor de meesten van ons waarschijnlijk niet in een ver buitenland maar meer in eigen omgeving. Wij mogen ons in deze vakantietijd toevertrouwen aan het gebed van de Zoete Moeder. Geniet van de komende zomertijd, onder de hoede van Christus, de Zon der gerechtigheid.
+ Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ‘s-Hertogenbosch
Het vieren in kerken is door de Coronacrisis een hele andere werkelijkheid geworden. De kerken zijn weer een kleine maand open voor publieke vieringen, zij het in kleine getalen met perspectief op grotere groepen vanaf juli. Desondanks missen we het samen vieren met andere jongeren, wat momenteel nog niet mogelijk is… en daarom geven we wederom een mogelijkheid om zondag 12 juli om 10.00 uur samen te vieren. Aansluitend een ontmoeting met koffie en thee. Met name die ontmoeting zal centraal staan, want ben jij alweer naar een publieke viering geweest en hoe was dat voor jou? Zoek jij nog hoe je het beste kunt vieren en wil je dit delen met andere leeftijdsgenoten? Je bent zeker niet de enige!
Op zondag 12 juli ben jij van harte welkom in de parochie van Sint Martinus in Cuijk, waar mgr. Theo Lamers zal voorgaan in de Eucharistieviering.
Misschien lukt het jou – om wat voor reden dan ook – nog niet de publieke viering met ons mee te vieren. Daarom bieden wij weer de mogelijkheid om met ons mee te vieren online. Aansluitend zouden wij het leuk vinden als je nog even blijft “hangen” of juist aansluit met een kopje koffie of thee bij de ontmoeting in de pastorietuin of online. We gaan met elkaar in gesprek over het on- en offline vieren en ontmoeten. Als je jezelf vóór vrijdag 10 juli 12.00 uur aanmeld, zorgen wij voor de koffie en thee!
Wil je meedoen?
Of je deelneemt aan de viering en ontmoeting in Cuijk of online vanuit huis, meld jezelf rechtstreeks aan bij Ingrid van Zeeland (e-mail: ivzeeland@bisdomdenbosch.nl).
Voor hen die naar Cuijk komen, zorg dan óók even voor een plaatsje in de kerk via deze link
Daags van te voren ontvang je meer informatie met betrekking tot het offline of online vieren en ontmoeten.
Op de persconferentie van het kabinet op woensdag 24 juni zijn opnieuw versoepelingen afgekondigd inzake de coronamaatregelen. Deze versoepelingen hebben ook gevolgen voor het samenkomen in kerken. Aanvankelijk zou de veiligheidsgrens bij religieuze bijeenkomsten per 1 juli maximaal 100 personen zijn, maar nu wordt deze grens onder voorwaarden losgelaten.
De voorwaarden zijn dat mensen vooraf reserveren, dat hen wordt gevraagd of zij gezondheidsklachten hebben die kunnen wijzen op besmetting met het coronavirus en dat zij een plaats krijgen aangewezen. Verder wordt de beschikbare ruimte bepalend voor het maximale aantal mensen dat aanwezig mag zijn, mits men anderhalve meter afstand van elkaar kan houden.
Protocol De Nederlandse bisschoppen besluiten dat dit ook geldt voor de Rooms-Katholieke parochies. Omdat voorzichtigheid geboden blijft en het van belang is dat er waardig en veilig kan worden gevierd, blijft het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’, dat op 20 mei is vastgesteld, met enkele aanpassingen onverminderd van kracht. Het is dus ook vanaf 1 juli nog steeds nodig om mensen te laten reserveren, te vragen naar gezondheidsklachten en om alle andere maatregelen zoals vastgelegd in het protocol na te leven.
In grote kerken kan samenkomen dan mogelijk met meer dan honderd mensen, in kleine kerken kan de anderhalve meter regel betekenen dat met minder dan honderd mensen wordt gevierd. Dit vraagt van de parochies dat zij de capaciteit van hun kerkgebouw in een anderhalve meter-opstelling moeten bepalen, dus dat zij meten en tellen hoeveel kerkleden er op anderhalve meter van elkaar in hun kerk kunnen samenkomen. Meten en tellen geldt ook wanneer er gevierd wordt in de open lucht.
Processies Voor processies op de openbare weg geldt de Wet openbare manifestaties. Deze geeft de gemeenteraad bevoegdheden om een verordening vast te stellen met regels voor samenkomsten op openbare plaatsen. Er is daarom niet één landelijk geldend antwoord voor de vraag of processies geoorloofd zijn en hoeveel mensen hieraan mogen deelnemen. Hiervoor moeten parochies de lokaal geldende regelingen raadplegen.
Zingen Het overheidsonderzoek naar de risico’s van samen zingen is nog niet afgerond. Ook voor samenzang blijft dus het protocol ‘Kerkelijke leven op anderhalvemeter’ van kracht. Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) houdt bij de overheid vinger aan de pols, ook waar het gaat over dit onderwerp. Aangekondigd is ook dat zangkoren binnenkort weer mogen oefenen en optreden, maar alleen onder bepaalde voorwaarden. Deze voorwaarden worden door de overheid later nog bekend gemaakt. Bij nieuwe ontwikkelingen, volgt verdere informatie via www.rkkerk.nl.
Download hier het aangepaste factsheet en de protocollen ‘Kerkelijk leven op anderhalvemeter’ (versie 25-06-2020):
In een column in het Nederlands Dagblad van 23 juni pleit mgr. De Korte, bisschop van ’s Hertogenbosch en referent voor Kerk en Samenleving namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie, voor mildheid en barmhartigheid in onder meer het huidige debat over racisme.De bisschop signaleert een toenemende polarisatie: ‘Geen aanvaarding en verbinding maar wantrouwen en uitsluiting zijn tekenend voor deze gepolariseerde situatie.’
‘De laatste weken hebben onze media veel bericht over racisme en discriminatie’, schrijft mgr. De Korte. ‘Na de tragische dood van een zwarte man door politiegeweld in de Verenigde Staten is een golf van protest over heel de wereld gegaan. En vanuit christelijk perspectief terecht. Er is immers sprake van marginalisatie en er zijn machtsverschillen, gekoppeld aan kleur en herkomst. Dat zou niet moeten mogen want God is de Schepper van alle mensen en Hij bemint ieder van ons.’
Tafels van dialoog
De bisschop pleit voor dialoog en ontmoeting nu in dit debat de spanningen hoog oplopen. Bijvoorbeeld tafels van dialoog en ontmoeting waar het gaat over de verschillen van mening rondom Zwarte Piet. Daarbij worden stellingen geponeerd en er ‘wordt niet of nauwelijks geluisterd naar de ander’, zegt mgr. De Korte. ‘Zwarte Piet als voorbeeld van racisme versus Zwarte Piet als voorbeeld van onze Nederlandse identiteit. Een compromis lijkt mij echter goed mogelijk. Wordt de Nederlandse identiteit echt aangetast als Zwarte Piet evolueert tot een roetveegpiet?’ De bisschop verwacht dat het heilzaam zal zijn als door tegenstanders in dit debat pijn en zorgen in dialoog worden gedeeld.
De referent voor Kerk en Samenleving sluit af met een verwijzing naar de paus: ‘Paus Franciscus spreekt regelmatig over een revolutie van de tederheid. Graag houd ik een pleidooi voor mildheid en barmhartigheid in de huidige kerkelijke en maatschappelijke debatten zoals onze God mild en barmhartig is voor ieder van ons en de zon laat opgaan over goeden en slechten.’
Maandag 29 juni viert de Kerk het hoogfeest van Petrus en Paulus. Het feest verbindt ons automatisch met de Eeuwige Stad en het centrum van de wereldkerk. Het hoogfeest van Petrus en Paulus richt de schijnwerpers op twee zuilen van de vroegste Kerk. Twee apostelen die als missionarissen vissers van mensen zijn geworden.
Paulus Vanaf mijn studententijd ben ik geboeid door de apostel Paulus. Voor mij is Paulus een fascinerende man met een heftig karakter. Hij maakt duidelijk dat geloof mensen helaas ook uitermate fanatiek kan maken. Aanvankelijk haatte hij immers de jonge Kerk intens en was hij verantwoordelijk voor de dood van de eerste martelaar Stefanus. Maar de energie, die Paulus aanvankelijk gebruikte om de christelijke gemeenschap te vernietigen, zet hij na zijn bekering in als ijverig missionaris. Indrukwekkend zijn de reizen die Paulus maakt om overal het evangelie en de persoon van Christus te verkondigen. In zijn brieven vinden wij een christocentrische spiritualiteit. ‘Niet ik leef maar Christus leeft in mij’ schrijft hij aan de Galaten. Christelijk geloof is voor Paulus niet primair het aanvaarden van allerlei regels of waarheden. Veeleer gaat het om een diepe verbondenheid en vriendschap met Christus. Mijn eigen ik moet worden omgevormd en steeds meer Christusgelijkvormig worden. Zo geeft de Apostel na zijn bekering gestalte aan zijn bestaan. Uiteindelijk belandt hij in Rome, het centrum van het grote Romeinse Rijk. Daar leeft hij onder een soort huisarrest maar kan toch mensen ontvangen en missioneren. Hij sterft tijdens een vervolging als martelaar.
Petrus Naast Paulus vormt Petrus die andere zuil van de Kerk van Rome. In het Nieuwe Testament komen de contouren van het leven van Petrus in beeld. Als visser wordt hij geroepen om Jezus radicaal na te volgen en mensen op te vissen uit de duisternis. Petrus is geen geloofsheld. Heel pijnlijk is het gegeven dat hij Jezus tot drie maal toe verloochent. Het redden van zijn eigen leven is belangrijker dan de trouw aan zijn Heer en vriend. Maar na de opstanding krijgt Petrus een nieuwe kans en krijgt hij een vooraanstaande positie binnen het apostelcollege. Christus roept geen modelgelovigen om ambtsdrager te zijn. Zowel Paulus als Petrus worden geroepen om apostel en missionaris te zijn na vergeving van schuld. Dat gegeven kan troostend zijn. In ieder geval geldt dat voor mij als bisschop. Ik hoef geen modelgelovige te zijn maar mag mijn ambt vervullen, gedragen door Gods vergevende liefde. Zoals Petrus en Paulus kunnen hedendaagse ambtsdragers leven vanuit goddelijke aanvaarding.
Bidden voor Petrus Sinds 2013 is paus Franciscus de actuele Petrus in ons midden. Juist onze paus weet dat hij volkomen leeft vanuit Gods vergevende liefde. Veel mensen zowel binnen als ver buiten onze Kerk beleven hem als een inspirerend geestelijk en moreel leider. Evenals de heilige Franciscus van Assisi, heeft onze huidige paus een sterke verbondenheid met armen en vluchtelingen en roept hij voortdurend op om onze aarde, als eigendom van God, verantwoordelijk te beheren en zo schoon mogelijk door te geven aan de generaties na ons. Wij mogen niet onverschillig zijn en wegkijken van de hedendaagse noden. Het Petrusambt is een zwaar en verantwoordelijk ambt. Laten wij daarom veel bidden om moed en veerkracht voor onze paus. Binnen Kerk en wereld zijn tal van problemen die paus Franciscus zorgen geven. Maar gedragen door ons gebed kan hij, als mensenvisser bij uitstek, zijn invloed aanwenden ten goede. In nauwe verbondenheid met onze huidige Petrus mogen ook wij zoeken naar oplossingen voor de noden van deze tijd.
Polarisatie Rondom de persoon van paus Franciscus is binnen de Wereldkerk polarisatie ontstaan. Terwijl een ruime meerderheid blij is met de paus, is er een minderheid die zich flink roert en het optreden van de paus bij voorbaat met wantrouwen tegemoet lijkt te treden. Met onvruchtbare polarisatie als gevolg. Overigens is dat een fenomeen dat breder is dan in onze wereld te constateren valt. Met name in de Angelsaksische wereld lijkt dat het geval. Denkt u maar aan de scherpe kloof binnen Groot-Brittannië rond de brexit en op dit moment aan de zorgelijke ontwikkelingen binnen de Verenigde Staten. Terwijl het land worstelt met een medische, sociale en economische crisis zijn politici in Washington volledig geblokkeerd. Democraten en Republikeinen leven in eigen subculturen en gunnen elkaar bijna niets meer. Zij voeren geen dialoog meer maar poneren louter eigen standpunten. Het zoeken en vinden van een werkbaar compromis raakt steeds meer buiten beeld.
Racisme en discriminatie De laatste weken hebben onze media veel bericht over racisme en discriminatie. Na de tragische dood van George Floyd door politiegeweld in de Verenigde Staten is er een golf van protest over heel de wereld gegaan. Ook in ons eigen bisdom kwamen op verschillende plekken demonstranten bijeen om te ageren tegen racisme en discriminatie binnen onze eigen samenleving. En vanuit het christelijk geloof terecht. Er is sprake van marginalisatie en er zijn machtsverschillen, gekoppeld aan kleur en herkomst. Dat zou niet mogen want onze God is Schepper van alle mensen en Hij bemint ieder van ons.
Recent vroeg de Amerikaanse predikant Jesse Jackson aan onze premier om Zwarte Piet te verbieden. Historisch vormt Zwarte Piet een complex thema met waarschijnlijk wortels in de voorchristelijke cultuur. De directe band met racisme is daarom discutabel. Toch is Zwarte Piet voor niet weinig tijdgenoten een racistisch symbool geworden. Een onderdanige zwarte knecht van een witte bisschop. Voorstanders en tegenstanders voeren het debat fel en soms zelfs met geweld. In het debat worden standpunten verabsoluteerd. Stellingen worden geponeerd en er wordt niet of nauwelijks geluisterd naar de ander. Zwarte Piet als voorbeeld van racisme versus Zwarte Piet als voorbeeld van onze Nederlandse identiteit. Een compromis lijkt overigens goed mogelijk. Wordt de Nederlandse identiteit echt aangetast als Zwarte Piet evolueert tot een roetveegpiet? Veel burgers willen hun eigen schaduw niet onder ogen zien en zoeken gemakkelijk een zondebok. Dialoogtafels waar wederzijds zorgen en pijn kunnen worden gedeeld, zouden uitermate heilzaam kunnen zijn.
Tederheid Juist onze Kerk legt nadruk op het belang van ontmoeting, dialoog en onderlinge vriendschap. Vanuit het elkaar aanvaarden, ook met verschillende standpunten, blijven wij verbonden met elkaar. Bij enig nadenken kan het besef groeien dat wij allen, evenals Petrus en Paulus, leven van Gods aanvaarding. Die goddelijke aanvaarding zouden wij in Kerk en samenleving meer moeten laten doorwerken. Paus Franciscus spreekt regelmatig over een revolutie van de tederheid. Graag houd ik een pleidooi voor mildheid en barmhartigheid in de huidige kerkelijke en maatschappelijke debatten, zoals onze God mild en barmhartig is voor ieder van ons en de zon laat opgaan over goeden en slechten.
Recent hebben wij het Pinksterfeest gevierd. De Heilige Geest maakt de leerlingen van Jezus die bang zijn voor de toekomst tot enthousiaste missionarissen. Te beginnen met Jeruzalem maar, al spoedig, klinkt in het gehele Middellandse Zeegebied de boodschap van de opstanding. Christus, gestorven aan het kruis, is de Levende. En mensen worden opgeroepen om hun leven te verbinden met Hem.
Christenen spreken, om het met een knipoog te zeggen, heel beleefd over het Godsgeheim. Niet met twee maar zelfs met drie woorden. Afgelopen zondag hebben wij de drie-ene God gevierd. Als Vader, Zoon en Geest. In kracht van de Geest kunnen wij Jezus herkennen als Gods Zoon en door de Zoon ontmoeten wij de liefdevolle en vergevende Vader. Ik hoop dat u afgelopen zondag het feest van Gods Drievuldigheid met vreugde en ook dankbaar hebt kunnen vieren. Dankbaar dat wij deze God hebben leren kennen en Hij zijn zorgende en beschermende hand op ons heeft gelegd.
Hervatting van het communiceren Komende zondag viert de Kerk Sacramentsdag. Juist dit jaar zal dat een gedenkwaardig feest worden. Er zal immers weer communie worden uitgereikt. U weet dat vanaf half maart de coronacrisis ons heeft gedwongen om in gesloten kerkgebouwen de Eucharistie te vieren. Maar maatschappelijk en ook kerkelijk zijn er gelukkig versoepelingen mogelijk. Vanaf 1 juni, de gedachtenis van Maria als moeder van de Kerk, vieren wij weer met open kerken en zijn 30 gelovigen welkom. Vanaf 1 juli zullen wij, als er geen dramatische dingen gebeuren, met 100 gelovigen kunnen vieren. Komende Sacramentsdag zal na drie maanden weer de mogelijkheid worden geboden om de Heilige Communie te ontvangen. Ik besef dat veel katholieken, door het afzien van de sacramentele communie, een groot offer hebben moeten brengen. Maar zij deden het om de bescherming van de gezondheid en veiligheid van onze naasten. Doordat het virus nog onder ons is, zijn met name rond de communiegang vanaf 14 juni door de Nederlandse bisschoppen specifieke regelingen getroffen. Sommige priesters en andere gelovigen beleven de nieuwe regelgeving als klinisch die de intensiteit van het moment kan verstoren. Ik ben niet ongevoelig voor dit bezwaar maar wil nogmaals de nadruk leggen op het feit dat onze geloofsgemeenschap geen bron van besmetting mag zijn. Optimale hygiëne moet in de huidige omstandigheden het parool zijn.
Levensreis Ons leven wordt wel eens voorgesteld als een reis. Om mens te blijven hebben wij op deze levensreis ook momenten van rust en bezinning nodig. Wij kunnen dan kijken welke weg wij hebben afgelegd en wat er nog komen gaat. Voor rooms-katholieken vormt de Eucharistie een pleisterplaats bij uitstek. Voor Gods aangezicht komen wij samen om ons leven te overdenken. Wij vieren de grote daden van God in de geschiedenis van Israël en in Jezus Christus. En wij vertrouwen ons leven toe aan Gods leiding. Wij vieren de zelfgave van Christus en delen in Gods bevrijdende liefde in zijn Zoon
Maaltijd, offer en verbond Iedere Eucharistie heeft verschillende dimensies. Veel katholieken in ons bisdom beleven de Eucharistie, zo vermoed ik, primair als een maaltijd. En daar is niet mis mee. Want tijdens ons samenkomen wordt immers het laatste Avondmaal geactualiseerd. Tijdens die maaltijd met zijn vrienden heeft Christus de viering van de Joodse Paasmaaltijd omgebogen naar zichzelf. De God die slaven bevrijdt, is in de Zoon zichtbaar geworden. In Hem schenkt God bevrijding aan mensen die gevangen zijn in liefdeloosheid. Hij doorbreekt de macht van de dood en schenkt uitzicht op eeuwig leven. En Hij maakt mensen vrij tot liefdevolle dienstbaarheid.
Iedere Eucharistie vieren wij ook de offerende zelfgave van Christus. Zijn hele bestaan wordt bepaald door de dienstbaarheid van de Vader en alle mensen. Tijdens het laatste Avondmaal wordt dat in beeld gebracht. Brood wordt gebroken en wijn gaat rond als teken van delende, schenkende en vergevende liefde. Een dag later zal op Golgotha het lichaam van de Heer worden gebroken. Het gaat om de totale offergave van Christus. Jezus schenkt zijn leven als consequentie van zijn trouw aan de roeping van de Vader. Tijdens de viering van de Eucharistie wordt het ene unieke offer van Christus, in kracht van Gods Geest, tegenwoordig gesteld.
De Eucharistie vormt de bezegeling van het nieuwe verbond tussen God en de mensen. Maaltijd, offer en verbond zijn zo centrale aspecten van de Eucharistie. In een rituele maaltijd wordt het verzoenende levensoffer van Christus tegenwoordig gesteld. Wij worden opgenomen in het nieuwe verbond dat God in Christus met ons gesloten heeft. Iedere keer als wij de Eucharistie vieren is de Heer ons liefdevol rakelings nabij.
Eucharistie en diaconie Afgelopen zaterdag mocht ik in de kathedraal vijf mannen, op weg naar hun diakenwijding in het najaar, aanstellen tot acoliet. Als acoliet zijn zij geroepen tot de dienst van het altaar en mogen zij de communie, het Brood van het leven, uitdelen aan hun broeders en zusters. Eucharistie en diaconie hebben alles met elkaar te maken. Vanuit zijn verbondenheid met zijn Vader vergeeft en geneest Christus mensen. Hij is nabij aan allen die zwak en kwetsbaar zijn. Ieder die zich inlaat met Hem en Hem viert in de Eucharistie als gevaarlijke herinnering (Johann Baptist Metz) wordt uitgedaagd om zelf solidair te zijn met de kleinen en kwetsbaren, dichtbij en ver weg. Met al degenen die geen helper hebben. In hen ontmoeten wij immers de Heer zelf. (vgl. Matheus 25, 31-40).
Tot slot Ik wens u een bijzondere Sacramentsdag 2020. Dat de ontmoeting met Christus in Woord en Sacrament u vreugde mag schenken. In kracht van de Eucharistie, als bron en hoogtepunt van christelijk leven, kunnen wij onze katholieke geloofsgemeenschap gestalte geven en verder opbouwen.
Lange tijd was het stil rond de gezins- en jongerenbedevaart naar Lourdes, van 17 t/m 25 oktober 2020. Na de uitbraak van de coronapandemie werd duidelijk dat we er niet zonder meer van uit konden gaan dat de bedevaart door zou gaan. Afhankelijk van de ontwikkelingen in de verschillende landen waren er ook kansen dat de reis wel doorgang zou vinden. Uiteindelijk heeft de bedevaartorganisatie Huis voor de Pelgrim, gezien de situatie op dit moment, moeten besluiten alle bedevaarten voor 2020 af te gelasten. Meer hierover leest u hier.
Daarmee is duidelijk dat ook de diocesane gezins- en jongerenbedevaart in oktober niet door zal gaan.
We kunnen ons voorstellen dat het een teleurstelling is voor allen die zich hadden voorgenomen mee te gaan met deze bedevaart. Het is spijtig voor alle parochies die zich hebben ingezet om met een groepje gezinnen op reis te kunnen gaan.
Binnen het bisdom leeft de hoop en de wens, wanneer de situatie dat toelaat, toch weer op bedevaart te kunnen gaan. In de stilte werken we door en houden u op de hoogte.
Op 20 mei hebben de Nederlandse R.-K. bisschoppen in gezamenlijkheid het protocol voor het vieren vanaf 1 juni vastgesteld en verspreid. De parochies zijn er daarna mee aan het werk gegaan om zich voor te bereiden op de nieuwe situatie voor het kerkelijk leven op anderhalve meter. Deze voorbereiding leverde ook een aantal vragen op.
Deze vragen zijn verzameld via de bisdommen en het Secretariaat van het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap (SRKK) en in een vraag- en antwoordlijst bij elkaar gezet. Al eerder lieten de bisschoppen weten dat ze dankbaar zijn dat in parochies en instellingen met de inspiratie van de Heilige Geest de nodige stappen worden gezet om binnenkort weer veilig en waardig te kunnen vieren. Het vraagt veel van de parochies, maar met een gezamenlijk inspanning is er vanaf 1 juni weer ruimte om dat samen te doen.
‘Mogen wij u een vraag stellen? Hoe denkt u dat u zich zult voelen als u een dezer dagen weer naar de kerk kunt gaan?’ Hiermee opent de brief die de Nederlandse R.-K. bisschoppen voor Pinksteren 2020 aan de gelovigen schrijven. Ze beginnen met een vraag vanuit het besef dat het kerkbezoek volgens protocol vanaf 1 juni weer onwennig zal zijn na maanden waarin er geen publieke vieringen waren.
Op 20 mei hebben de bisschoppen in gezamenlijkheid het protocol voor het vieren vanaf 1 juni vastgesteld en verspreid, toen vaststond dat de overheid de voorgenomen versoepelingen ten aanzien van de samenleving per 1 juni zou doorzetten. De bisschoppen zijn dankbaar dat in parochies en instellingen met de inspiratie van de Heilige Geest de nodige stappen worden gezet om binnenkort weer veilig en waardig te kunnen vieren.
Ze noemen het in hun pinksterbrief een novum in de geschiedenis dat er bijna drie maanden geen publieke vieringen konden plaatsvinden. ‘In de afgelopen maanden zijn veel mensen door leed getroffen: ziekte, dood, eenzaamheid, verlies van werk of onderbreking van de studie. Vanaf eind februari waren er vanwege het uitbreken van het coronavirus beperkende maatregelen die half maart werden aangescherpt: geen kerkgang, geen sacramenten, online vieringen en beperkt pastoraal bezoek. We leefden op afstand van elkaar’, zo beschrijft de brief.
‘Mogen we opnieuw beseffen dat God dicht bij ons is’
Met het oog op Pinksteren bidden de bisschoppen om de komst van de Heilige Geest en om de geestelijke gaven die nodig zijn om als christen te kunnen leven. ‘Wij willen graag de Heilige Geest ontvangen, zodat Jezus’ gezindheid ook de onze wordt. En we bidden dat Hij ons hart vervult, en dat Hij bij ons zijn intrek neemt. Mogen we opnieuw beseffen dat God dicht bij ons is, wanneer we de laatste maanden te veel met afstanden moesten leven.’
De bisschoppen benoemen ook dat er bij gelovigen sprake kan zijn van teleurstelling, opstandigheid of boosheid in de richting van overheid en kerkelijke leiding vanwege de beperkende maatregelen die nodig geacht werden. ‘Er klonken geluiden dat de kerken meer een beroep hadden moeten doen op hun vrijheid. Als bisschoppen hopen we dat er geen verbittering achter blijft, en dat het besef overheerst dat alle maatregelen nodig waren om het gevaarlijke virus te bestrijden en gezondheid en veiligheid te waarborgen. Het was niet zomaar een griepje. Laat de Geest ons hart weer zacht maken.’
De bisschoppen ‘wensen u een inspirerend pinksterfeest toe en hopen dat de Geest u begeleidt uit deze verwarrende periode naar een nieuwe ervaring van vrede, naar de ervaring dat God ons zijn hand ten zegen houdt.’
Rond het Hoogfeest van Pinksteren zijn er normaal vele vormselvieringen waarin jongeren de H.Geest mogen ontvangen. Helaas kunnen deze vieringen nu niet doorgaan door de pandemie en zullen verplaatst worden naar een later moment.
Bisschop De Korte spreekt in een videoboodschap de ouders en vormelingen toe vanuit de Sint-Janskathedraal bij het glas-in-loodvenster van het Sacrament van het Vormsel.
“Gods Geest wil heel de Kerk bezielen. Ik hoop dat jullie (vormelingen) toch ook komende zondag op Pinksteren iets van die kracht van de H. Geest mogen beleven en de moed en de hoop mogen behouden op de toekomst”, aldus bisschop De Korte.
Het Paasfeest, Hemelvaart en ook het Pinksterfeest vieren wij dit jaar met gesloten kerkgebouwen. Vanaf half maart waren omwille van de volksgezondheid, in de ogen van de overheid en de Nederlandse bisschoppen, stringente regels noodzakelijk. Met name ouderen zijn extra kwetsbaar voor het rondwarende virus. En vooral oudere mensen verzamelen zich in onze kerkgebouwen voor het vieren van de liturgie. Een en ander impliceerde uiterste voorzichtigheid. Want de eredienst aan God mag geen bron van ziekte en dood van medemensen worden. Natuurlijk heeft dat bij veel gelovigen uitermate veel pijn en verdriet gegeven, niet in de laatste plaats ook bij de priesters en de bisschoppen. De onmogelijkheid om de Heilige Communie te ontvangen en de beperking tot de geestelijke communie is voor talrijke gelovigen een heel groot offer geweest. Mede door de grote discipline en uithoudingsvermogen van verreweg de meeste Nederlanders lijkt het virus enigszins onder controle te zijn. Maar zolang er geen afdoende medicijnen voor patiënten zijn ontwikkeld en vooral zolang er geen vaccin tegen het virus is gevonden, is uiterste alertheid noodzakelijk. Zowel van de regering als van ons als mensen van de Kerk.
Kerkelijke herschepping Pinksteren vormt het feest van Gods Geest. Wij lezen in het Nieuwe Testament dat tijdens het eerste Pinksterfeest angstige en lamgeslagen leerlingen van Jezus weer moed vatten. Zij beëindigen een zelfgekozen afzondering. De deuren en ramen gaan open. In kracht van de heilige Geest verkondigen zij Gods grote daden met als kern Gods onvoorwaardelijke liefde en trouw in Jezus Christus. Pinksteren betekent in zekere zin de geboorte van de Kerk. De leerlingen staan op uit hun verlamming en vatten moed om als missionarissen te gaan getuigen. Tegen die achtergrond mogen wij Pinksteren het feest van de herschepping noemen.
Allereerst in Jeruzalem, maar al snel ook buiten de stad, worden volgelingen van Jezus actief. Eerst worden Joodse mensen aangesproken. Maar al spoedig wordt duidelijk dat God de poort van het geloof heeft opengezet voor alle mensen. Het Evangelie heeft een universele strekking. Uit alle volkeren, rassen en talen worden mensen uitgenodigd hun hart aan het Evangelie te geven en in vriendschap met de levende Christus te gaan leven.
In deze dagen beleven wij, als gelovigen in Nederland, in zekere zin ook een herschepping, of op zijn minst een kerkelijke herstart. De versoepelingen die maatschappelijk mogelijk zijn, bieden ook voor onze Kerk nieuw perspectief. Nog voorzichtig en stap voor stap. In de maand juni gaat het om eucharistievieringen met dertig gelovigen. En per 1 juli zal dat met honderd gelovigen mogelijk zijn. Op Sacramentsdag, zondag 14 juni, zal na drie maanden weer de Heilige Communie worden uitgereikt. Tenzij een tweede besmettingsgolf roet in het eten gooit en de overheid alsnog nieuwe beperkende maatregelen moet afkondigen. Alles bijeen zijn de versoepelingen een reden tot grote dankbaarheid.
De bisschoppelijke regels die vanaf 1 juni gelden, hebben niet overal gejuich opgeroepen. Sommige regels worden als extreem voorzichtig beleefd. Ik besef dat de bisschoppen veel van de pastores en besturen vragen om de kerkelijke herstart in goede banen te leiden. Het zou fantastisch zijn als de stringente regels spoedig kunnen worden versoepeld. Maar zolang het virus onder ons is, mag juist van de Kerk als morele instantie, worden verwacht dat zij optimaal zorgt voor de gezondheid van mensen. Ik heb alle vertrouwen dat pastorale teams en besturen op dit punt prudent zullen handelen.
Door de crisis zijn heel veel pastores op digitaal terrein creatief geworden. Gelukkig kon zo in veel gevallen de liturgie van de Kerk bij de gelovigen gebracht worden en kon ook op catechetisch en diaconaal terrein het nodige werk doorgang vinden. Zo hoor ik van meerdere priesters dat zij langs de digitale weg catechese geven of met hun jongeren in contact blijven. Laten wij hopen dat bij de doorstart van het kerkelijk leven de mogelijkheden van de techniek optimaal worden benut voor een nieuwe missionaire inzet.
Maatschappelijke herschepping Het virus heeft naast medische ook grote sociale gevolgen. Ik noem alleen al de eenzaamheid van ouderen én jongeren. Steeds duidelijker wordt echter ook de sociaaleconomische impact van de wereldwijde pandemie. Vele miljoenen mensen zijn werkeloos geworden en vele miljarden zijn verdampt. De coronacrisis raakt de wereld in een tijd van grote maatschappelijke uitdagingen. Wij stonden immers al vòòr de crisis voor de taak om de wereld tot 2050 rechtvaardiger en duurzamer te maken. Wij vieren dit jaar het lustrum van de encycliek Laudato Si. In 2015 schreef onze paus dit baanbrekende document en de inhoud is van uitermate groot belang tot op de dag van vandaag.
Paus Franciscus komt op voor een cultuur van het leven. In de visie van de paus gaat het dan niet alleen om het bescherming van het ongeboren leven en het oude, aftakelende leven maar ook om wereldwijde sociale rechtvaardigheid en de bescherming van de aarde als ons gemeenschappelijk huis. Wij moeten de komende jaren onze blik steeds meer verbreden en niet alleen zorgen voor mensen maar ook voor onze dieren en planten.
De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, Kim Putters, citeerde recent in een interview het Engelse spreekwoord Never waste a good crisis. De coronacrisis vormt voor overheden, ondernemingen en burgers een extra uitdaging om de totale economie verder te verduurzamen, massale verspilling van voedsel en grondstoffen effectief te bestrijden en te komen tot een betere verdeling van de goederen van deze wereld. Om dit te realiseren doet de paus een oproep tot een ecologische bekering. Wij moeten recht doen aan de armen en vluchtelingen van deze wereld en goed omgaan met Moeder Aarde. In de komende jaren moet deze wereldwijde transitie meer en meer gestalte krijgen. Een geweldige opdracht voor de gehele mensheid. De Pinkstergeest kan christenen inspireren tot deze maatschappelijke herschepping die de komende decennia zal moeten plaatsvinden. Paus Franciscus roept in Laudato Si op tot een bundeling van alle spirituele krachten, christenen, andersgelovigen en ongelovigen. De inzet voor meer rechtvaardigheid en bescherming van de schepping vormt immers een opdracht voor alle mensen, ongeacht hun godsdienst of levensovertuiging. Wij geloven dat Gods Geest ver buiten de Kerk aan het werk is. Het ware, goede en schone buiten de christelijke cultuurkring mogen wij dankbaar zien als het werk van Gods Geest.
Kom Schepper Geest Op weg naar het Pinksterfeest bidden wij om de komst van Gods scheppende en herscheppende Geest. Zowel kerkelijk als maatschappelijk staan wij voor grote uitdagingen. De Geest wil christenen inspireren om de verantwoordelijkheid van hun doopsel serieus te nemen en te bouwen aan missionaire parochies rondom Christus. Tevens staan wij voor de uitdaging om een bijdrage te leveren aan een maatschappelijke herschepping. Opdat recht wordt gedaan aan de waardigheid van alle mensen als schepselen van God en de aarde, die ons draagt en voedt, wordt beschermd. God is de eigenaar van deze aarde. Wij zijn niets meer dan rentmeesters en hoveniers.
Vanuit deze overtuiging wens ik u een Zalig Pinksterfeest.
In de parochies en andere instellingen van de Rooms-Katholieke Kerk worden met ingang van 1 juni 2020 de publieke liturgievieringen hervat. In gezamenlijkheid hebben de Nederlandse bisschoppen op 20 mei 2020 het protocol ‘Kerkelijk Leven op anderhalve meter’ vastgesteld.
Met ingang van 1 juni aanstaande kunnen de publieke vieringen in de kerken worden hervat met maximaal 30 gelovigen en met in achtneming van alle andere richtlijnen van het RIVM. Vanaf 1 juni wordt in de publieke vieringen nog niet de Heilige Communie uitgereikt. Dat gebeurt vanaf zondag 14 juni 2020 wanneer in de Nederlandse kerkprovincie het hoogfeest van Sacramentsdag wordt gevierd.
Het protocol dat via de bisdommen naar de parochies en instellingen wordt gestuurd, bestaat uit drie delen. Het eerste deel richt zich tot alle gelovigen en geeft richtlijnen om in de kerken op een veilige en waardige wijze de liturgie samen te kunnen vieren. Het tweede deel is gericht aan de bedienaren met betrekking tot de uitvoering van hun specifieke taken in de liturgie. Het derde deel is toegespitst op het veilig gebruik van de kerkgebouwen met regels voor de inrichting en logistiek binnen het kerkgebouw, passend bij de richtlijnen vanuit het RIVM en bij het eigene van de liturgie.
Perspectief op samen vieren
De bisschoppen benadrukken het belang om in de parochies en instellingen zorgvuldig te werk te gaan om zo goed mogelijk de veiligheid in de kerkgebouwen te kunnen waarborgen. Zij zijn blij dat er weer perspectief is op het samen kunnen vieren van de Heilige Mis, aanvankelijk met 30 en hopelijk vanaf 1 juli met 100 gelovigen.
Paus Franciscus heeft op 3 maart jl. christenen overal ter wereld uitgenodigd om van 16 tot 24 mei 2020 Laudato si’-Week te vieren ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van de encycliek. Hij stelde in zijn uitnodiging de indringende vraag welke wereld we willen nalaten aan onze kinderen die nu opgroeien. Dat is de vraag die veel katholieken ter harte zullen nemen.
De visie van onderlinge verbondenheid van Laudato si’ is juist nu bijzonder actueel. Een mondiale crisis raakt allen en kan alleen het hoofd worden geboden door samen te werken. Het thema van de Laudato si’-Week is dan ook ‘Alles is verbonden.’
In zijn videoboodschap roept bisschop De Korte op stil te staan bij de drie belangijkste thema’s uit de meest recente sociale encycliek Laudato si’ (over de zorg voor het gemeenschappelijk huis):
opkomen voor de cultuur van het leven.
wereldwijde sociale gerechtigheid.
onze aarde zo goed mogelijk te beschermen.
Op zondagmiddag 24 mei, om precies 12.00 u. lokale tijd, zullen katholieken overal ter wereld in verbondenheid met elkaar, met de schepping en met de meest kwetsbaren hetzelfde gebed uitspreken. Geloofsgemeenschappen die hieraan deelnemen worden uitgenodigd dit aan te geven op de speciale website www.laudatosiweek.org
Hierbij de Nederlandse vertaling van het speciale gebed voor de Laudato si’-Week:
Liefdevolle God, Schepper van hemel en aarde en alles wat is, U heeft ons gemaakt naar uw evenbeeld en ons de opdracht gegeven zorg te dragen voor uw schepping, ons gemeenschappelijk huis. U heeft ons gezegend door ons zon, water en land van overvloed te geven, zodat allen gevoed kunnen worden. Open onze geest en raak ons hart, dat wij zorg mogen dragen voor de gave van uw schepping. Help ons te beseffen dat ons gemeenschappelijk huis niet alleen ons toebehoort maar alle toekomstige generaties, en dat het onze verantwoordelijkheid is haar te behoeden. Mogen wij elk mens helpen om genoeg eten en middelen te vinden om te leven. Wees aanwezig bij hen die in nood verkeren in deze moeilijke tijd, vooral de armsten en hen die het grootste risico lopen achtergelaten en vergeten te worden. Vorm onze gevoelens van angst, zorg en eenzaamheid om tot hoop, zodat wij diep van binnen een waarachtige ommekeer ervaren. Sta ons bij wanneer wij wegen zoeken om anderen op creatieve manieren nabij te zijn, wanneer wij hen bijstaan bij de gevolgen van deze mondiale pandemie. Geef ons de moed om open te staan voor de veranderingen die nodig zijn op weg naar een wereld die ruimte tot leven biedt aan allen. Mogen wij sterker dan ooit beseffen dat wij met alles en allen verbonden zijn, mogen wij ons laten raken en in beweging komen door de schreeuw van de aarde en de schreeuw van de armen. We bidden dit door Christus, onze Heer.
Donderdag vieren wij het Hoogfeest van de Hemelvaart van de Heer. Voor de meeste Nederlanders betekent Hemelvaartsdag vooral het begin van een extra lang weekend. Niets minder maar ook niets meer. Ook een aantal christenen in het Nederland van vandaag loopt niet echt warm voor het feest. In ieder geval is het kerkbezoek bijna overal lager dan op een gemiddelde zondag. Overigens zal er dit jaar helemaal geen kerkbezoek mogelijk zijn. Het coronavirus blokkeert als onzichtbare tegenstander tal van zaken. Het virus verhindert ook een feestelijke viering van de thuiskomst van Christus bij de Bron van waaruit Hij leefde. Want dat is, naar mijn overtuiging, het hart van Hemelvaart. Jezus heeft na zijn arrestatie, marteling en kruisdood van God nieuw leven ontvangen. Wij hebben dat kerngegeven van ons geloof tijdens het Paasfeest opnieuw mogen vieren. Jezus is van de Vader uitgegaan en tot de Vader teruggekeerd.
Met Hemelvaart gaat het echter niet alleen over Jezus maar ook over ons. Het thuiskomen van de Zoon bij zijn Vader, vormt voor ons een belofte. Ook wij mogen hopen op een thuiskomen. God laat de vrienden en vriendinnen van zijn Zoon niet in de steek. Hemelvaart impliceert voor ons de belofte dat God trouw is, hier en nu en tot over de grens van dit aardse leven heen. Wij mogen rusten in de palm van Gods hand. God is onze rots, de toevlucht die op ons wacht (vgl. Psalm 73).
Troost voor rouwenden In ons land sterven ieder jaar 150.000 mensen. Gemiddeld per week dus zo’n 3.000. In de afgelopen maanden zijn door het virus duizenden mensen extra gestorven. Op het moment dat ik dit Woord ter bemoediging schrijf, is bekend geworden dat in de laatste 9 weken een oversterfte van 9000 mensen is vastgesteld, de meesten als gevolg van het coronavirus. Vele families zijn daardoor recentelijk vaak hard en onbarmhartig met de dood van een dierbare geconfronteerd. Cijfers over het aantal doden zijn kil maar achter ieder getal gaat intens verdriet om het afscheid van een dierbare schuil. En daarbij komt dat door het besmettingsgevaar er allerlei restricties rondom een uitvaart zijn. Zo wordt het afscheid nemen van een gestorven dierbare in de huidige omstandigheden extra moeilijk en pijnlijk.
Ik ben dankbaar voor de inzet van onze pastorale teams en vele vrijwilligers. In sommige delen van het bisdom zijn bovengemiddeld veel besmettingen waargenomen en dus ook extra veel zieken en doden. Het begeleiden van de zieken en de stervenden maar ook het troosten van de nabestaanden is juist nu een belangrijke pastorale taak. Op deze manier kan onze geloofsgemeenschap zich van haar beste kant laten zien.
Missionaire opdracht De eerste leerlingen die getuigen zijn van de thuiskomst van Jezus bij de Vader, mogen niet naar boven blijven staren. De blik moet niet naar boven gericht blijven maar naar voren worden gericht Het gaat om de toekomst. De levende Christus wil dat zijn leerlingen het Evangelie niet verborgen houden. Zij worden de wereld ingezonden om het goede nieuws over Gods onvoorwaardelijke liefde in Christus te vertellen
Altijd weer kom ik onder de indruk van de missionaire kracht van de apostel Paulus. In de Schriftlezingen van deze Paastijd komt het missiewerk van Paulus veelvuldig ter sprake. Zoals hij eens al zijn energie gebruikte om de Kerk te vernietigen; zo wordt hij na zijn bekering een missionaris die zich met tomeloze energie heeft ingezet. Heel het Middellandse Zeegebied wordt afgereisd en tal van ontberingen en tegenslagen worden doorstaan. Zo komt Paulus als onvermoeibare missionaris in beeld. Hopelijk een blijvende bron van inspiratie voor ons.
Wij leven in een spannende tijd voor de Kerk. Er is al jaren sprake van teruggang. De kerkelijke cijfers worden ieder jaar lager en helaas worden ook in ons bisdom kerkgebouwen verkocht en aan de eredienst onttrokken. Maar deze situatie mag ons niet gijzelen en passief maken. In de bisdommen van Nederland wordt gelukkig veel gesproken over missionaire geloofsgemeenschappen. Ook in ons eigen bisdom maken veel priesters, diakens, pastoraal werkers en andere gelovigen plannen voor missionaire initiatieven. Het doopsel vormt een geschenk maar ook een opdracht. Katholieken mogen daarom worden aangesproken op de verantwoordelijkheid van hun doopsel. Zij zijn geroepen om leesbare brieven van Christus te zijn. Alleen als gelovigen in de parochies present zijn en zorgen voor een gezond financieel fundament hebben onze katholieke geloofsgemeenschappen een toekomst.
Wachten op de Geest Wij leven toe naar het feest van de heilige Geest. Na de dood van Jezus hebben de eerste leerlingen zich angstig opgesloten. Ongetwijfeld waren zij bevreesd dat ook zij zouden worden gearresteerd, gemarteld en gedood. Maar als de Pinkstergeest komt, verdwijnt de angst als sneeuw voor de zon. Het gesloten huis wordt verlaten en de leerlingen gaan spreken over de grote daden die God in Christus heeft verricht. Zij spreken over de hoop die in hen leeft.
De huidige crisis maakt velen van ons ook onzeker en bang. Er is angst voor ziekte, voor eenzaamheid of economische malaise. Maar de Geest wil ons moed en veerkracht geven. Gelukkig de mens die juist in deze coronatijd zijn hoofd opricht en zelfbewust kijkt naar de toekomst. Het leven is voor verreweg de meeste mensen uitermate onzeker. Laten wij uitzien naar de Pinkstergeest vanuit het geloof dat de toekomst in Gods zorgende hand ligt. Bij Hem mogen wij ons veilig weten.
Wilt u meer informatie? Via bovenstaande link ziet u ook wat de website is van uw parochie. Daar vind u meer informatie over de vieringen, ook tijdens de feestdagen!
Bezoekadres:
Bisdom van ‘s-Hertogenbosch
Parade 11
5211 KL ‘s-Hertogenbosch
Het kunstwerk
Het vieren in kerken is door de Coronacrisis een hele andere werkelijkheid geworden. De kerken zijn weer een kleine maand open voor publieke vieringen, zij het in kleine getalen met pers
